Кьиблепатан Дагъустандин жуьреба-жуьре районра, хуьрерани ясин ва дуьа кIелунин са къайда авач. Бязи фекьийри гьисабзавайвал, ясин мейит­ чуьхвейдалай кьулухъ кIелна кIанзава. Чуьхуьдалди кIелайтIани жеда лугьузвайбурни ава. И кардин патахъай Пайгъамбардин суннада ва Къуръанда вуч лугьузва? — Инсан кьейидалай кьулухъ сифтени-сифте кьуд кIвалах тамамарун ферз я: мейит чуьхуьн, кафандик кутун, жаназа-капI авун, кучукун. И  крар сифте...

Къуръандин ва Суннадин баян (мана) чир хьайила, чи хиве абурал амал авунни ава. ГьакIни чна абурун гьакъиндай эдебар хвена кIанда ва анра къалурнавай ахлакьдин ерияр чазни хас хьун лазим я. Инсанди хъсан амални ийида, пис амални, адай гуьрчег крарни акъатда, алчах крарни. Ада къени крар ийи­дайвал ва пис крар авунал эхир эцигдайвал, инсандиз дуьз тербия...

Играми ватанэгьлияр! Мусурман стхаярни вахар! “Лезги га­зетдин” редакцияди Ислам диндин рекьяй квехъ гьихьтин чирвилер аватIа чирун патал махсус конкурс кьиле тухун фикирдиз къачунва. Аллагьди гайитIа, и серенжем сивер хуьдай Рамазандин вацра (алай йисан майдин варз) тешкилда. Къейд ийин хьи, конкурсдин суалар газетдиз акъатзавай диндин рекьяй алим Ямин Мегьамедован макъалайрин бинедаллаз гьазурда. Яни жавабарни гьа макъалайрай...

Им гьар са мусурмандиз чир хьана кIанзавай дуьа я! Вучиз лагьайтIа, и дуьа тайин са карда агалкьун хьунин, дуьз атунин сир я. Инсан вичин уьмуьрда гзаф дуьшуьшра и дуьа авунихъ муьгьтеж жезва. “Истихара” дуьадин чIехи метлеблувал Пай­гъам­бардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьадисда къалурнава. Истихара кьве кардикай хийирлу кар хкягъун патал Аллагьдивай...

Туба авунихъ “Аллагьдихъ элхкъуьн, Адан патав хтун” мана ава. (Ту­ба авун — им, агъадихъ къалурна­вай­ шартIар кьилиз акьудна, “Астагъфируллагьа ва атубу илайгьи” лу­гьун я). Туба ийидайла, ният ихьтинди жеда: “За Аллагьдивай зи гунагьрилай гъил къачун тIалабзава ва Адаз туба ийизва”. И кардиз мад  “тубастагъфируллагь авун”, “астагъфир авун” лугьуда. Шариатдин алимри къейдзавайвал, туба авунихъ еке важиблувал...

КпIуникай неинки са Эхират патал, гьакIни и дуьньяда гьар са инсандин уьмуьр патални еке хийир, менфят ава. КапIзавай кас Аллагьди писвилерикай хуьзва. Ахьтин инсандин рикIе иман мягькем жезва, ам анжах хъсан крар ийиз алахъзава. Лагьана кIанда, кпIуникай инсандин беден, гуьгьуьл патал хийир авайди чи аямдин илимдини субутзава. КпIунин хийир квекай ибарат я? КапI ийизвай касди...

(Эвел — 2019-йисан 50-52 ва цIинин 1-2-нумрайра) (Къуръандин манаяр лезги чIа­лаз таржума авуникай чи чIал хуьнин карда еке менфят ава, вучиз ла­гьайтIа Аллагьди (цавай) авуднавай Ктабдихъ галаз алакъалу чIалар гьа Ктаб амай кьван вахтунда амукьда. Месела, са виш йисалай чи чIала гзаф дегишвилер хьун мумкин я, амма Къуръандин манайрин таржумадин гафар, дегиш тахьана, гьа авайвал...

(Эвел — 2019-йисан 50-52 ва 2020-йисан 1-нумрайра) “Муташабигь” (яни сад хьтин са шумуд мана авай, гьар сад абурукай а аятдин гьакъикъи мана хьуниз дуьз къвезвай ачухсуз) аятар элкъвена “мугькам” (яни, мягькем, ачух манадин) аятрал хкана кIанда. Ви­нидихъ къейд авурвал, Пак Къу­ръ­андин са аятри маса аятриз “тафсир” гузва. Къуръандин чIехи пай аятар “мугькамбур” я. Амма “муташабигь”...

(Эвел — 50-52-нумрайра) Багьа (Пак) Къуръан чирун Мусурманри Багьа Къуръан чируниз, ам хуралай эзбер авуниз, дуьз къайдада кIелуниз кьетIен фикир гана. Вични Пайгъамбардал (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьу­­рай вичиз) агакьарнавайвал. Сагьабийрин арадай Къуръан хъсандиз кIелдайбуру (къариъри) ва хуралай чидайбуру (гьафизри) табиинриз (сагьабийрин гуьгъуьнай атай мусурманрин несилдиз), гьар са аятдин ма­на ачухариз, Къуръан чирна....

(Эвел — 50, 51-нумрайра) Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьу­­рай вичиз), гьар сеферда вичиз цlийи (пай) “вагьй” атайла, ам хуралай чирзавай, ахпа “вагьй” кхьидай ксарикай садав кхьиз тазвай. Ада лугьузвай: “Кхьихь (эцига куьне) и аятар, а флан­ сурада виче ихьтин, ихьтин ая­тар авай…”. Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьу­­рай вичиз) абуруз...