Дегь чIаварилай кьил кутуна, девлетлу лезгийри кIеве авайбурун гъил кьадай, рекьер тухудай, муькъвер, мектебар, мискIинар эцигдай, кIелунал рикI алай жегьилриз куьмек гудай. Юкьван виш йисарин араб тарихчийри кхьизвайвал, Лезгандин (Лезгистандин) эмирри уьлкве душманрикай хуьниз, абадвилериз ва илимлувилиз кьетIендиз фикир гудай. Илимдихъ ялзавай же­гьилар кIелун патал къецепатан вилаятриз ракъурдай. РагъэкъечI­дай патан уьлквейра кIелзавайбур генани гзаф тир....

Алай йисуз Ахцегьрин къеле эцигайдалай инихъ 180 йис тамам хьанва. Кавказдин дяведин женгерин шагьид хьайи и къеле 1839-йисуз генерал Евгений Головина эцигнай. Ам Урусатдин мулкарал алай виридалайни кьибле къеле яз гьисабзава. Мадни, ам тарихдинни архитектурадин федеральный метлеб авай имарат я. Ахцегьрин къеледин 180 йис тамам хьунин сергьятра аваз чна газет кIелзавайбуруз тарихчи Бедирхан Эскендерова Ахцегьар...

“Лезги газетдин” июлдин вацра акъатай нумрайра чи халкьдин машгьур регьбер Гьажи Давуда вичин уьмуьрдин эхиримжи йикъар акъудай ва ам кучукнавай чкаяр тайинарун патал махсус дестеди кьиле тухвай кIвалахрин нетижайрикай макъалаяр ганай. Тарихдал машгъул алимри Гьажи Давудаз гьихьтин къимет гузватIа ва адан ирс генани дериндай ахтармишун патал гележегдин камар гьихьтинбур ятIа чирунин макьсаддалди мукьвара ФЛНКА-дин векилри...

(Эхир. Эвел — газетдин 33-нумрада) Сайтдай и макъаладин I пай и ссылкадай кIелиз жеда. Лакзийрин дин ва чIал Арабрин тарихчи ва сиягьатчи Масу­диди кхьизвайвал, лакзийрин арада Шир­ваншагьдиз муьтIуьгъ тежезвай дин­сузарни авай. Куьрдерин тарихчи Ибн ал-Асиран кIва­лахрай малум жезвайвал, XIII асирдин кьуд паюнай сад лагьайда лакзийрик Ислам дин кьабул тавунвайбурни кумай. Ада гьакIни хабар гузвайвал, 1221-йисуз...

(ИЗ ИСТОРИИ ДУХОВНОЙ ЭЛИТЫ ЛЕЗГИСТАНА) Мы неслучайно вновь обращаемся к теме персоналий в истории духовной элиты дореволюционного Лезгистана[1]. Ведь многие забытые имена выдающихся духовных деятелей этой эпохи неизвестны широкому кругу читателей. Данная статья посвящена мусульманскому ученому-богослову XIX в., кадию Самурского округа Абдулхалику-эфенди из селения Ахты (1812–1878). Имя Абдулхалика-эфенди, человека трагической судьбы, практически не упоминается как...

Чи чкайрин тIварарин этимологиядай малум жезвайвал, чи ойкономрин тарихар къадим я ва абур жуьреба-жуьре рекьералди пайда хьанва. Гьеле чи эрадал къведалди лезгийрихъ цIудралди чIехи хуьрер ва шегьерар авай. Энеолит, гьакI буьруьнждин ва ракьунин девирриз талукь археологиядин амукьайри субутзавайвал, лезгийрин чилерал сифте­ яз инсанар яшамиш жезвай чкаяр, хуьрер са шумуд агъзур йис идалай вилик арадал атанай....

XV виш йисара са шумуд алимди лезгийрин та­рихар къелемдиз къачунва. Абурукай Мегьамед Хиналугъвидин ктаб иллаки къиметлуди я. Чи машгьур алим, тарихдин илимрин доктор, профессор Ам­ри Шихсаидова малумат гузвайвал, Мегьамед Хинелугъвиди вичин тIвар алачир эсерда (АКАК, т.II, док. №1300, ч.1076) Лакздин (Лезгистандин), Дер­бентдин ва Ширвандин тарихар къелемдиз къачунва. Эсердин эхирда ада вичин ктаб гьикI арадал­ атанатIа,...

Инкъилабдилай виликан Лезгистандин руьгьдин ивиррикай, кесерлу векилрикай нубатдин сеферда рахун дуьшуьшдин кар туш. А де­­вирдин гзаф кьадар машгьур алимрикай, регьберрикай халкьдин ге­гьенш къата­риз са акьван хабар авач. Ри­кIел хкин, газетдин алай йисан 4 ва 5-нумрайра XIX асирда Лезгистанда ислам дин­дин рекьяй­ ке­серлу алимар хьайи, чпин ери-бине Ялахъ­рин хуьряй тир буба­ни хва — шейх Ис­­­маил эфендидикайни...

(Из истории духовной элиты Лезгистана XIX в.) В последнее время в лезгинском обществе наблюдается устойчивый рост интереса к истории родного края. В частности, в связи с ростом интереса к исламу заметна, особенно среди молодежи, тяга к изучению духовного прошлого лезгинского народа, его духовных лидеров. Существует общественный запрос на знакомство с жизнью и творческим наследием представителей...