Рамазан Каитов чи газетдихъ галаз яргъал йисара сих алакъаяр хвейи ксарикай сад тир. Вич пешедин рекьяй медик (Дагъустандин медучилище акьалтIарна), гуьгъуьнлай Самурдин тамарин майишатдин агроном яз (Дагъустандин государстводин хуьруьн майишатдин институт акьалтIарна), ада шииратдиз ва халкьдин фольклордиз еке фикир гузвай, вичини кхьизвай. Адан алахъунар себеб яз, чав “КIару” суварин хейлин манияр, Етим Эминан, СтIал Сулейманан,...
Ругуд стхадизни абурун кьве хтулдиз Ругуд стхани кьве хтул хьана цIаяра, Сагъ-саламатдиз хтана хуьруьз. Кьуд стха акъатна Берлиндин юкьваз. Дарбадагъна пехъи душман магъарада зурбаз. Гъалибвилин югъ я куь важиблу югъ, РикIерин мурадар акъатай кьилиз. Ватан хвена, уьзягъдаказ хтана хуьруьз, ЯхцIурни ирид награда хкана кIвализ. Гьахьна женгина, кIани Ватан хуьз. Кьве стхани, кьве хтул...
Лезги газетдиз ( Ода ) За кхьизва къе “Лезги газетдиз” и адетдинди тушир ода, Кьудкъанни цIуд йисалай гзаф, — лезги халкьдин тереф хуьзва ада. Четин заманаяр, вахтарни хьана,тадияр гайи адаз, Килигиз тазвай мажбурдив, жуванбур амаз, патан чарадаз. Дустар, стхаяр я лугьуз хъуьтуьлдиз, гьуьрметдивди гьакI винелай… Вегьиз тазвай вичив, чи лезги халкьдин къайгъу, тереф...
Зумрият Исабеговна Жабраилова чи шииратдиз алатай асирдин 90-йисара атана. Сифте яз газетдиз гайи шиирра, гьар са лезги рушаз, сусаз, дидедиз хас тирвал, хизандин, веледрин, бахтунинни бахтсузвилин гьакъиндай веревирдер авай. Абур халкьдин манийриз мукьва тир. Са тIимил вахтарилай ада вичин чIехи бубайрикай тир цIелегуьнви шейх Желилан гьакъиндай бязи риваятар гъана. Чна абуруз газетда гегьенш чка, гуьгъуьнлай...
Вичин девирдин адет тирвал, Етим Эминаз дидед чIалалай гъейри, араб, фарс ва туьрк чIаларни хъсандиз чидай. Араб ва фарс чIаларал ада шиирар кхьейди чаз малум туш, амма туьрк чIалал шаирди арадал гъайи эсерар чи девирдив агакьнава. И шиирра вичин бажарагъ, устадвал, шаирвилин къудрат, дидед чIалал кхьей шиирра хьиз, къалуриз хьанвачтIани, шаирдин яратмишунрин девирар, адан кьатIунар,...
Цинни, цIунни, намусдин гьуьжет ГьикI ятIани са сеферда цIай, яд ва намус сад-садал гьалтна, абурун арада гьуьжет хьаналда. — Уьмуьрда зун виридалайни герекди я. Нагагь зун авачиртIа, общество медениятдин ихьтин еке дережадиз акъатдачир, инсанри къекъвена-къекъвена зун жагъур хъийидай, — лугьуда цIу. — Ваъ, виридалайни чарасузди зун я, вучиз лагьайтIа яд уьмуьр я. Зун квахьайтIа, вири...
1893-йисуз виликан Самур округдин Хуьруьгрин хуьре Алимов Алиман хизанда гада хьана. Адал Тагьир тIвар эцигна. Тагьиран уьмуьрни, вичелай вилик хьайи лезги халкьдин шаиррин уьмуьр хьиз, аялвилин яшарилай азиятдик-зиллетдик акатна. Хейлин йисара Азербайжанда агъайриз нуькервал авур Тагьир хайи хуьруьз хтана. Инани адан уьмуьр четиндиз физвай. Зулухъ элкъвейла, ам вичин бубадихъ галаз мад Азербайжандиз хъфидай. Яшайишдин шартIар...
Нур гудай чирагъ Жавагьиррин сагьиб инсан, Ви дережа гьикьван кьакьан! Лугьуз тежер кьадар масан Туна на чаз девлет, Эмин. Ала вал тIвар ажеб зурба — Чи эдебиятдин буба! Дерт алайдаз жезва дава Ви чIаларин шуьрбет, Эмин. И дуьньядихъ вил галамаз, Хъфена вун жегьилзамаз, ЦIигел хьайдаз къе вун акваз, Ава хуьре гуьмбет, Эмин. ...
“Кьведра бахтлу кас”. Ктабдиз ихьтин тIвар авторди М. Бабаханован хиве кьун фикирдаваз гана. Хив райондин АрхитIрин хуьруьн юкьван школадин директорвиле кIвалахай йисара шаирди кхьенай: “Зун кьведра бахтлу кас я: за жуван уьмуьр аялризни шиирриз бахшна. Вуч ава абурулай михьи, гуьрчег!” Дугъриданни, шаир гьахъ я. Адаз вичин уьмуьрдин гъед жагъана. Гьавиляй ада бахтлувални гьиссзава. Гьеле 1987-йисуз...
“Инсан я зун, захъ ава зи куьчени, Ам зи чилни, ам зи цавни — вири я”. Алирза Саидов ( “Лезги куьче” ) * * * Алирза, вун къекъвей вири куьчеяр Аквазва заз Лезгистандиз рекьер хьиз. Алирза, вун эхъвей Каспид лепеяр Кьерехъ къвезва, яйлахравай кIелер хьиз. Жегьилзамаз четинвилер акуна, Лас жедани шаир хура цIай авай!...
