Мегьарамдхуьруьн райондин администрациядин пресс-къуллугъди «Лезги газетдиз» хабар гайивал, и йикъара Тагьирхуьруьн-Къазмайрал Жуьрэтлувилин орден кьве сеферда гайи, Росгвардиядин (РД-да авай Управленидик акатзавай Махачкъалада кардик квай махсус кьилдин отряддин — спецназ) къуллугъчи, майор, Украинада кьиле физвай дяведин махсус серенжемда (СВО) телеф хьайи Руслан Примоваз памятник ачухна. Экуь къамат эбеди яз рикIера хуьнин лишан тир и серенжемда Росгвардиядин...
Къадим Ахцегьар. 13-октябрь, жуьмя, зулун лезетлу рагъ авай гуьлуьшан югъ. Гьеле виликамаз хъсан гьазурвал акуна, Ахцегьар суварин либасда ава. Вакъиадин мана-метлеб чпелди куьчеярни майданар безетмишнавай пайдахри, багъманчийринни хуьруьн майишатдин хилерин машгьур зегьметчийрин шикилри, иллаки ичерин композицийри ачухарзава. Эхь, ина нубатдин сеферда «Ахцегьрин ичерин сувар» кьиле тухузва. Советрин девирда хьиз, агъзур гектарралди емишдин чешнелу багълар, совхозарни...
Инсандин уьмуьрда хайи чIалахъ авай метлеблувални къиметлувал гафаралди лугьуз хьун регьят туш. Халкьдин медениятдин паярикай сад яз, ада миллетдин эйнивал, ацукьун-къарагъун лишанламишзава. Дагъустандин халкьарин кхьинар авай чIаларалди ктабар акъатунин гьерекат, тиражар гъвечIибур ятIани, чи йикъарани давам жезва. Гьуьжет алачир месэла я: хайи чIалал кхьенвай гьар са чешмеди а чIал вилик тухунин, ам машгьурунин карда куьмек...
«ЛГ»-дин 39-нумрадиз акъатай кроссворддин жавабар: Дуьз цIарара: 5. Малдар. 6. Шалвар. 9. Багъ. 11. Таб. 13. Цил. 14. Салимов. 15. Тахта. 18. Барнаул. 20. ТIиб. 22. Иви. 24. Арх. 26. Таврат. 26. Байбут. Тик цIарара: 1. Гьалва. 2. Танафус. 3. Заманов. 4. Барби. 7. Чит. 8. ТIаб. 10. Гъвар. 12. Азизханов. 13. Цуьрц. 16. Ктаб....
Мергьяматлувилин «ЛЕКИ» фондуни бине Ахцегь райондай тир меценат Нариман Гъазалиевахъ галаз санал алай йисан 2-ноябрдиз, экуьнин сятдин 10-даз, Мегьарамдхуьре авай Медениятдин кIвале 6-7-классра кIелзавай аялрин арада хайи чIалал шиирар кхьинай малумарзавай конкурсдин иштиракчийрихъ галаз гуьруьш кьиле тухуда. Шиир кхьин патал ихьтин темаяр теклифзава: хизан (диде-бубадикай, вах-стхадикай…), тIебиат (дагълар, вацIар, тамун гьайванар…), хайи чил. Конкурсдин кьилин...
Миллетдин эвелимжи яржарин арада сад лагьай чкадал чIал ала. Урусрин писатель А.Куприна лагьайвал, «чIал халкьдин тарих я, чIал цивилизациядинни медениятдин рехъ я». Лезги писатель Р.Гьажидини хъсандиз лагьана: «Тарихни чIал са арабадин кьве чарх я». Къенин гьакъикъат ам я хьи, милли чIаларин гьакъиндай гьукуматдин патай йисаралди гуьзетзавай къайгъударвилерик умуд кутаз хъжезмач. Амма им умудсуз гьалда авай...
Студент чIаварилай за хайи халкьдин тарихдиз итиж ийизва. Саки вири азад вахт, иллаки чIехи курсара кIелдайла, халкьдин тарихдиз талукь месэлаяр чириз алахъзавай. Анжах, гьайиф хьи, са чешмедайни, гьакI дагъустанви гьи тарихчидин ктаб кIелайтIани, анай чи халкьдиз талукь тарихдин дуьзгуьн делилар жагъидачир. Эхирни чи вилериз 1994-йисуз акъатай «Кавказская Албания – Лезгистан» ктаб акуна. Баркалла ам майдандиз...
Дагъларин уьлкве михьи гьавадалди, тIебиатдин гуьзел ва надир чкайралди, абукевсер булахралди, вацIаралди, дагъларалди, тамаралди, гьайванрин ва набататрин алемралди ва гзаф маса шейэралди, мугьманперес инсанралди девлетлу я. Дагъустандин надир чкайриз килигиз къвезвайбурун кьадар йисалай-суз артух хьунни тIебии кар я. Са рахунни алачиз, СтIал Сулейманан район чи республикада гуьзел пипIерикай сад я. Лагьана кIанда, муниципалитетда туризм вилик...
И мукьвара Кьасумхуьрел шаир ва журналист Мердали Жалилован 80 йисан юбилейдиз талукьарнавай шадвилин мярекат кьиле фена. СтIал Сулейманан райондин культурадин отделдин куьмекдалди гьазурнавай и межлис райондин культурадин кIвалин залда кьиле фена. Межлис кьиле тухузвай телевиденидин журналист Музамудин Магьмудова шаирдин уьмуьрдикайни яратмишунрикай куьруь гаф лагьайдалай кьулухъ атанвай мугьманризни чкадин агьалийриз рахадай мумкинвал гана. Инал рахайбурун арада...
Гьар йисан 10-октябрдиз Лезги чIалан югъ къейд ийизва. И юкъуз Дагъустанда, Урусатдин жуьреба-жуьре шегьерра, лезгияр яшамиш жезвай бязи къецепатан уьлквейра лезги чIалал диктант тухун хъсан адетдиз элкъвенва. Дагъустанда диктант тухузвай кьилин майданрикай сад Махачкъалада, тарихдин «Урусат – зи тарих» паркуна кардик кутунвай. Республикадин меркезда кьиле фейи диктантда вишелай виниз ватанэгьлийри иштиракна. ЦIинин мярекат лезгийрин машгьур...
