ЛЕЗГИСТАНДИН НУРЛУ ГЪЕД Скульптор Хасбулат Аскар-Сарыджа, балерина Алла Жалилова, киноактриса Сафият Аскарова, композитор Готфрид Гьасанов ва икI мад масабур гьар сад Дагъустада вичин рекьяй сифтебур яз хьана. Абурун жергедик РСФСР-дин халкьдин артистка, гзаф орденринни медалрин сагьиб, вичиз халкьди “Дагъустандин билбил” тIвар гайи, алай йисуз вич дидедиз хьайидалай инихъ 110 йис тамам жезвай Рагьимат Абдул­му­тIалибовна Гьажиевани...

Эпос. И гафуниз Мегьамед Гьажиеван словарда ихьтин баян ганва: гьикаядин, ихтилатдин тегьерда туькIуьрнавай литературадин жуьре, месела, махар, романар, гьикаяяр ва масабур. И рекьяй машгьур пешекар Б. Н. Путилова лагьанвайвал, “эпосдиз уьмуьр гьакъикъи гьалара къалурун хас туш. Гьатта бязи затIар, крар, гьалар уьмуьр­динбур хьайитIани. Ина мах, миф ва гьакъи­къат санал жеда”. Лезгийрин игитвилин “Шарвили” эпосдани махарин...

Дагъустандин культурадин министерстводин пресс-къуллугъди “Лезги газетдиз” хабар гайивал, 28-июндилай 5-июлдалди республикада фольклордин ва адетдин медениятдин Международный “Дагъвияр” фестиваль кьиле фида. И мярекат 9-сеферда кьиле тухузва. Фестивалда жуьреба-жуьре уьлквейрин ва Россиядин регионрин яратмишдайбурун дестейри иштиракда. Абурун арада Чехиядин, Словакиядин, Сербиядин, Ирандин, Индиядин, Азербайжандин, Къазахстандин ва маса коллективар ава. Дагъларин уьлкведин патай республикадин медениятдин уьмуьрда кьиле фидай...

( Эсер чав авторди вичел чан аламаз агакьарнай. Амма газетда гуз хьанвачир, чи архивда амай.  Къе чна адай са чIук теклифзава ) I Гьар са халкьдихъ хьайиди я игитар, Асирралди халкьдин рикIе хуьзвай тIвар, Абур халкьдин эпос хьана женгинин, Азадвал хуьз къайгъудик квай мулкунин. Чандилай гъил къачуна, хуьз чил -Ватан, Чешне хьай чеб, кьегьал хваяр...

“Дагъустандин дишегьли» журналдин 3-нумра чапдай акъатнава. Адан жилдинал Дагъустандин госфилармониядин художественный руководитель, РД-дин искусствойрин лайихлу деятель Ирина Нахти­галан шикил ала. Виолетта Ратенковади вичин очеркда Ирина Герма­новнадин музыкадиз бахшнавай уьмуьрдикай, къенин юкъуз филармония авай гьалдикай ихтилатзава­. “Тек са уьмуьр тIимил я чаз…” кьил ганвай макъалада вири уьлкве­диз машгьур Алкьвадар Гьасан эфен­дидин тухумдай тир тежрибалу­ муаллим, краевед...

И мукьвара РД-дин Кьилин патав гвай комиссияди илимдин, техникадин, литературадин, публицистикадин, искусстводин ва архитектурадин хилерай 2019-йисуз РД-дин Гьукуматдин премияр гун патал къалурнавай кIвалахрин сиягь малумарнава. Гьа са вахтунда премияр гун патал къалурнавай эсеррикай веревирдер кхьин патал гегьенш къатаризни эвер ганва.  Шад жедай кар ам я хьи, литературадин хиляй къалурнавай эсеррин жергеда лезгийрин тIвар-ван авай шаир,...

Артистар, зи фикирдалди, яшлу хьайилани, жегьилдиз амукьун патал халкьнавайбур я. Чпин жегьилвилин ашкъидалди, гьевесдалди, сегьне ва инсанар кIан хьуналди абуру яшар хьанвайди къалурдач. Тамашачийрини абурулай чешне къачуда. Дуьз лагьай­тIа, абурун къугъунин, сегьнедал яратмишзавай къаматрин таъсирдик акатна, чебни са хейлин жегьил хъхьайди, къуьнерилай дердерин пар алудайди хьиз гьиссда. Им бес “жегьилвилин илим” тушни! Лезгийрин госмуздрамтеатрдин кар...

Бакуда яшамиш жезвай ахцегьви руш  Юлизана  Шафиевна  Къухмазовадихъ  музыкадин рекьяй еке алакьунар ава. Ам филососфиядин ва искусствоведенидин илимрин доктор, Муслим Маго­маеван тIварунихъ галай филармониядин академиядин къвалав гвай гьукуматдин капелладин хормейстер, Узеир Гьажибегован тIварунихъ галай музакадемиядин хордин дирижированидин кафедрадин доцент, Азербайжан республикадин лайихлу артистка я. Юлизана 1968-йисан 1-июндиз Ахцегьа дидедиз хьана. Сумгаитда юкьван мектеб, 1988-йисуз Гьажибегован...

Н.Ибрагьимова  “Кьисметдин къекъуьнрал”  роман акьалтIарнава. Адан сифте пай  “Ватандиз рехъ” тIвар алаз чапдай акъатна. Эсерда ХХ асирдин 90-йисара ва ХХI асирдин сифте кьилера, Советрин Союз чукIу­рай­ла, уьлкведин, республикайрин ва инсанрин уьмуьрда, яшайишда арадал атай мусибатдин, аламатдин вакъиайрикай, кьилин игит Шагьвелед  кьисметдин ва девирдин уламрай гьикI экъечIзаватIа, гьадакай ихтилатзава.  Чна романдай са чIук теклифзава. Поездди кьибледихъ...

Несилар къвез, физва. ЦIийибуру куьгьнебурун тарих, адетар, тухумар давамарзава. ЦIийи несилдин векилри чпин веледрал вахарин, стхайрин, диде-бубайрин тIварар эхцигзава. Ида вуж гьи тухумдикай, гьи хизандай ятIа чирдай мумкинвал гузва. Эхиримжи вахтара Дагъустандин картадал бязи хуьрерин тIварар аламач. Гьа са вахтунда цIийибур пайда жезва. Эгер чна куьгьне хуьрерин тарих чир тахвуртIа, гележегдин несилриз чпин ери-бине чиз...