И гатфариз… И гатфариз кьуьд хтана кьилелай — Чун гьакIани чи тарихди кайид тир. КIанзни-такIанз накъвар физва вилелай: И гатфариз Яран цIайни къайид тир. И гатфариз тIимил жеда гуьруьшар, Чара хьуни кIанибур кьвед чурурда. Вахт тахьанмаз чинал къведа биришар, И гатфари марвар валал кьурурда. И гатфариз чубарукрал вил алач, Зарафатди чукIулди хьиз тIарзава. Санихъ квахьдай...
Зегьметчи диде Аман диде, я чан диде, Вун гужариз хайид тирни? Акьван крар на хиве кьаз, Ял ядай вахт хьайид тирни? Югъ — кIвалахдал, йиф — кIвалахдал, Вун веледар такваз хьана. Кьуьд атайла, шад жедай ваз, Тухдалд хизан акваз хьана. Дяведи чун етимарна, Вад кас хизан ваз пар хьана. Йифиз храз гуьлуьт-бегьле,...
Гьайиф вахтар Аял вахтар рикIел хкиз, Вилерикай карагзава. На лугьуди, накь, аял яз, Зун куьчеда къугъвазава. ХупI хъсанбур тир а вахтар, Шадвилелди фена уьмуьр. ГьалтнатIани четинвилер, Гьуьрмет-хатур авайди тир. Рушни гада лугьун тийиз, Вири санал къугъвадай чун. РикIе авай сирер пайиз, Дуствилелди рахадай чун. Хуьре демер хьайи чIавуз Чун паталди сувар...
“Адалат яхъ кIевиз, дустар!” Алай аямдин лезги литературада чпихъ кьетIен хатI, яратмишдай бажарагъ авай, фасагьатдиз хайи чIал чидай жегьил шаирар тупIаралди гьисабиз жеда. Сулейман Сулейманов (Ахцегь Сулейман — тахаллус) абурукай сад я. Сулеймана ДГУ акьалтIарна, са кьадар вахтунда “Лезги газетдин” редакцияда кIвалахна. Лагьана кIанда, газетдихъ галаз ада алакъаяр гьеле студент тир йисарилай хуьзвай. Яшайишдин бязи...
Зул алукьна Къайи гару уьфт язава дереда, Ракъин нурар марву тарцин хилерал Къугъвазава, гар кткайла, пешерал, Къуза пата, кьакьан дагъдин синерал, Кьеркьин бармак — сифте атай живедал ЦIарцIар гузва дагъларин чи кIукIушри Къветрен къакъра къвезва яргъал гуьнедай, Гату, кайи цацун-кулер арадай. Зулун къаю гуж гузава гьайванриз, Пехъерик — къал, къавах тарцяй гьарайриз. Хипен, малдин...
Ахцегьар Кьакьан сувар, къизил багълар, Шуьрбет хьтин ширин ятар, Шалбуз суван серин шагьвар, Квехъ ийизва рикIи ялвар. Гадаяр куь викIегьбур я, Шарвилидин гьунар авай. Рушарни куь гуьрчегбур я, Юкьва гимиш камар авай. Припев: Тарифдиз я хас Ахцегьар, Гьайиф я тек таз Ахцегьар, Суван кьулал цуьк Ахцегьар, Зи къеневай рикI Ахцегьар! Шейх...
КIелзавайбуруз вичин “Чайдан”, “Зи бахт”, “Фяледин гъилер” “Инсанни ватан” ктабралди машгьур хьайи фяле шаир Шамсудин Тагьирован цIи 85 йис тамам хьана. Ам 1936-йисуз Хив райондин Камархуьре дидедиз хьана. Аялзамаз адан кьилелай дидени, бубани алатна. Дяведин йисарин гзаф аялар хьиз, Шамсудинни акьалтIай четинвилера гьатна. ЯтIани адан къайгъу чIугвадай ксарни тахьана амукьнач. Вичиз жегьилзамаз шаирвилин верги ганвай...
КIан туш чи рикIиз КIан туш чи рикIиз чапхунни тараш, Дявени яракь, къалмакъал, саваш. Абурун чкадал артух хьуй зегьмет, Стхавал, дуствал, садвални гьуьрмет. КIан туш чи рикIиз бувунни зили, Наргимиш агъу, зегьерни хини. Абурун чкадал артух хьуй гимиш, Хумравни къайси, къенфетни кишмиш. КIан туш чи рикIиз, циферни гарар, Такабурлу мурк, живерни къаяр. Абурун чкадал...
Ша зи патав Яр, вуна зи хатур ханва, Ваз чандавай кьве гаф лугьун, Яру хъийин, ша зи патав. Зун ашкъидал алцур хьанва, ЦIийи кьиляй бине атIун, Пару хъийин, ша зи патав. Гьиссерин сел, дагъдин вацI хьиз, Рагъул хьана, ацIай чIавуз, Дуру хъийин, ша зи патав. Хару гатаз, марфад гатаз, Деврандикай куьцIей чIавуз Кьуру хъийин,...
“Гьар четинвал регьятвилихъ физва, дуст!” Туба хъия Къуръан: 39-сура, 53-аят (мана): “Лагь “Эй, Зи лукIар — чпи чпин аксина гзаф гунагьар (асивилер) авурбур, Умуд атIумир (куьне) Аллагьдин регьимдикай!”. Гьатай чIавуз бирдан гъиле къуллугъ ви, Йикъалай-къуз артух хьана шулугъ ви. Яваш-яваш суй дегишна инсандин, Нефсини вун гъиле туна шейтIандин. Къуватлуйрин вилик гардан илисна, Ажузбуруз вуна...
