Шиир 1991-йисуз, Дербентда дуьньядин литературадин зурба гъед Низами Генжевидиз памятник ачухдайла, 21-ноябрдиз кхьена. Машгьур востоковед, академик Е.Э.Бертельса къейднай: “Эгер вири вахтарин шаирар са жергеда акъвазарунин лазимвал арадал атанайтIа, за, кIусни шаклу тахьана, сад лагьай чкадал Низами Генжеви эцигдай”. * * * Рагъ куз, дуьнья гуьзел я — Низамидин гъезел я! А камалдин нурари Йиф кIудда...
Зи хуьр Ви рухвайриз ава таъсиб, Жедач пузмиш гьич ви абур. Жедай четин кардал гъалиб, Зи Муграгъ — цуькверин кIамбур. Акьул гьуьл я, берекат — бул, Ашукьдин рикI хьиз я жегьил. Самур хьиз вун физва вилик, Уьмуьрлух ви кьада за гъил. Масан чIал Вишералди ава чIалар, Гьардаз са чIал хъсан я...
Къуншидиз тебрик Чандин сагъвал хьурай мягькем, Вилик фирай гьар са карда. Берекатар гзаф хьурай, Са рекьяйни тахьуй дарда. Виш йисарин юбилеяр Куь вилериз акурай! Четинвилер, пашманвилер Фикирдизни татурай! Бахтлу хьурай куь хтулар, Гьардахъ вичин кIвал хьурай! Игьтияжра гьат тавурай, Девлет, гьуьрмет, мал хьурай! Кьилел даим рагъ куькIвена, Куь кIвалера эквер хьуй....
Я Сад Аллагь, вакай чара Гуьзел, дигай гатфар бере Гьахьна вири халкьар кIвале. Вучиз тунва на чун кIеве, Я Сад Аллагь, вакай чара! Акъуднава багълари цуьк, Багъ-бустанда рахазва нуькI. Гьиссеривди ацIанва рикI, Я Сад Аллагь, вакай чара! Гьар патахъай къвезва хабар, Пис я лугьуз дуьньяд гьалар, Халкьдиз кIвале къвезмач кьарай, Я Сад Аллагь, вакай чара!...
Зи хайи хуьр Зи Лекьендин рикI — Кьакьан рагар тик, ЦIигел я, шерик, Зи хайи Кьуьчхуьр. НикIерни чуьллер, Зегьметкеш гъилер, МискIинар, муькъвер Авай хуьр Кьуьчхуьр. Зи аял вахтар, КIамун ван, ахвар, Дидед гай афар — Зи хайи Кьуьчхуьр. Тарихдин хирер, Дерин тир сирер, Сурарни пIирер — Зи хайи Кьуьчхуьр. Ажеб я кьисмет — Ятар,...
Дуьньядин классик Ильяс ибн Юсуф Низами Генжевидикай, ам и ва я маса халкьдин векил я лугьуз, гьуьжетар, рахунар кьиле физ, гзаф вахтар я. Эхирни, чи къенин аямдин илимдинни эдебиятдин зурба векилрин ахтармишунар, гекъигунар, тарихрин сирера къекъуьнар себеб яз, шаирдин ери-бине, чIварахар лезги тайифадин векилрикай тирди субутнава (А.Къардаш, А.Мирзебегов, Т.Айтберов, П.Фатуллаева ва мсб). Амма са кар...
* * * За манияр дарих чIавуз кхьизва, Гъилиз татай бахтар акваз, пашман я. Зи яд уьмуьр яргъал рекье ракъизва, Руквад кьунвай девир акваз, такIан я. Физва уьмуьр, жуваз жувни чир техжез, Къайи гару тухузвай са цIакул яз. Маниярни кхьизва за, шел къекъвез, Умудрин тар, пеш алатна, юхсул яз. Ша, акъваза, яб це...
Артель Чи артель, фяле юлдашар, Эбеди Ватан хьана хьи. Гьатна кар гъиле, юлдашар, Чаз са хуш макан хьана хьи. Шура гьукуматдин и чил Гьар са къадам я са къизил. Яргъи хьана гила чи гъил. Дуьнья чаз девран хьана хьи. Шумуд арза идлай вилик Ялварнай залумрин гъилик. Акат тавур чи дад абрик, Чун...
* * * Акъуддай хьи за вун рикIяй, Хурун перде къазунна. Элуьхардай ашкъидин цIай, Зинданда жув кутIунна. КIандай хьи заз вун хуьз рикIе, Кьуна, рагъ хьиз, гъилерал. Шуьрбетар хъваз ширин меце, Ашукь яз ви вилерал. Амма масад ганва кьисмет, — Кьуд пад хьанва ичIивал. Цифедик ква зи цав, зи мет, Артухариз мичIивал. *...
Кьудар Дуьнья, куьз я вун и тегьер гьахъсуз? Кесиб халкь, вучиз я и тегьер ажуз? ИкI уьмуьр паюн нагьахъ я, шаксуз, Садбур табий яз, садбур яз ягьсуз. * * * Акьул, тербет гуз, рахайтIан имам, Дуьнья дегиш жеч, тахьанвай тамам. Гьахъвал, инсанвал тахьанмаз чилел, Тур-тфенгдин цIелхем кими жеч кьилел. * * * Чешме авачиз...
