“Лезги газетди” хабар гайивал, эдебият вилик тухунин лайихлувилерай ва яргъал йисарин бегьерлу зегьметдай Кичибег Мусаевич Мусаеваз “Дагъустан Республикадин халкьдин шаир” лагьай тlвар ганва. И йикъара шаирдин хайи Гилийрин хуьруьн мектебда, мугьманризни эвер гана, мярекат кьиле тухвана. Анал Кичибег Мусаеван уьмуьрдин ва яратмишунрин рекьикай Р.Керимханова суьгьбетна. Шаирди школани, ДГУ-дин филологиядин факультетни, СССР-дин илимрин Академиядин Вири дуьньядин...
Инсандин эдеблувал квекай ибарат я? Ам гьикI хуьда? Дагъустандин халкьарихъ эдебдинни марифатдин, яни инсан инсан хьиз тербияламишунин дегь девиррай атанвай кьетIен адетар, къанунар, къайдаяр — санлай чIехи къурулуш ава. Эдеблу, марифатлу, тербиялу инсан арадал атун патал халкьди жуьреба-жуьре адетар, амалар, къанунар, къайдаяр кардик кутазва. Гьелбетда, вири инсаниятдин ирсни авайди я. Амма гьар са халкьди чпиз...
Заидин Гьасанован — 70 йис Заидин Гьасанов чи литературадиз алатай асирдин 70-йисара атана, вичикай ада лап са куьруь вахтунда чIехи майиларни туна. Дугъриданни, автор и фана дуьньяда анжах 32 йисуз яшамиш хьана. Асул пешедай ам сарарин духтур ва муаллим тир. Медучилище акьалтIарна, Кьурагьа кIвалахна. Гуьгъуьнлай ДГУ-дин филфак куьтягьна, райгазетда ва мектебда зегьмет чIугуна. Руьгьдай Заидин...
И мукьвара Махачкъалада кардик квай А.Тахо-Годидин тIварунихъ галай ДНИИП-да “1-4-классрин лезги чIалан ктабрин къурулуш ва метлеб” темадай лезги чIалан муаллимрин, методистрин иштираквал аваз семинар кьиле фена. Ам лезги чIалан муаллимар ктабрин къурулушдихъ, метлебдихъ ва сифтегьан умуми образованидин ФГОС-дин шартIара мектебра чирвилер гунин кIвалах тешкилунин кьетIенвилерихъ галаз танишарунин макьсаддалди кьиле тухвана. Метлеблу мярекатда илимдин институтдин Дагъустандин...
Алай йисан 27-ноябрдиз, нянин сятдин 5-даз (17:00), Махачкъалада, Шииратдин театрда (Р.Гьамзатован тIварунихъ галай проспект, 12) Дагъустандин халкьдин шаир Байрам Салимован 90 йисан юбилейдиз талукьарнавай межлис кьиле фида. Мярекатда республикадин яратмишунардайбурун, илимдин интеллигенциядин, жемиятдин векилри ва масабуру иштиракда. Лезги шииратдал рикI алай гьар садаз чна и межлисдиз теклифзава. Къейд ийин хьи, мярекат тешкилнавайбур РД-дин писателрин Союздин...
Жуьреба-жуьре рекьерай алакьунар авай лезгийрикай чав гьар са вилаятдай, шегьердай, магьалдай хабарар агакьзава. И сеферда чна кIелзавайбур жегьил гьикаятчи, аялар патал маракьлу махар кхьизвай Севда Азизовадихъ галаз танишарда. Ам 1981-йисан 30-декабрдиз Бакуда инженер Мубариз Азизован ва машгьур шаир Седакъет Керимовадин хизанда дидедиз хьана. Сихилда тIвар-ван авай духтурар гзаф авайвиляй Севдадизни и пеше хкядай фикир авай....
Азиз Мирзебегован — 60 йис Макъаладин кьилиз гъанвай цIар вичин 60 йисан юбилей и йикъара къейдзавай шаир-философ, шаир-алим, литературовед, шаир-публицист Азиз Абдулмирович Мирзебегован “Вегьемир шиирар къиметдай” эсердай къачунвайди я. Шиирар — къиметдай, шаирар гьуьрметдай вегьей дуьньядин гьал гьихьтинди жедатIа? “Билбил квахьай багъдал элкъведайди чIагъ я” лугьунни мумкин я. Шаирар чилерал атуникай, абурун дережайрикай, везифайрикай гзафбуру...
И макъалада дагълух Хуьруьгрин хуьре авай юкьван асиррин мусурманрин ибадатханайра араб чIалалди авунвай кхьинар ахтармишна чирунин нетижаяр раижзава. Хуьруьгрин эпиграфикадин девлетлу чешмеяр ахтармишунив эгечIна са тIимил вахтар я. Хуьруьн къерехда авай мусурманрин пак чкадин — суфий Ражабан пIирен цларал араб чIалалди авунвай, авторди дуьздал акъуднавай кхьинар сифте яз илимдин бинедаллаз раижзава. XVI асирдиз талукь надир...
Ярагъ Мегьамедан уьмуьрдин ва яратмишунрин рекьи фадлай неинки Дагъустандин, Урусатдин, гьакIни къецепатан уьлквейрин тарихчийрин, философрин фикирни вичел желбзава. Машгьур шейхди Дагъустандин, Чечнядин ва санлай вири Кавказдин тарихда кьетIен гел тунва. Дагъларин уьлкведин пуд имамдин муаллим хьайи Ярагъ Мегьамед гражданвилин, милливилин ва диндин ивиррин гъавурда хъсандиз хьайивиляй вич яшамиш хьайи девирдилай вилик фена. И макъалада чна...
Эвел — 37-41, 43-44-нумрайра Гафарин къашар-образар Чи эпосдин чIалан куьгьневиликай чун алатай нумрайра раханвай. Амма “Шарвили” эпос гьа са куьгьне гафари кьетIенди ийизвач. Санлай и шагь эсердин чIалан тIебиатди (хазинади) ам къуватлу ва кIелзавайдаз гьейранвал гъидайди ийизвайдал шак алач. Сад лагьайди, чи вилик квайди шиирралди теснифнавай эсер я. Шииратдин чIал лагьайтIа, гьикаятдин чIалалай вичин гьиссералдини,...
