ЦIи 1-Майдин сувар уьлкведин вири регионра гурлудаказ къейдна. Чи республикани и жигьетдай кьулухъ галамукьнач. Махачкъалада, Урус госдрамтеатрдин вилик квай майдандал зегьметчийрин суварриз талукь митинг кьиле фена. Пайдахар, жуьреба-жуьре рангарин шарар гъилера авай инсанрив “Ислягьвал, зегьмет, май!”, “Зегьметчийриз — лайихлу мажиб!”, “Жегьилриз — кутугай кIвалах!”, “Дагъустанвийриз — лап хъсан яшайиш!” гафар кхьенвай транспарантарни гвай. Ана Да­гъустан...

За Ватандин ЧIехи дяведин, зегьметдин фронтдин ветеранриз, вири дагъус­танвийриз чIехи сувар — Гъалибвилин югъ мубаракзава! Чи гзаф миллетрин векилрикай ибарат уьлкведин армиядинни флотдин, далу патан зегьметчийрин игитвилин чалишмишвилерин нетижада фашистрин Германия тамамвилелди кукIварайдалай, Ватандин ЧIехи дяве гъалибвилелди  акьалтIарайдалай инихъ 72 йис алатнава. Гъалибвилихъ фейи рехъ четинди хьана, инсаниятдиз малум дявейрикай виридалайни гзаф ивияр экъичайди хьайи...

7-майдиз Махачкъалада Имам Шамилан тIварунихъ галай проспектдин (виликан Калининан тIварунихъ галай куьче) 70-нумрадин кIвалера – «Интех-софт» фирмадин дараматда сятдин экуьнин 11-даз лез­ги чIала авай месэлаяр гьялунал машгъул хьун патал 20-мартдиз ДГПУ-да кьиле тухвай форумдин оргкомитетди арадал гъайи комиссиядин сад лагьай заседание кьиле фида. Анал жуьреба-жуьре хилерай кIвалахдайбурун дестеяр арадал гъунин ва лезги чIалан гафарган цIийи...

Дагъустандин яргъал мензилдиз залан парар дашмишдай машинар авайбурун наразивилер эхиримжи вахтара неинки са республикадин, гьакIни федеральный дережадин СМИ-ринни кьилин темадиз элкъвенва. Россиядин жуьреба-жуьре регионра хьиз, Дагъларин уьлкведани залан парар дашмишдай машинрин сагьибри хейлин митингар кьиле тухвана. Абуру 12 тонндилай гзаф парар дашмишдай ихтияр ганвай машинрилай гьакъи къачунихъ галаз алакъалу Россиядин “Платон” система къуватдай вегьин истемишзава....

1996-йисан 9-январдин аязди къув язавай экуьнин сегьер чавай къвердавай яргъаз къакъатзаватIани, къизлярвийрин рикIелай ам алатзавач. И экуьнахъ гьеле ахварик кумай шегьердал боевикри гьужумнай. И чIавуз инсанриз акур мусибатдин гьерекатар фикирдай акъудиз жедайбур туш. Я абур рикIелай­ни­ ракъурун дуьзни жедач. Къе чна, вичин, хи­зандин ва аялрин уьмуьрни хаталувилик кутуна, милиционерар къутармишай викIегь, къагьриман дагъви дишегьлидикай ихтилатда....

ЧIехи Гъалибвилин суварин вилик «Лезги газетдин» редакцияда рикIелай алат тийидай хьтин шад гуьруьш кьиле фена. Иниз республикада тIвар-ван авай хва, юрист ва тербиячи, Махачкъаладин ополченидин кьиле аваз 1999-йисан зулуз инай Ботлихдиз кьван фена, Хаттабанни Басаеван чапхунчи кIеретIриз кутугай ягъунар кьур полковник, гила генерал-майор Шамил Загьрабович Асланов ва адахъ галаз санал къурушви муаллимар, хъсан тешкилатчияр тир Несруллагь...

Са йис инлай вилик Яран суварин йифиз ахлакьсузри магьир устад, чIехи арифдар Сулейман бубадин кIвализ — музейдиз цIай янай. Ихьтин кар авурбурухъ я Аллагь, я дин, я диде-буба, стха-вах, мукьва-кьили, хизан, аял-куял, келледа мефт авайбур туш. Сулейман буба туьхуьриз тежер чирагъ я. Зурба революционерар, игит рухваяр, машгьур­ алимар, гафунин устадар, сеняткарар, музыкантар, “Лезгинка” хьтин ансамбль...

Майифат халадиз Май атун ил­­лаки хуш я. Мегер им хуш те­жер­ сувар яни! И сувар адаз мад­­ни гзаф авиляй кIанзава хьи, Майдин сувари адаз къизилгуьл­дин цуьквериз ухшар авай тIа­вус рушар ганва. Чебни вири майдин ракъар хьиз рикIиз чимибур я. Килиг садра Майсаратаз. Ада майвачи яз кIвалахзава. Вичелай­ алакь тийир кIвалах авач. Майдин суварин вилик ада...

Урус  чIала: “Варвар” — вагьши инсан. “Гад” — мурдар, гъуьлягъ, илан. “Гам” — къал, ван-сес. (Затих повсюду шум и гам, И воцарился молчанье. Тютчев). “Гарь” — кайи затI, чIух. “Гуж” — хомутдин (хамутIдин) яб. (- Ну, трогай, саврасушка! Трогай! Натягивая крепче гужи. Некрасов). “Дар”  — пишкеш; зигьин, бажарагъвал. “Дерть” — гьайванриз гун патал къуьлуькай, ириз...

( Эвел 14-16-нумрайра ) Вакъиайриз вил вегьейла аквазвайвал, хизандиз гуж авур кьвед лагьай дуьшуьшда аял гьакъикъатдани къутармишайди, са шумуд чешмедай малум жезва. И аял гележегдин хан, Фетали-хандин гележегдин буба Гьуьсейн-Али тир. Ам, дугъриданни, Россиядин терефди гьукумдар яз вичин ихтиярра тайинар хъувунай. Гьуьсейн-Али I Петрдиз къалурайди анжах Фетали-ханди II Екатеринадиз кхьей чарчяй малум жезва. I Петрди...