Дагъларин уьлкведа фольклордин ва адетдин культурадин   Международный IX лагьай “Дагъвияр” фестиваль кьиле физва.  Важиблу мярекатдиз гьазурвал акунин  месэлайриз талукьарна, ам ачухдалди вилик са шумуд югъ амаз, Махачкъалада, культурадин министерстводин конференц-залда, министр Зарема Бутаевади журналистрихъ галаз кьиле тухвай гуьруьшдал къейд авурвал, фестивалда иштиракзавай коллективрин кьадар, адаз ийизвай итиж йисалай-суз артух жезва. ИкI, цIи и мярекатда дуьньядин...

Алай вахтунда Дербентда Дагъустандин писателрин Союздин 85 йисаз бахшнавай мярека­тар башламиш хьанва. И мукь­ва­­ра шегьердин администрацияда анин кьил  Хизри  Мегьамедович  Абакарованни  чкадин ша­ир­рин гегьенш гуьруьш кьиле фена. Ана авур рахунра писателар тир Кичибег Мусаева, Сардар Абила, и цIара­рин авторди, Гуьлбике Омаровади (табасаранрин ша­ир), Тагьир Салегьа, Тегьмираз Имамова (азербайжанрин шаирар), Пейсах Мишиева (татрин шаир) ва яратмишдай...

Гад — гьарай! Гьуьрметлу дустар! Алукьнавайди йисан виридалайни чими вахт — гад я. Йикъар-яргъи, йиферни куьруь я. Аялриз къугъвадай, ял ядай, сиягьатриз фидай гуьзел вахтни гатунди я. Гатуз гьам  яшлубуруз, гьам аялризни ийидай кIвалахарни гзаф жеда. Гатукай халкьди лагьанвай камаллу келимаярни метлебдив, манадив ацIайбур я: Гад гьарай я. Гад гату агудда. Гату кIватIайди хъуьтIуь неда....

ЛЕЗГИСТАНДИН НУРЛУ ГЪЕД Скульптор Хасбулат Аскар-Сарыджа, балерина Алла Жалилова, киноактриса Сафият Аскарова, композитор Готфрид Гьасанов ва икI мад масабур гьар сад Дагъустада вичин рекьяй сифтебур яз хьана. Абурун жергедик РСФСР-дин халкьдин артистка, гзаф орденринни медалрин сагьиб, вичиз халкьди “Дагъустандин билбил” тIвар гайи, алай йисуз вич дидедиз хьайидалай инихъ 110 йис тамам жезвай Рагьимат Абдул­му­тIалибовна Гьажиевани...

Эпос. И гафуниз Мегьамед Гьажиеван словарда ихьтин баян ганва: гьикаядин, ихтилатдин тегьерда туькIуьрнавай литературадин жуьре, месела, махар, романар, гьикаяяр ва масабур. И рекьяй машгьур пешекар Б. Н. Путилова лагьанвайвал, “эпосдиз уьмуьр гьакъикъи гьалара къалурун хас туш. Гьатта бязи затIар, крар, гьалар уьмуьр­динбур хьайитIани. Ина мах, миф ва гьакъи­къат санал жеда”. Лезгийрин игитвилин “Шарвили” эпосдани махарин...

Дагъустандин культурадин министерстводин пресс-къуллугъди “Лезги газетдиз” хабар гайивал, 28-июндилай 5-июлдалди республикада фольклордин ва адетдин медениятдин Международный “Дагъвияр” фестиваль кьиле фида. И мярекат 9-сеферда кьиле тухузва. Фестивалда жуьреба-жуьре уьлквейрин ва Россиядин регионрин яратмишдайбурун дестейри иштиракда. Абурун арада Чехиядин, Словакиядин, Сербиядин, Ирандин, Индиядин, Азербайжандин, Къазахстандин ва маса коллективар ава. Дагъларин уьлкведин патай республикадин медениятдин уьмуьрда кьиле фидай...

( Эсер чав авторди вичел чан аламаз агакьарнай. Амма газетда гуз хьанвачир, чи архивда амай.  Къе чна адай са чIук теклифзава ) I Гьар са халкьдихъ хьайиди я игитар, Асирралди халкьдин рикIе хуьзвай тIвар, Абур халкьдин эпос хьана женгинин, Азадвал хуьз къайгъудик квай мулкунин. Чандилай гъил къачуна, хуьз чил -Ватан, Чешне хьай чеб, кьегьал хваяр...

“Дагъустандин дишегьли» журналдин 3-нумра чапдай акъатнава. Адан жилдинал Дагъустандин госфилармониядин художественный руководитель, РД-дин искусствойрин лайихлу деятель Ирина Нахти­галан шикил ала. Виолетта Ратенковади вичин очеркда Ирина Герма­новнадин музыкадиз бахшнавай уьмуьрдикай, къенин юкъуз филармония авай гьалдикай ихтилатзава­. “Тек са уьмуьр тIимил я чаз…” кьил ганвай макъалада вири уьлкве­диз машгьур Алкьвадар Гьасан эфен­дидин тухумдай тир тежрибалу­ муаллим, краевед...

И мукьвара РД-дин Кьилин патав гвай комиссияди илимдин, техникадин, литературадин, публицистикадин, искусстводин ва архитектурадин хилерай 2019-йисуз РД-дин Гьукуматдин премияр гун патал къалурнавай кIвалахрин сиягь малумарнава. Гьа са вахтунда премияр гун патал къалурнавай эсеррикай веревирдер кхьин патал гегьенш къатаризни эвер ганва.  Шад жедай кар ам я хьи, литературадин хиляй къалурнавай эсеррин жергеда лезгийрин тIвар-ван авай шаир,...

Артистар, зи фикирдалди, яшлу хьайилани, жегьилдиз амукьун патал халкьнавайбур я. Чпин жегьилвилин ашкъидалди, гьевесдалди, сегьне ва инсанар кIан хьуналди абуру яшар хьанвайди къалурдач. Тамашачийрини абурулай чешне къачуда. Дуьз лагьай­тIа, абурун къугъунин, сегьнедал яратмишзавай къаматрин таъсирдик акатна, чебни са хейлин жегьил хъхьайди, къуьнерилай дердерин пар алудайди хьиз гьиссда. Им бес “жегьилвилин илим” тушни! Лезгийрин госмуздрамтеатрдин кар...