Диде — гьарай, чIал — гьарай!
Гзаф хьанва ламатIар,
Шуькьуьнт хьтин къапатIар,
Жуван дидед чIалакай
Хкудзавай гъалатIар.
Ихьтин ксар негь ийиз,
РикIе гапур акIай хьиз,
Акъатда зун къапарай,
Диде — гьарай, чIал — гьарай!
Рахадайла, пIир хьтин,
КичIеди я къуьр хьтин.
Гьунар течир, кар тийир,
Хъуьруьш хьтин, хъуьр хьтин,
Гъилерай фад авахьдай,
Са капашдин гъуьр хьтин.
Ихьтинбурал дуьшуьш жез,
Амукьайла рикI ишез,
АтIудачни ви кьарай,
Диде — гьарай, чIал — гьарай!
Жуван чIалал шак гъидай,
Маса чIалаз хак жедай,
Патан кIвалин рак хьана,
Жуван кIвалин тIакI хадай,
Дидедин нек ийиз негь,
Масдан гъиляй чак хъвадай,
Ужузбурни ажузбур
ГьикI авудда ахварай?
Диде -гьарай, — чIал — гьарай!
Акуна заз са арда,
Гафарив эл кукIварда,
Жувандакай хай рахаз,
Авай сиве цIай ргаз,
Гьавалат тир жувандал,
Къван дугуриз, хатур хаз,
Акъатиз виш къатарай,
Диде — гьарай, чIал — гьарай!
Эхиз женни, накьанан
Какадай лупI авурда,
“Окей” лугьуз, арада
Рахшанддайла чIалакай,
Вич авачиз гъавурда,
Вуч лугьун и кIекIедиз,
Кьурай вилер некIеди!
Кьил хкудна, теке хьиз,
Гар чкIизвай мастарай,
Диде-гьарай, чIал-гьарай!
ЧIал чIатIунихъ дегишиз,
Чарадаз вич къимишиз,
Икрамзавай яргъалдаз,
И гуьтIуьдаз, даркалдаз
Кьин кьаз чида тапардай,
Диде — гьарай, чIал — гьарай!
Гафар чидай къаб алай,
Къекъверагдин гъаб авай,
Ихьтинбурал гьалар гьус
Дуьшуьш жеда яраб мус?
Гзаф халкьар физва къе
Чи тарихдин гелерай.
ЯтIани чал “шак гъизва”,
Чав ккIиз чи чилерал.
Ихьтинбур акъуддани
Шарвилидин гапурдай?
Ватан — гьарай, чил — гьарай!
Диде — гьарай, чIал — гьарай!
«Лезги газетдин» 2020-йисан 10-нумрадай
_________________________________________________________________________________________________
Уьмуьр лагьайди
Са кьакьан дагъ я кьван уьмуьр лагьайди,
Садрани кукIушрив агакьдач хьи гъил.
Рехъ куьтягь тежерди, рехъ галуддайди,
Бес вучиз адакай атIудачтIа вил?
Са яргъал дагъ я кьван уьмуьр лагьайди,
ДатIана саврухар ракъурда хьи вал.
КIвенкIве рагъ къалуриз, вун алцурариз,
Ахпа, харув ягъиз, агудда вав тIал.
Са къариб дагъ я кьван уьмуьр лагьайди,
Циферив чилериз гъамар чукIурдай.
Яргъариз тухвана вун синтIер ягъиз,
Ахпа рехъ алатай шив хьиз чукурдай.
Са секин дагъ я кьван уьмуьр лагьайди,
Низ чидай хура цIуд вулкан авай чIал?
Садбуру бархунда, бере атайла,
Садбуруз жагъидач юзадай мажал.
Са ялгъуз дагъ я кьван уьмуьр лагьайди,
Са куьлуь къван я кьван чун адан синел.
Ялгъуздиз хъфида дуьньядилай вири,
Ялгъуздиз атайвал дуьньядин гъенел.
Гьажи Давуд
Cа чIав авай, чи цавара
Са рагъ авай Давуд лугьур.
Са чIав авай, чи чилерал
Са дагъ алай Давуд лугьур.
Тур гъилевай са кьвал тир ам,
Садавайни тежедай рам.
Са эл хуьзвай кIватIал тир ам,
Чи дагълар хьиз, тагудай чам.
Гьа чIавалай гьар лезгидин
РикIин къене са сир ава.
Гьа чIавалай мурадра чи
Азадвилин са цIир ава.
Чун агудун патал женгер
ЧIугур кас тир Гьажи Давуд.
Чи рикIера чIехи умуд
Кутур кас тир Гьажи Давуд.
Халкь шад авур, халкь сад авур
Айгьал кас тир Гьажи Давуд.
Ватан хвейи такабурдив
Кьегьал кас тир Гьажи Давуд.
Гел тада
И дуьньядал гьарда са гел тада,
Ава гьардахъ гекъиг тежер вичин рехъ.
Садбуру ваз ракъини хьиз чим гуда,
Садбуруни бахш ийида къайи мекь.
Акьуллуда циферикай кьадач дерт,
Ада вичин варарив гъам агуддач.
ВикIегь касди бахт туькIуьрда алахъна,
ТуькIуьрнавай чараданди къакъуддач.
Тади къачур гьар вацI гьуьлуьв агакьдач,
Кьвал хуьзватIа, хъуьтуьл женни адан къван?
КуькIвей чирагъ яргъалайни чир жеда,
ЧIуру лампад фад туьтуьниз гъида чан.
ЧIулав цифер какахьайла, къвада марф,
Хваларикай, кIамарикай вацI жеда.
Гьар са кардик рехне кутаз алахъмир,
Гьар са цIалцIам чархунални кьацI жеда.
Фад атIуда агъуз хилен майваяр,
Виниз хилев гьармадан гъил агакьдач.
Бязибуру гуьгьуьл чIурда, пер хана,
РикI шадарун гьар садалай алакьдач.
Гзаф тIуьрла, виртни туькьуьл аквада,
Артух хьайла, бегьердини хада хел.
Гьар инсандихъ ава вичин туькIвейрехъ,
Гьар инсанди атIуз жеда кьадай гел.
ВикIегьвал бурж къачуз жедач масдавай,
Кьел гьардан рикIин къене кIанда икI.
Кьегьал касди зегьмет чIугваз датIана,
Дуьнья рамда, аваз хьайитIа чанда рикI.
Лезгияр
Ассаламалейкум, чан зи жуванбур!
Дуьньядин гьар пипIен, гьар са патанбур!
ГьикI я куь кIвалер-къар, гьикI я хизанар?
Ватандихъ цIигел яз, хьанвани ялар?
ГьикI я куь рикIин гьал, хъсанзавани?
Квез халкьдин адетар масанзамани?
Лагь, куь руьгь, кIанибур, кьакьанзамани?
Лезги чIал, диде хьиз, квез кIанзамани?
Ассаламалейкум, чан зи лезгияр!
Дидед чIал лезгидин кьилин ризкьи я!
НегьайтIа, квахьда чи гел дуьньядилай,
Феначни шумуд са эл дуьньядилай?
Мурадрихъ гелкъвен чун, рикIе хъверзавай,
Бубайрин руьгьери чаз эверзава.
ЧIал хвена, дуьньядал тIвар тан, лезгияр!
Дидед чIал ватан я, ватан, лезгияр!
Дуьнья я
Кьару жемир жуван гьалдал вун икьван,
Фагьум ая, лугьуз тахьуй гаф гьакIан,
Садлагьана рам ийидай руьгь кьакьан,
Им сед авай, им гьад авай дуьнья я,
Им са вацIухъ виш банд авай дуьнья я.
Садра гуьгьуьл хайидан рикI къадра на,
Хуш гафарив хъуьтуьлдаказ шадра на.
Усалвилер, ажузвилер гадра на,
Лугьумир агь-шуван авай дуьнья я,
Им гьахъ авай, дуван авай дуьнья я.
ЯцIу цлар хуьда мягькем кьевери,
Жанавурар гьикI кукIваррай кIелери?
Кьегьал касдиз кагьалвал гъич кIевери,
Им хъуьтIерни зулар авай дуьнья я,
Гьар жуьредин гьалар авай дуьнья я.
Кар ийиз жеч кIандай жуьре кефиниз,
Маса чара авач рекье тефиниз,
Уьмуьр гьала, тербет гана нефсиниз,
Им атунни хъфин авай дуьнья я,
Им тIал алай, ифин алай дуьнья я
Мел кIанда чаз
Са чIехи мел кIанда чаз,
Са кьилин мел, лезги мел.
Агатдайвал ватандин
Кьиляй-кьилиз вири эл.
Чан лагьана, рикI алаз
Къуба, Куьре агуддай,
Шадвилерив, хъуьруьнрив
Хажалатар алуддай.
Къе гуьнгуьна амачир
Вири крар туьхкIуьрдай,
Нур хъичириз мичIериз,
Гурлу эквер куькIуьрдай,
Рехъ алатай харубур
Гьанадилай авуддай,
КIеве авай хайибур
Дарвиливай къакъуддай.
Са зурба мел кIанда чаз,
Кагьулбурухъ гелядай.
ГуьтIуьвилер, тIарвилер,
ЧIурувилер элядай.
Агатдай икI жуванбур,
Санал зун-вун талгьана.
Къенивилихъ гелкъведай,
Масадаз тIал тагана.
Къуьн-къуьневаз кIвалахдай,
КIвал эцигиз, хуьр кутаз,
Кьил акахьдай виридан,
НикIер цана, юг гатаз.
Четинвилер рам ийиз,
ИкI уьмуьрдин яцIарин
Мурадар сад хьайила,
Дагъ атIуда ксари.
КIвалер, гъенер, магьлеяр
Гьатай чIавуз рестеда,
Къенивили къени тир
ЦIир ийида мефтIеда.
Мел герек я, дустар, чаз,
ЗуракI крар агуддай.
Эл герек я, дустар, чаз,
Кагьулвилер алуддай.
Аквада чаз халкьдин гуж,
Кар авуртIа, сад хьана.
КIубан жеда уьмуьр чи,
КIвалахайтIа, рикI кана.
ЧIехи са мел кIанда чаз,
Гзаф ава кIвалахар!
ЭгечIин чун сад-садав,
Дегишарна къилихар!
Алахъин чун патандан
Тийиз усал синихар.
Талгьудайвал садани
Чаз серкинин силихар.
Ахпа михьи-михьелай
Дегишарна рикIин гьал,
ЭгечIин чун кIевелай
Гуьнгуьна тваз дидед чIал.
Алахъин чун чи чIалан
Хилер хана, кьатI тийиз.
Агатин чун чкIанвай
Хайи гафар кIватI хъийиз.
Шегьредиз акъудна чIал,
Бахтлу жервал рикIивай,
ХкIурунар, акьунар
Алудин, ша, рикIелай.
Са чIехи мел кIанда чаз,
Са кьилин мел, лезги мел!
Агатдайвал ватандин
Кьиляй-кьилиз вири эл!
Чан лагьана, рикI алаз
Къуба, Куьре агуддай.
Шадвилерив, хъуьруьнрив
Хажалатар алуддай.
Хайибур
Садбуру къе ялзава, гьей, къаларихъ,
Эл сад-садал гьалдарунин гьаларихъ,
Рехне кутаз жуван хайи чIаларик,
Герек тушир крар жезва, хайибур.
Гьар са хуьруьз вичиз дигай регъв жеда,
Гьар са касдиз вичиз кIани рехъ жеда,
Гьар гурвадин эхир кьиле руьхъ жеда,
Чал ахмурдин гарар къвезва, хайибур.
ЧIехи Касди акьул ганва гьарадаз,
Жуванд негьна, кIекIец жедан чарадаз?
Чи гьал акваз, хвеши жезва парадаз,
Чи хирери карар кьазва, хайибур.
Кьакьан дагъдай кьаз жедани гьар кьакьан?
Гьар такIанда акIурдани риб, акьван?
Ксари гаф регъведани кьаракан?
Чал тегьнедин харар къвазва, хайибур.
Хъсан кар туш жувандакай къакъатун,
Са илим я чара хьайбур ахгатун,
Усалвал туш ислягьвилиз акъатун,
Къуьнел залан парар къвезва, хайибур.
КIвалер чIурдай гуж гва чIуру пелерив,
Дуьньяд крар туькIуьриз жеч хъилерив,
Ша хуьн чна чи халкь кIанивилерив,
Чун кIар жезва, кукIвар жезва, хайибур!
Ахквазмач
Гзаф я зи юргъунвилер, галатар,
Зи гъамарик шадвилин гьуьм галатIа?
Хкаж хьанва къе гафарин тIаратIар,
Кьегьалбурун кьегьал крар ахквазмач.
Пара хьанва бубутIарни манатIар,
ГьикI алудин гунагьарни гъалатIар,
И крарихъ гелкъвез, зи рикI хьана тIар,
ВикIегьбурун викIегь крар ахквазмач.
Кагьалбурун гъиле аваз чумахъар,
Къенибурун гьикI ийида суракьар?
ЧIуру векь хьиз чкIизва хьи туракьар,
ЗуракIбурун зурар, паяр ахквазмач.
Гзаф хьанва къе серкIверни къалгъанар,
Тарар незва къеняй — жезва хъалхъамар,
Яваш хьанва, секин хьанва балкIанар,
Чи шивериз вучиз пурар ахквазмач.
ЦIай туьхуьниз, цIивин хьанва цIверекIар,
Къе кьуд патаз чкIанвайди — хъипрепIар,
Алчудариз, цIарцIе туна кIеретIар,
КукIварайдан турни гьунар ахквазмач.
Иер я
Уьмуьр аку верцIидай кьван!
Йикъар авач ана гьакIан.
Бул ятIани дагълар кьакьан,
Чи Шагь лугьур дагъ иер я.
РикIиз хуш я зи хайи чил,
АтIуз женни адакай вил?
Ярар — дустар, вине яхъ кьил,
ЯтIа чанар сагъ, иер я!
Зулун къарин чара я дад,
Кьуьд мугьман я, хъфидай фад,
Хуш я рикIиз гатфарни гад,
Чаз хъуьрезвай рагъ иер я.
Авадариз цифери туьл,
Кьурай мадни булахри зуьл,
Аваз хьурай цуькверин гьуьл,
Цавай къвазвай юргъ иер я.
Марвард хилел таза кIурукI
Ахъа хьайла хару я хупI,
ЧIалал къведа чуьлда кукупI,
ЧIагъаризни “къагъ” иер я.
Уьмуьр гьалун хьурай чаз хуш,
Бахт кIвачик таз, гун тийин тIуш,
Маса дуьнья чахъ авайд туш,
И дуьньядин багъ иер я.
Лугьун тийин гафар чIана,
Крар акваз гевил хана,
Уьмуьр багьаз кьуртIа чна,
Адан гьар са чагъ иер я
Гьал тавурай
Иер я хупI экуьнин яр,
Къугъвадайла цуькверив гар,
ТIебиатдин гьар пIипI — са яр:
Яд — булахдин, цуьк — суванди.
Гьатиз кIанда заз чуьллера,
РикI ала зи чи пелерал,
Ашукь я зун чи эллерал,
Лугьудай заз: “Чан жуванди”.
Гьар булахдин яд чара я,
Гьар чарчардин дад чара я,
Гьар уьмуьрдин гад чара я,
Хциз кIанда рикI жуванди.
Алахьрай зи гьиссерин сел,
Уьмуьр кIандач заз, квачир кьел.
Ярар-дустар, садрани квел
Гьалт тавурай руьгь яванди.
Са гар бес я
Чун — зулун хъипи пешер,
Кьезил пар я тарариз.
Чун саврух тир, хуьз тежер,
МуьтIуьгъ хьанва гарариз.
Чун — рекьеллай мугьманар,
Хъфидай вахт мукьваллай.
Чун аялриз элкъвенва,
Гьиссер вири гъапаллай.
Чи рикIер — шуьшединди,
Гафунивай хаз жедай.
Чун — цIразвай муркIуцIар,
ЧIередик вил кваз жедай.
Чун — дердияр какахьай,
Крар туькIуьзмачирбур.
Чун — кIевера гьатнавай,
ЦукIвар куькIуьзмачирбур.
Чун — балкIанар катнавай,
Гъиле пурар амайбур.
Чун — кIевера гьатнавай,
Хиве парар амайбур.
Са гар бес я багьнадин,
Пешер чилив гуз жедай.
Вуж ама чун дуьньядин
Харарикай хуьз жедай?
Дегьне гьиссер
Гьар ачух пел ачух рикIяй кьаз жедач,
Гьар верцIи гаф кIанивилин лишан туш.
Гьар захавал кьегьалвал яз гьисабмир,
Ваз кIани кас масадбуруз жедач хуш.
Аквазвайвал саябур туш инсанар,
РикIер кIелун гзаф четин илим я.
Хванахвавал алакьда гьар касдилай,
КIеви дустар и дуьньяда тIимил я.
Сад хьтин кьве инсан халкьнач Аллагьди,
Гьар са бенде — тIебиатдин са эсер.
Ам кIелдайдахъ гелкъвез жеда инсанар,
Гьат тавурла, амукьда икI, хана пер.
Хуш гафари хуш хиялрихъ ялда, гьей,
РикI хада ви синихдини тегьнеди.
Мецел алай гьар гаф рикIин гьарай туш,
Дегьне гьиссер хуьда рикIин дегьнеди.
Аямди икI гьикьван кIеве туртIани,
Жез тахьуй вун адан лашар патал кIетI.
Фагьум тийиз лагьай тек са гафуни,
Са уьмуьрдиз гъида эхиз тежер сед…
«Лезги газетдин» 2021-йисан 26-нумрадай
_________________________________________________________
“Дуьньядал хъсанвал амукьдайди я…”
Чир хьанайтIа
Зун рапунин хъуькъуьмдайни экъечIдай,
ЦIаярикай, ялаврикай хкечIдай.
Махарик квай аждагьанрив эгечIдай,
Чир хьанайтIа кьулухъ жуван эл гала.
Гзаф хьанва гафар гвайбур хкIадай,
Вилик-кьилик квазва гила акатайд.
За залумриз кIевелай акI ад кьадай,
Чир хьанайтIа къуьнел мягькем гъил ала.
Гьар бармакдин кIаник туькIвей кьил жедач,
Гьар пул гвайдаз захавалдай гъил жедач,
Дуьньяд малда садрани зи вил жедач,
Тек инсанрин кьегьалвилихъ вил гала.
Зун датIана цаварава, хиял хьиз,
Вирибурун чIалахъ жеда, аял хьиз,
Уьмуьр физва, гара гьатай са ял хьиз,
Бегьер кIватIдай сад аматIа зи салай?
Вуч цайитIа
Вуна къени крар ая жезмай кьван,
Садбуру гуда ваз вучайтIани къван.
Жив эвел дагъларал къвадайд я кьакьан,
Ахпа кIамар къведа, аскIанар къведа.
Агъу хуьз тахьайла чпин рикIевай,
Аси яз, инсанар жеда рекьивай.
Акъудиз женни цуьк хъуьтIуьн цикIивай,
А хару мугьманар гатфари гъида.
Нагьахъ гаф гуьгьуьлдихъ галукьдайди я,
Кьегьални дуьз рекьел алукьдайди я,
Дуьньядал хъсанвал амукьдайди я,
Гьар касди вичелай тIвар туна фида.
ВикIегьдиз акъваза хура гарарин,
КIватI жеч, зул татанмаз, бегьер тарарин.
Эхир авайди туш чIуру крарин,
Гьида вуч цайитIа, гьамани гуьда.
Кхьихь, шаир
Зун датIана женгинава,
Женг я уьмуьр, женг я крар.
Зи илгьамдихъ ялав ава,
Гьавиляйни женг я цIарар.
Зи уьмуьр зи чIалан женг я,
Кьве пай хьанвай Кьулан женг я,
Лугьуз женни залан женг я
Ялзавайдаз залан парар?
Ашукь яз жув лезги чилел,
Дамахиз гьей лезгивилел,
Нагъв тахьурай лезгид вилел
Лугьуз, кIарда рикIин зурар.
Жув тек, душман — хара-хара,
Зи гуьгъуьна вара-зара,
Гаф лугьудайд хьанва пара,
АкIуриз кIанз хци сарар.
Чарада рикI хадач акьван,
Дугурайла жуванда къван,
РикI тIар жеда, аман, гьикьван,
Къвада нагагь юргъар, харар.
Хайибуру ахъайиз хьел,
Хаз алахъда зи рикIин хел,
Вуч лугьуда, кумачтIа кьел,
Низ лугьуда цIай квай зарар?
ЭлкъвейтIани жувал вири,
Къелем-гапур тахьуй къуьруь,
Кхьихь, шаир, акъваз мийир,
Хун тавурай уьмуьрд гурар.
Жедач
КIанчIуникай тар жедач,
Къелем илигуналди.
Я пехърекай лекь жедач,
Цавара лув гуналди.
ВикIегь кард мукал жедач,
Ажуздав мукал жедач,
Яргъалбур мукьвал жедач,
Садан рикIи кьуналди.
Гьар вегьей хьел акIидач,
Нагагьдай цIай куькIуьдач,
Кар садрани туькIуьдач,
Яргъай килигуналди.
Марф хкатIмир гумадкай,
КIвал хкажмир къумадкай,
КIеле жедач кумадкай,
Къав кIевириз туналди.
Акатна
Гьар шей багьа, ужуз я дерт,
Намерд гзаф, тIимил я мерд,
Кукра незва зи рикIин жерд,
Кузва зи тан, цIай акатна.
Кьегьалдин рак хьанва игис,
Адан къула ийизва гьис,
Какахьнава хъсандни пис,
ШукIвад кIвачихъ тай акатна.
Булах жедач чуьлдин юкьва,
Пехъ жагъурмир дагъдин кукIва,
Кака хамир масдан мука,
Патандакай пай акатна.
Ясдиз фимир, мел гадарна,
Чарад кьамир, эл гадарна,
СтIал кьуртIа, сел гадарна,
Лугьудачни вай акатна?
Дегьне гьиссер
Гьар ачух пел ачух рикIяй кьаз жедач,
Гьар верцIи гаф кIанивилин лишан туш.
Гьар захавал кьегьалвал яз гьисабмир,
Ваз кIани кас масадбуруз жедач хуш.
Аквазвайвал саябур туш инсанар,
РикIер кIелун гзаф четин илим я.
Хванахвавал алакьдач гьар касдилай,
КIеви дустар и дуьньяда тIимил я.
Сад хьтин кьве инсан халкьнач Аллагьди,
Гьар са бенде — тIебиатдин са эсер.
Ам кIелдайдахъ къекъвез жеда инсанар,
Гьат тавурла, амукьда икI, хана пер.
Хуш гафари хуш хиялрихъ ялда, гьей,
РикI хада ви синихдини тегьнеди.
Мецел алай гьар гаф рикIин гьарай туш,
Дегьне гьиссер хуьда рикIин дегьнеди.
Аямди икI гьикьван кIеве туртIани,
Жез тахьуй вун адан лашар патал кIетI.
Фагьум тийиз, лагьай тек са гафуни
Са уьмуьрдиз гъида эхиз тежер сед…
Хъсан шивдин гуьгъуьна
Гатун юкъуз хъуьреда чаз милидиз,
ЦIийи свас хьиз, хинедавай дугунар.
Вичин нурар чукIурайла ракъини,
Къиб ягъунвай бахтлу жеда ругъунар.
Гьиссери звал къачудайла эркиван,
ВерцIи жеда жуваз жуван рикIин ван.
ЦIиреризни накьв кIанзава баркаван,
Марвардин цуьк жагъур мийир ругъа на.
Бегьер кIватIмир на, тарарин хилер хаз,
Алахъа вун чилел хъсан гелер таз.
Жагъидани къадир чидай дустар ваз,
Терг тавуртIа герек тушир ругун на?
Хъсанвилер жедайни гьич кIевера,
ВерцIи мецер хьанайтIа чи сивера,
Писвилерин вири рекьер кIевира,
Акъуд мийир винел жуван агъу на.
Кьил хуьз женни, таб гьахъунай яз кьуна,
Калтуг мийир гьахълубурухъ, цаз кьуна.
КIвалах ая, халкьдин гафар кваз кьуна,
Руг жедайд я хъсан шивдин гуьгъуьна.
Хайибур
Садбуру къе ялзава, гьей, къаларихъ,
Эл сад-садал гьалдарунин гьаларихъ,
Рехне кутаз жуван хайи чIаларик,
Герек тушир крар жезва, хайибур.
Гьар са хуьруьз вичиз дигай регъв жеда,
Гьар са касдиз вичиз кIани рехъ жеда,
Гьар гирведин эхир кьиле руьхъ жеда,
Чал ахмурдин гарар къвезва, хайибур.
ЧIехи Касди акьул ганва гьарадаз,
Жуванд негьна, кIекIец жедан чарадаз?
Чи гьал акваз, хвеши жезва парадаз,
Чи хирери карар кьазва, хайибур.
Кьакьан дагъдай кьаз жедани гьар кьакьан?
Гьар такIанда акIурдани риб, акьван?
Ксари гаф регъведани кьаракан?
Чал тегьнедин харар къвазва, хайибур.
Хъсан кар туш жувандавай къакъатун,
Са илим я чара хьайбур ахгатун,
Усалвал туш ислягьвилиз акъатун,
Къуьнел залан парар къвезва, хайибур.
КIвалер чIурдай гуж гва чIуру пелерив,
Дуьньяд крар туькIуьриз жеч хъилерив,
Ша хуьн чна чи халкь кIанивилерив,
Чун кIар жезва, кукIвар жезва, хайибур!
ГьикI дегишда?
Вуна дуьнья гьикI дегишда,
Бинедилай какурнавай?
Вуна кьисмет гьикI дегишда,
Аллагьди ваз ракъурнавай?
Ялгъуз тадач эчIелди цуьк,
Геле жеда чIалитIдин нуькI.
Рагъул жечни булахдин цик,
Вич селлери эхъуьрнавай?
Къарагъайла са дили гар,
Хилер жеда тарариз пар,
Нагагь къвайтIа гатфариз хар,
Бегьер квахьда чIагурнавай.
Гьар бендедихъ вичин рекьер —
Гатуз чимер, хъуьтIуьз мекьер.
Дегиш женни вавай рикIер,
Чпин эквер туьхуьрнавай?
Тийижирдаз суваб, игьсан,
Чир жедай туш писни хъсан.
Акунани ваз са инсан,
Кьисмет кьулухъ элкъуьрнавай?
Къенивилин пай хара я,
КIанивилин цIай пара я,
Дуьньядиз инсан чара я,
Бахтлувилиз дугурнавай.
Вуж ава?
Вуж ава, лагь, чун хьиз яхъдай?
Жувандан рикI хаз алахъдай?
Гьахъ гафарни кьаз нагьахъдай,
Им вуч кар я, вучтин къилих?
Кар алачиз анцI ийидай,
Ви цуькведкай нацI ийидай,
Пеленгдикай кац ийидай
Ксар хьанва вилик-кьилик.
Дегишиз ви къумбар гьалар,
Багьнадилай ийиз къалар,
Багьаз кьада маса чIалар,
Хайи чIалак кутаз синих.
Гъуьлягъди хьиз мез акъуддай,
Къвез ви къвалай гез акъуддай,
Лавар негьна, хенцI агуддай
КIамаш хьайтIа вучда гъилихъ?
Ихьтинбуруз кIан квачир пикI
Лагьанай чи бубайри гьикI.
Садбур кьунва гьакъидив икI,
Ялиз тазва мидявилихъ.
И шаирдал вегьенвай мад,
Певериз на гьикI кьада гьад?
Дегишриз ви илгьамдин дад,
Агудзавай серкин силих.
Пара хьанва чIуру хузар,
Пехилвал я чпин азар,
Ксар маса гудай базар
Ахъайнава элдин вилик.
Вуж ава, лагь, чун хьиз яхъдай?
Жувандан рикI хаз алахъдай?
Гьахъ гафарни кьаз нагьахъдай,
Им вуч кар я, вучтин къилих?
ЧIехи сир
Жув къекъерай акъудзавай жуванди
Ягъадай тIвал жуванд жеда, заланди,
Гьалалвилив нез тагудай яванди
Жуван сухван кIане авай темягь я.
Жуванда хьиз хъел кутадач чарада,
Адан хьра гаф масакIа чрада.
Ярар-дустар, вуч кар ятIа, парада
Жувандал ваъ, чарабурал дамахда.
Ксар авай, халкьдин рекье чан ганай,
Ксар авай, кар тавуна, ван тунай,
Жуванбурухъ гелкъвей касдиз къван ганай,
Лагьанай, ам вирт кумачир мумлах я.
И дуьньяда вуч акунач вилериз?
Садбур ава, югъ акъуддай хъилериз.
Рагъ акьуна, кьеж такунвай чилериз
Лугьуз женни аваран я, мублагь я?
Цавай къвайи марфар чилик экечIда,
Тарар гъвечIи са цилинай экъечIда,
Пепеярни хайибурув эгечIда,
Жуванд туна, масад кьуртIа гунагь я.
Тентес я вун, квачтIа кIвачик хайи чил,
Кьегьалди хьиз хкаж жедач вавай кьил,
Югъ аквадач негьайбуруз вичин эл,
И чIехи сир рикIе турди Аллагь я.
Яргунатар
Иер рушар, рикIе мурад
Кьуна куьн зи патав акъат.
Яргунд рушар — яргунатар,
И шаирдив агат, агат.
Дагъдин синез ягъайла лаз,
Камар махпурд векьерал таз,
Ша таватар, ша иердиз,
Илифа куьн зи шиирдиз.
Буьшме алаз кьилел яру,
Сад лацу лиф, вичел кьару,
Сад лацу къвед, сад чубарук,
Сад цIирнавай таза кIурукI,
Садаз, лугьуз верцIи мани,
И чил ийиз рикIиз кIани,
Илифариз кIанзава зун:
“Са къуз хуьре амукьа вун”.
Рушар шумал къавах хьтин,
Шуршурзавай булах хьтин,
Цуьквед атир алахьзавай,
Жегьилвилин дамахдавай.
Хъуьрей чIавуз вилер цIару,
ЧукIурайла кифер гару,
Гьар бахтавар лацу кару,
ЦIийи свас хьиз жеда хару.
ЧIал тахьурай, иербур я,
Таватар я Яргунд рушар.
Авани лагь, ихьтин цуьквер,
И дуьньяда чпиз ухшар?
Дамах ийин, дамах, дустар,
Ава лугьуз чахъ таватар,
Иервилин гвай тIаратIар,
Хайи хуьруьн яргунатар.
Вуж ятIа вун?
Циферикай хкатнавай,
Экверикай хкатIнавай,
Гъамар вири кьатI-кьатIнавай
Икьван иер вуж ятIа вун?
Къекъвез таза къацаравай,
Аллагьди хуьй яцIаривай!
Я бахтавар — КцIаравай,
Икьван иер вуж ятIа вун?
Авадарна киф хуралай,
Пелелай тIуз шагьвар алай,
Гьиниз физва вун яралай?
Икьван иер вуж ятIа вун?
Къекъуьн секин, рахун хъуьтуьл,
Ви шуькIуь тан кьелечI, суьтуьл,
Вилераллаз кIакIарин туьл,
Икьван иер вуж ятIа вун?
«Лезги газетдин» 2023-йисан 5-нумрадай.
