Газадин гъалибвал    Шад эвез атана чаз Газадай, Шад ванерин ван къвезва чаз алемдай. Шад я къе алемдавай мусурманар, Шад я къе Аллагь рикӀел алай инсанар.   Мад Газада дявеяр гьич тахьурай, Мад алемда къал-дяве гьич тахьурай. Гьамишанда куь кьилел цав-рагъ хьурай, Гьамишанда бегьер гудай багъ хьурай. 16.01.2025-йис   Палестина   Са йис хьанва дяве аваз...

Гуьлнара  Вагьабова, Белиж поселокдин 3-нумрадин ­мектебдин муаллим   Чи мектеб Мектеб авай Белижда чи магьледа, Секуьл ятIан, бегьер гузвай алемда. Тарсар гуниз муаллимар эркин тир, Чирвал къачуз аяларни кIвачин тир.   Секуьл ятIан, къене адан рикI авай, Тарс гузавай аялривни дамах гвай. Пешекарар акъатзавай пара тир, Тарс гузавай муаллимар гара тир.   Йикъар физвай цIийи...

Ам девлетлу, савадлу хизанда чIехи хьана, вичин чIехи бубадин медресада чирвилер къачуна. Ада лезги ва араб чIаларал шиирар теснифдай, чуьнгуьрдихъ галаз мелера-межлисра манияр лугьудай, гьавиляй ам Мазан Къемер хьизни машгьур тир. Бубадиз Къемер гужуналди такIан касдиз, яшлу кавхадиз, гъуьлуьз гуз кIан хьайила, ам хайи Миграгъай катна, Къубадиз кIани гада Султалидин патав фена. Ина абуру хизан...

«Бес рикIелай алатдани?..» Алатай йисуз Кьасумхуьрел кардик квай «Куьредин ярар» культурадин центради Ф. Фетялиеванни Ф. Фетя­лиевадин шииррин «Дагъдин булахар» ктаб акъудна. Фетяли Фетялиев 1947-йисуз СтIал Сулейманан райондин Хуьпуьхърин хуьре дидедиз хьана. Школа акьалтIарай ада армиядин жергейра къуллугъна. Хтайла, ам вичин хуьруьнви руш Фатимадал эвленмиш хьана. Жегьил хизан, а девирда гзафбуруз адет хьанвайвал, кьил хуьз, Туьркменистандиз...

Шейх Маруф хьизни малум тир. Ам лезги, фарс, араб чIаларал яратмишнавай илимдин ва поэзиядин эсеррин автор я. Адан рубаияр 1640-йисуз туькIуьрнавай са ктабда («диванда») Фирдоусидин, Дегьлеви Хосрован, Лутфидин ва рагъэкъечIдай патан маса шаиррихъ галаз санал гьатнава. И кардини къадим лезги шаирдин дережадикай лугьузва. Кьурагь Маруфан ирс М. Ярагьмедова ахтармишна ва раижна. «Лезги газетдин» 2025-йисан 6-нумрадай.

Вичин бине гилан СтIал Сулейманан­ райондин Курхуьряй яз гьисабзавай и ша­ир лезгийрин чилел къецепатан чапхунчийрихъ галаз женгер физвай татугай девирда яшамиш хьана. Ам вични женгчийрин кьиле акъвазна, зулумрикни акатна. Куьре Меликан са шумуд шиир, абурукай яз «Гьамиша хьухь викIегь, кьегьал», «Къул хуьз экъечI!», «Вун бахтунин рекье хьухь», «Ярдин дидар» 1980-йисара, М. Ярагьмедованни Абдул­ Фетягьан алахъунар...

Зайнабакай сифте яз малуматар Забит Ризванова ганай. Чи йикъара бубадин архивдай Ризван Ризвановаз адан 38 рубаи жагъун хъувуна. Алимди къейдзавайвал, лезги литература патал и ва­къиадин метлеб зурбади я. Шиирдин гуьр­чегвилел, туькIвейвилел гьалтайла, лу­­гьузва Р. Ризванова, Хиневи Зайнаба­вай вичихъ галаз са девирда яшамиш хьайи машгьур шаирар тир Хаганидихъ ва я Фалакидихъ галаз гьуьжетиз жедай. Хиневи Зайнабан...

Ватандиз   КIанзава заз гьар юкъуз А ви гуьрчегвал акваз. Гьар ихтилат ваз лугьуз, Уьмуьр тухуз вахъ галаз.   Лугьуз тежер гьисс ава Вакай дарих рикIе зи. Вун заз хайид хьиз ава, Ватан, я вун диде зи. «Лезги газетдин» 2025-йисан 4-нумрадай.

КцIар райондин СтIуррин хуьре гилани Далагьрин тухум ама, ана и тIвар алай магьлени ава. Ада лезги ва фарс чIаларал теснифзавай. Са девирдин инсанар яз, СтIур Далагьни машгьур Низами Генжеви дуствилин алакъайрани авай, шаиррин арада адет тирвал, абур чеб чпихъ галаз шиирралди гьуьжетрани гьатдай. Низами кьейила, кхьей шиирда Далагьа лугьузва: Ильясан руьгь хъфена, Хъиляй дагълар ифена....

Абу Тагьир Нихави (970 – 1025) Мукьвал вахтаралди и тIвар чаз чидачир. Гила лезги литературадиз агъзур йис вилик яшамиш хьайи чIалан чIехи устад хтанва. Адан шиирар чал агакьун вич аламатдин кIвалах я. Абу Тагьиран яратмишунар лап муракаб шартIара лезги литература къадим Албаниядин адет-къайда исламдин культурадин къайдайри эвеззавай девирдал гьалтзава. Абур «Зиндикь-наме» ктабдиз кIватIнава. Гилан кIелзавайбуруз...