Чи хуьрера инсанриз кIвалах авач, гьавиляй гзаф жегьилар патарални физва лугьуз тестикьариз алахъзавайбурухъ галаз Эминхуьряй тир Миламудин Мегьамедов (шикилда) эсиллагь рази туш. — ТIебиатдин шартIариз, накьвадин гужлувилиз, мумкинвилериз килигайла, чи ерияр кIвалахдай, суьрсет гьасилдай инсанриз жагъин тийидай хьтин чкаяр я, — лугьузва М. Мегьамедова. — Менфят къачун тийиз гадарнавай чилерни чахъ тIимил авач. Чилел кIвалахдай...

И йикъара Санкт-Петербургдин “Конгрессрин дворец” комплексда Россиядин Гьуьлерин дяведин флотдин образованидин идараяр акьалтIарнавай лап хъсан 77 жегьил офицердиз рикIел аламукьдай “Константиновский знак” гуниз талукьарнавай шадвилин мярекат кьиле фена. Россиядин флотдин бине кутурди пачагь I Петр я. Флот мадни къудратлу хьуник чпин пай кутур пачагьар, полководецар, адмиралар гзаф хьана. Абурун арада вичин вири уьмуьр ВМФ-диз бахш...

Къадим шегьердин агьалийри чпин баркаллу рухваяр рикIел хуьн патал датIана къайгъу чIугвазва. Шегьерда яшамиш хьайи, зегьмет чIугур ва уьлкведин халкьдин майишат вилик тухуник, къудратлувал мягькемаруник, халкьдин дуланажагъ хъсанаруник дирибашвилелди чпин пай кутур инсанрин тIварарихъ куьчеяр, идараяр язава, шегьердин майданрал абуруз памятникар хкажзава. Гьа ихьтинбурукай сад генерал-лейтенант Гьуьсейн Расулбеговни я. Адан 100 йис тамам хьунихъ галаз...

Россиядин тарихдиз вил вегьейтIа, аквада хьи, чи уьлкведин халкь лап дегь заманайрилай инихъ кьиле фейи дявейрин, инкъилабрин, чилер, сергьятар гегьеншарун патал жуьреба-жуьре женгерин шагьидар хьана. Амма чи халкьар, вири сад хьана, Ватан хуьз къарагъна, Россия къуватлу авуна, армия мягькемарна. I Петр кьиле аваз урусрин, ХII Карл кьиле авай шведрин армийрин Полтава патал кьиле фейи женг...

  Нариман Ибрагьимов, РФ-дин журналистрин ва писателрин союзрин член, РД-дин культурадин лайихлу работник ВацIукай кIам тийин эхир Алай йисан июндин вацра са десте ватандашар Кьуьчхуьр Саидан 250 йисан юбилейдиз гьазурвал акунин месэла ве­ре­вирд ийиз кIватI хьана. Шаирдин ирсинин къайгъуда авай ксари важиблу месэлаяр къарагъарна, абур гьялдай ва юбилей­ кьиле тухуниз талукь фикирарни раиж­на: яратмишзавай ксари...

Тарихда гьатнавай делилралди, урус яракьдин винизвал, урус командирринни аскеррин жуьрэтлувал, алакьунрин, бажарагъдин артуханвал успатзавай дя­веяр, женгер садни-кьвед хьанач. 1770-йисуз туьркверинни урусрин арада кьиле фейи Чесмадин женгни ахьтинбурукай сад я.   РикIел хкиз кIанзава хьи, Кавказдин чи­лерин, ЧIулав гьуьлуьн, Крымдин ие­сивал авунин къастар авай уьлквеяр тIи­мил тушир. Иллаки Урусатдин ва Туьркия­дин империяр чпин итижар патал алахъна....

Малум тирвал, 29-июлдиз къадим Ахцегьа 18-сеферда лезгийрин къагьриманвилин “Шарвили” эпосдин сувар кьиле тухуда. Заз сифте ну­батда чи халкьдиз а сувар багъишай баркаллу хва Имам Яралиеваз ва амай къуьн кутурбурузни баркалла, аферин лугьуз­ кIанзава. Вучиз лагьайтIа суварин дережа­ зурбади я. Ам Шар­вилидин руьгь чахъ галаз гьамишанда авайди къалурзавай ва адан камаллу весияр рикIел хкизвай, хайи ватан...

И йикъара Дагъустан Республикадин Тахо-Годидин тIварунихъ галай Милли музейда Дагъларин уьлкведин районра кардик квай Россиядин халкьарин адетдин культурадин центрайрин кIвалах хъсанаруниз талукь семинар-совещание кьиле фена. РД-дин культурадин министерстводи, республикадин халкьдин яратмишунрин кIвали (РДНТ), Милли музейди, республикадин учебно-методический центради тешкилай и мярекатдиз муниципальный тешкилатра Россиядин халкьарин адетдин культурадин центрайрин директорар, районрин культурадин управленийрин начальникар, республикадин бязи...

4-июлдиз Кьурагь райондиз, кьиле РФ-дин Госдумадин, депутат Маграмов Абдулмажид аваз. РД-дин Халкьдин Собранидин депутатар Тимур Гусаев, Фикрет Ражабов, Дагъустан Республикадин  профсоюзрин векил Абдурагьман Адамов, “Сад тир Россия” партиядин региональный отделенидин исполкомдин председателдин заместитель Мегьамедгьажи Юнусов, Госдумадин депутатдин куьмекчи Пакизат Наметова ва масабур  атанвай. Абур “Кьурагь район” муниципальный тешкилатдин кьил Замир Азизова къаршиламишна. Сифте нубатда делегация...

  “Дагъустан” РИА-да  Дагъустан Республикадин милли политикадин рекьяй министр Татьяна Владимировна  Гамалеяхъ галаз массовый информациядин такьатрин векилар гуьруьшмиш хьана ва министрди алатай йисуз авур крарикай, цIи кьилиз акъудна кIанзавай мярекатрикай суьгьбетна. Сифте нубатда Т.Гамалея министерст­во арадал гъайи вахт рикIел хкана. — 1990-йисар регьятбур тир лугьуз жедач, гьам чи республика патални. Гьа и чIа­вуз милли политикадин...