Мамрач  Къазанфарбег  (1843-1888)     –  180 йис Нуредин  Шерифов  (1883-1952)              –  140 йис Хуьруьг  Тагьир  (1893-1958)                   –  130 йис Хъартасви  Амираслан  (1893-1965)     –  130 йис Зияудин  Эфендиев  (1903-1980)             –  120 йис Мемей  Эфендиев  (1903-1944)                –  120 йис Мустафа  Эфендиев  (1903-1974)          –  120 йис Шагь-Эмир  Мурадов  (1913-1996)          –  110 йис Имам  Асланов  (1923-2006)                     –  100 йис Ражидин ...

Дагъустандин халкьдин писатель Къурбан Халикьович Акимов чаз, муаллимриз, алим ва методист яз машгьур я. Адан къе­лемдикай муаллимар патал ви­шералди методикадин гьар жуьредин пособияр, словарар, энциклопедияр ва маса ктабар хкатнава. Абурун жергеда аваз чав “Лезги литература”  энциклопедия агакьнава. И къиметлу ва важиблу ктаб лезги литературадин тарихдин чинрилай башламиш жезва ва ана VII-ХХI асирдалди чи лезги литература...

1. Ихтияр тагун. 2. Пагьливандив жедай лаш. 3. Эдебсуз инсан. 4. Винел хъире алай майва. 5. Уьмуьр, яшайиш патал герек затIар. 6. ЧIур хьанвай, тIулай акъатнавай инсан. 7. Къатухдик кутун патал цирийрикай гьазурдай ем. 8. Са кар кьилиз акъудун патал авай фикир, мурад. 9. Гуьзел. 10. Ихтилат. 11. Чинеругдин жинсинин къуш. 12. Кьакьандай яд гадар...

Ахцегьай тир машгьур шикилчи Юсиф Саркарова республикадин дережада кьиле фейи конкурсда 3-чка кьуна. И мукьвара Махачкъалада РД-дин туризмдин ва халкьдин яратмишунрин сеняткарвилерин министерстводи тешкилнавай “Тийижир Дагъустан” лишандик кваз шикилрин конкурс кьиле фена. Ана уьлкведин саки вири реги­он­­рай агъзурдалай виниз пешекар ва гьевескар шикилчийри иш­тиракна. Конкурсдин нетижаяр кьуниз  талукьарнавай мярекатдал республикадин туризмдин ва халкьдин яратмишунрин сеняткарвилерин...

Сифте яз 1992-йисан январдиз акъатай “Самур” хъуьтIуьз ахъа хьанвай цуьк­ведиз ухшар тир. Азербайжанди цIийиз гъилик авунвай аслу туширвилин бинедаллаз ахъа хьанвай демократиядин цуькведиз. Ингье а чIавуз аслу туширвилиз манийвал гузвай чIулав къуватриз “Самур” хьтин цуькверни ахъа хьана кIанзавачир. ГьакI ятIани, республикадин де­мократиядин къуватрихъ галаз санал цIийиз майдандиз экъечIзавай, гафунин ва фагьум-фикирдин азадвал хвена, халкьдив гьакъикъат...

“Лезги газетдин” алатай йисан эхиримжи нумрайрикай сада “Къурушрин сес” газет акъатайдалай инихъ цIувад йис тамам хьуниз талукьарнавай Гьажи Къазиеван макъала чапнай. ЦIинин йисалай и газет мад акъуд хъийизмач. И кардикай “Къурушрин сес” газетдин кьилин редактор, “Лезги газетдин” хсуси мухбир Муса Агьмедова хабар гана. Вучиз ихьтин къарар кьабулнатIа, себебар гьихьтинбур ятIа, ада вичин ма­къалада лагьанва. Ам...

Чи инсанриз адетдин “Ваз хуьруьн, тухумдин тарихдикай вуч чизва? Улу-бубайрикай шумуд малум я?” суалар гайитIа, абур та­мам ва тайин жаваб авачиз амукьда. Вучиз­­ лагьай­тIа, и важиблу месэлайриз, вакъиайриз талукь чешмеяр чахъ авач. Бубайрини къвезмай несилриз ирс яз ихьтин жуьредин малуматар ту­нач. И кардай абурук тахсирни кутаз жедач. ГьикI хьи, халкьдин къатар савадсуз тир. Да­тIа­на чапхунчийрихъ...

Алай йисуз Мегьарамдхуьруьн райондин Советский хуьр арадал атана 70 йис тамам хьанва. Ам кьуд райондик акатзавай дагълух ирид хуьруькай ибарат я. Гьикьван четинвилер гьалтнатIани, и хуьрерин агьалийри, гъил-гъиле кьуна, вири жуьредин къулайвилер авай Советский хуьр арадал гъана. Къе ам шегьердиз ухшар ­хьанва. Жегьилриз, къвезмай несилриз и гуьзел хуьр чпин диде-бубайри гьикI арадал гъайиди ятIа, абуру...

Гьуьрметлу аялар! Диде-бубайрин вилин эквер, чи гележег! Ингье 2022-йисни тарихдиз фена. Квекай са кьадарбуру хайи дидед чIалал акъатзавай багъри газет кIелзава, редакциядихъ галаз ала­къа хуьзва, чаз гъвечIи-гъвечIи макъалаяр, шиирар рекье твазва. И жигьетдай иллаки Хив райондин Фригърин ­мектебдин аялри чпин активвал къалурзава. Аферин, баркалла! Ингье вилик цIийи — 2023-йис ква. Къуй ада квез шадвилер, рикIел...

Гьажибег Гьажибегов хьтин векилрин ирс хуьн, тIвар эбеди авун вири халкьдин везифа я Гьажибегов Гьажибег Агьмедханович (1902-1941) чи халкьдин ярж алай инсанрикай сад я. Ам чна Урусатда маш­гьур арифдаррив — Кириллавни Мефодийдив — гекъигна кIан­­зава: абуру агъзур йис идалай вилик — славян халкьариз, Гь.Гьажибегова виш йисан вилик лезги ва табасаран халкьариз саваддин нур багъишна, алфавит...