Акьалтзавай несилдиз ватанпересвилин тербия гунин карда РФ-дин Пре­зидент Владимир Путина 2015-йисан 29-октябрдиз “Россиядин школьникрин гьерекат” тIвар алаз Вирироссиядин аялринни жаванрин общественно-государственный организация тешкилунин  гькъиндай Указ акъуднай.  Россиядин оборонадин министр Сер­гей Шойгудин теклифдалди 2016-йисан 1-сентябрдилай кардик кутур “Жегьилрин армияни” (“Юнармия”) винидихъ тIвар кьунвай тешкилатдин са хел я. “Юнармиядин” отделенияр Россиядин вири регионра тешкилнава, штаб-квартира Моск­вада ава....

Ватандин ЧIехи дяведин 1941-1945 лагьай ва абурулай гуьгъуьнин йисарни я чIехибур, я гъвечIибур патал регьятбур хьаначир. Уьмуьр, Етим Эмина лагьайвал, кIаш илигзавай кIавузардиз элкъвенвай. Я рикIиз, я бедендиз секинвал авачир. Жаванарни, кIвачи чил кьунвай аяларни колхоздин кIва­лахрал желбзавай. Итимар фронтда авай, фашистрихъ галаз женг чIуг­ваз, дишегьлияр, аяларни — зегьметдин женгина, колхоздин жуьреба-жуьре кIвалахар кьилиз акъудиз....

Чи тарихда “Хрущевская оттепель” гафар гьатна­ зур асирдилай гзаф вахт я. Амма гилалдини, зи фикирдалди, ам вучтин сир, аламат тиртIа, адетдин инсанриз ачухарнавачир. “Оттепель” М.Гьажиеван “Урус ва лезги чIа­ла­рин гафарганда” “чимивал”, “чими гьава” хьиз къейднава. Тарихда кьиле фейи вакъиайриз ва къе абурукай чи политологар, писателар, критикар рахазвай тегьерриз къимет гайила, аквазва хьи, Хрущеван “оттепель” чимивал...

Эхиримжи йисара федеральный до­тацийрал алай регионрин кьилер дотацийрилай ва хсуси доходар хка­жиз алахънава. Им, гьелбетда, хъсан кlва­лах я, эгер доходар артухардай мягь­кем база аваз хьайитlа. Ихьтин шартlара жув яшамиш жезвай кlвал, куьче, жуван хуьр аваданламишунин, багърияр эхиримжи рекье твазвай сурарихъ гелкъуьнин фикирар аваз, алатай йисан сифте кьилерай Белиж поселокдин “Хпеж” микрорайондин агьалийри жемятдин собрание тухвана....

РД-дин Кьилин патай тамам ихтиярар ганвай векил Энрик Муслимова Кьиблепатан территориальный округдин пресс-къуллугърин ва СМИ-рин руководителрихъ галаз совещание тухвана. Ана Агъул, Дербент, Сулейман-Стальский, Кьурагь, Докъузпара, Къайтагъ, Ме­гьа­рамдхуьруьн, Дахадаев, Рутул районрин, Дербент ва Дагъустандин Огни ше­гьер­рин пресс-къуллугърин ва СМИ-рин векилри иштиракна. Совещание ачухуналди, Э.Муслимова муниципальный пресс-къуллугъри ва СМИ-ри санал кlвалахунин ва информациядин такьатрихъ галаз сих алакъа...

ЧIехи Гъалибвилин 72 йис тамам жезвай суварин вилик Дербент шегьердин женгинин Баркаллувилин паркуна авай Эбеди цlун ва “Гъам чlугвазвай дидедин” монументдин патав Вирироссиядин ватанпересвилин мярекатрин сергьятра аваз шегьердин “Георгиевский лентинин” акция башламиш хьана. 6-нумрадин СОШ-да кlелзавай Рустам Имрановани Амина Османовади шегьердин кьил Малик Баглиевав ва администрациядин работникрив игитвилин ва аскервилин жуьрэтлувилин лишан тир “Георгиевский лентер”...

Фашистрин Германиядин винел ЧIехи Гъалибвал къачуник вичин лайихлу пай кутурбурукай сад кьурагьви  Мусаев  Багьаудин  Мусаевични  я. 22 йиса авай дагъвидиз 1939-йисан сентябрдиз армиядин жергейриз эвер ганай. Ада 8-армиядин 125-дивизиядин 657-стрелковый полкуна Литвадинни Поль­шадин сергьятдал алай Баганяй лугьудай чкада къуллугъзавай. Фашистрин геллегьри садла­гьа­на гьужумуни Кефердинни Рагъ­акIидай патан фронтдин частариз къуватар вахтунда ва менфятлудаказ фронтдин цIар тирвал...

1920-йисар. Гзаф ити­мар кьил хуьз Бакудиз физвай. КIиридайни гзафбуру Бакудин нафтIадин мяденра кIвалахзавай. Абурукай сад  Къурбанов  Азиз  Къурбанович  тир. Зегьметдал рикI алай ва хци зигъин авай Азизакай буругъдин мастер-неф­тяник хьана. Касди вичин веледрин гележегдикайни фи­кир­завай­. Хва Мегьамед гимназиядик ва руш Мафизат дишегьлийрин гимназиядик кутуна. Абуру гимназияр куьтягьна. Мегьамеда гуьгъуьнлай Азербайжандин сводный военный школада  ва ахпа ...

Ватандин ЧIехи дяведа Гитлеран чапхунчийрин винел гъалибвал къазанмишуник дербентвийрини лайихлу пай кутуна. Тамам тушир делилралди, къадим шегьердай фронтдиз 14 агъзурдалайни гзаф рухваяр ва рушар, гьа жергедай яз чпин яшар гьеле 18 йисав агакь тавунвай 500 касни гуьгьуьллудаказ фена. Абурукай 6 агъзур кас элкъвена хтанач, абур дяведин цIаяра игитвилелди телеф хьана. Фашистриз барбатI ийидай ягъунар кьунин...

Дербент районда Дагъустандин дишегьлийрин Советдин теклифдалди тешкилнавай “Дидедин гъилерин чимивал” акциядин сергьятра аваз Ватандин Чlехи дяведин иштиракчийрин сурарихъ, памятникрихъ гелкъведай ва патарив гвай чкайра михьивилердай субботник кьиле фена. Субботникда Белиж поселокдин Э.Салигьован, Г.Лезгинцеван тlварарихъ галай  сад ва кьвед лагьай школайри, Сабнова, Рубас, Зидьян-Къазмаяр, Митаги, Геджух, Мичурино хуьрерин дишегьлийрин советрин векилри ва аялри иштиракна. Райондин дишегьлийрин...