Кьве рикIин хиялар Гуьлуьшана гила хъуьтIуьн каникулар гуьзлемишзавай, вучиз лагьайтIа, Низама вич гьа вахтунда хкведа лагьана кхьенвай. КIани ярдивай къакъатун гъвечIи дерт яни мегер?! Низамахъ цIигел хьунухьихъ мад са себеб авай, имни адаз вичин хва къалуриз кIан хьунухьин гьевес тир. Вичел гъам-хажалат алтIушай вахтунда Гуьлуьшанан кефи аладардайди адан аял, цуькверин кIунчI хьтин Салман тир. «Къуй...
Мискьиди Са дагълух хуьре гзаф мал-девлет авай Къарабег лугьур кас хьана. Хеб хуьн патал ада кесиб инсанар чубанвиле кьазвай. Гьелбетда, чубанриз йикъан тIуьн-хъун гунни и девлетлудан хиве авай. Сифте кьилерай вичи вич хъсандиз къалуриз, ахпа икьрар хьайи гьахъ гун тийиз акурла, чубанар катзавай. Эхирни, мукьвал хуьрерай чубанвиле кIвалахдай кас жагъун тавурла, ам яргъал хуьрериз физ...
“Гьаждал фейи Мисри” Гатун варз тир. Зун, гьамиша хьиз, хтулрихъ галаз куьчедал ацукьнавай. Чи кIвалер шегьре рекьин къерехда ава. Са машин акъвазарна. Анай эвичIна, юкьван буйдин, са акьван чIехи яшар тахьанвай, къумрал якIарин итим чи кIвалер галай патахъди къвезвай. Яраб вуж ятIа? — фикирзавай за. Салам гана, буба хабар кьурла, заз ам чи хизандин хванахва...
Культурни итимар (“Рекьера” кIватIалдай гьикая) Зун райондиз хъфизвай автобусдиз акьахна. За салам гана. Гьелбетда, заз садани жаваб ганач. Им и рекье гьатнавай инсанар чIурубур я лагьай чIал туш. Эхирни япун дувулдал кьван яру хьайи за салам пуд лагьай сеферда тикрар хъувуна. “Эл-ле-ле” … — ванцелди са касди жаваб хгана. Зани ам “алексаламдай” кьабулна… РикIиз регьят...
Новеллаяр Чурчул Зун агроном Севзидихъ галаз чуьллериз экъечIна. Адаз хуьруьн уьруьшар хуралай чизвай, гьатта гьинал гьихьтин къелем кьуранватIани чидай ва, бегьем вахтар алатнаватIани, аник цIийи къелемар кутун хъувунвач. “Къуй директорди къайгъу чIугурай, иеси гьам я. Зун са гъвечIи кас я”, — лугьузвай ада. Яд тагуникди никIе авай къаз хъипи хьанвай. Аквадай гьаларай, иесийриз чпиз ина...
“Мад ама!..” Югъ ачух жедалди, Рачабан варцел ван кьилеллаз “Тади куьмекдин” машин атана акъатна. Адай лацу халатар алай са итимни дишегьли тади кваз гьаятдиз гьахьна. Малар нехирдиз акъудзавай къуншияр, къуьнер чуькьвез, вуч хьанатIа лугьуз, суалдин ишарадалди сад-садаз килигиз амай. Рачабан гъвечIи гададин руш гьаятда шезвай. — Я бала, Перизат, ни ви кефи чIурна, вуч хьанва?...
Руьгьдин сувар Къе зи хайи халкьдин руьгьдин сувар я, Дидед чIалан сифте диктант кхьизва. Квезни, белки, зи рикIикай хабар я, Гагь къайи мурк, гагь рагъ хьана ифизва. Чархи-фелек, вилерин нур къакъудай, Агъур тирни зани диктант кхьин ваз? Им тирни ви мурад кьилиз акъудай? КIусни гьайиф атаначни рикIин ваз? За дидедин чIалазни, гьам лай-лайдиз...
Хуьруьз сиягьат «Гъуьгъвез-наме» ктабдин 97-118-чинра ганвай и кьиле, очеркда авторди, А.Шихсаидован гафаралди лагьайтIа, “хуьруьн тарихдихъ галаз алакъалу чан алачир вири объектар рахуниз мажбурнава”. Агъадихъ чна адай куьрелди бязи цIарар гъизва. …2007-йисан 28-сентябрдиз чун, чими партал ва пуд юкъуз бес жедай кьван суьрсетни гваз, КьакIарин хуьряй Гъуьгъвезиз яхдиз рекье гьатна… Агрономдин никIелай башламишна, чун элкъвена тIебиатдин...
Балададашни адан къари Хуьруьнбуруз Балададашан кьезил къилих сейли тир. Вичин къаридиз ам кIандачир — адан амалдарвиляй. Мехъер авур варзни зуралай гъуьл дяведиз фейила, сифте яз вич алдатмишайди гьисснай къариди. Дяведилай кьулухъ, пуд йис алатайла, хтана ахкъатнай Балададаш хуьруьз. Фад алатай йисарин а агьвалат ихьтин шикилда тестикь хьанва хуьруьнбурун бейнида. Поездда аваз хквезвай Балададаш и кьиляй...
Я Май! Йиса садра къведай, я Май, Вал вил алаз гьикьван хьурай? Къацу-лацу гатфар-нагъма, ХинкIал, афар-вилик, амма ЦIигел я ман: билбил кьилел, Вучиз алач тарцин хилел? Майдин гьевес-билбилдин сес, Везин, мани хупI я серес, На лугьуди, вич я велед, Майдин вацран эвел белед. Вуч Май хьурай, билбил алач, Вуч сувар хьуй, кьавал авач. Хъуьрез-хъуьрез фад...
