Чехирчи ва шаир Гьажимет Сафаралиеван 70 йисан юбилейдиз талукь яз Уьмуьрда ихьтин кьисметрин инсанар тек-туьк гьалтда. Гьажимет Нурметович Сафаралиевни гьа жергедай я. Ни фикирдай, неинки Россияда, гьакI дуьньяда тIвар-ван авай чехирчи, Санкт-Петербургда Дагъустандин коньякрин заводдин чIехи пешекар гьахьтин дережадин шаир, гьикаятчини, хъуьруьнринни зарафатрин устад тамадани жеда лагьана. Зани гьакI фикирнай. Сифте яз 1994-йисуз Махачкъалада, ктабрин...
Дагъустандин халкьдин шаир Ханбиче Хаметовадин яратмишунрин ирс фадлай неинки чи республикадин общественностдин, гьакI вири Россиядин халкьарин девлетдиз элкъвенва. Адан гзаф эсерра (шиирра, поэмайра, сонетрин тажара, риваятра, драмайра ва икI мадни) кьиляй-кьилиз, яру цIар хьиз фена, шаирдин рикIин деринрай къвезвай Ватан ва халкь патал чIехи кIанивилин гьиссер ава. Абур лагьайтIа, чIехи шаирдиз вичин халкьдин ва хайи...
Гьар са халкьдин тарихда адан къагьриман рухвайри кьет!ен чка кьазва. ХIХ-асирдин тарихдиз вил вегьейла, чи халкьдин бажарагълу векил Е.Эмин аквада! Куьз лагьайтIа ада, цавун тагъдилай гъетре хьиз, чи тарихда вичин экуь гел туна. Эхь, Эмина чи “гъвечIи” халкьдин тIвар виридаз машгьур авуна. Вичин яргъал тефей, амма рагъ хьиз куькIвей уьмуьрда адавай “рикIикай кIусар ийиз, чIалариз...
Алатай йисан эхирра чав “Мавел” чапханада акъуднавай “Монологи о лезгинской поэме” (“Лезги поэмадикай монологар”) ктаб агакьна. Адан автор чаз хъсан чизвай шаир, публицист, чи газетдин литературадин отделдин редактор Мердали Жалилов я. Ктабдин тIварцIи зи фикир желбна: монологар — кьилди са касдин фикирар, къейдер, рахунар… Таниш хьайила, акуна хьи, им литературадин илимдин ахтармишун я, вични —...
Чи гъилиз машгьур писатель, илимрин доктор, профессор, РД-дин лайихлу муаллим, общественно-политический деятель Къурбан Халикьович Акимован (Гьаким Къурбанан) нубатдин роман “Зуьгьре гъед” атанва. (Махачкъала, ДКИ, 2018-йис). Романар кхьинин жигьетдай Гьаким Къурбана лезгийрин гьикаятда садрани квахь тийидай хьтин гелер-яржар арадал гъанва. Чаз виридаз машгьур “Ракъинин муг” трилогиядилай — эпопеядилай гуьгъуьниз инал рахазвай хьтин роман арадал гъун чи...
ЧIехи шаир Савадлу тир Ялцугъ Эмин, Авачирни вахъ хупI зигьин! Вун ашукь яз, гьакIни шаир, Сейли хьанай дуьньяда и. Дилбер хьтин гуьзелрикай Манияр ийидай туькIуьр, А манияр ийиз раиж, Хкаждай на хурал чуьнгуьр. Гуьлбар хьтин сазандарар На межлисрал идай бизар. Гьейранардай сесиналди На Дербентдин Тахта базар. Мугъулатдиз физ-хкведай, Гьабрузни кваз сейли тир вун. На лугьуди...
Жеда ( Шиирдик дегишвилер кутунва ) Кьаз жедач завай гьич илимрин сан, КIелнаватIан тIимил, жуван пис-хъсан. Чида, илимдив дуст хьайи инсан, Гьамишанда дуьз рекьеллаз жеда. Садбуруз девлет гайитIа пара, Садбур кесиб яз, атIуда чара. Илим чидай кас емишдин тара Савадлу кас яз рикIеллаз жеда. Дуьньяда гьикьван чирвилер ава, Чирвилерин сирер авазва цава. КIелунрин рекье чан эциг жува, Реббидин...
ЯЛЦУГЪ ЭМИНАН — 320 йис ЦIи лезгийрин классикрикай сад тир зурба ашукь, шаир Мегьамед-Эмин дидедиз хьайидалай инихъ 320 йис тамам жезва. Берекатлу лезги чилел Ялцугъ тIвар алай кьве хуьр хьуниз килигна, Ялцугъ Эмин дидедиз хьана, кIвачи чил кьур Ахцегь райондин Ялцугърин хуьруькай сад-кьве гаф. Садбуру хуьруьн 800 йис, муькуьбуру 1200 йис я лугьузва. Вичикай шаир...
Чан зи лезги чIал! Ал рангунин къизмиш тир тав, Багьа нямет, хуьдай гьар чIав, Ядигар яз агакьай чав, Чан Эминан чIал! Яваш тежер бейгьушривай, Къалп мецерин кушкушривай, Шив хьиз, даим сархушдавай, Чан зи лезги чIал! Сурани зун жедач секин, Кутаз хьайтIа сада вак кин. Вафалу яз, кьада за кьин: Хуьда лезги чIал! ...
ЛГА ЭНВЕРАН — 70 йис Миже хьиз, хъваз ширинвал зи Ватандин, Къекъвена зун, тIвар вине кьаз инсандин, Пайда за рикI, гьайиф текъвез зи чандин, Герек чIавуз къадир жедай дустариз. * * * Сад алахънава дуьзвал кьаз вине, Сада чIурзава дуьньядин бине. Лга Энвер Ахцегь райондин ктабханадин кIелдайбурун залда ахцегьви шаир Лга Энверан 70 йис тамам...
