Етим Эмин “чи вири” тирди къе чаз виридаз чизва. Амма адал вичел, ам чидай ксарал чан аламай девирда лезгийри чпин меденият патал ам вуж яз гьисабзавай, адаз гьихьтин къимет гузвай? И суалдиз жаваб гунив чун яргъарай эгечIда. Ихтилатни чпин арада 50 йис авай кьве вакъиадилай башламишда. Сад лагьай вакъиа XX асирдин 30-йисарин сифте кьилерай Мехкергъ...

Муаллимриз куьмек яз “ЧIал  акьулдин булах я, акьул — чIалан дамах” Алай девирдин мектебра адетдинбур тушир тарсар тухудай адетни дебда гьатнава. Ахьтинбурук тарс-къугъун, тарс-гьуьжет, тарс-конференция, тарс-сиягьат ва масабур акатзава. Хайи чIалан тарсара менфят къачудай жуьреба-жуьре материалар алай вахтунда муаллимриз интернетдай са акьван жагъизвач. Технологиядин тадаракрикай, интерактивный доскадикай, жуьреба-жуьре къугъунрикай, килигдай пособийрикай, тестерин кIвалахдикай менфят къачузвай...

Къени гафуни рикI шадда, чIуру гафуни рикI тIарда Акьалтзавай несил тербияламишун чи ди­де-бубайрин, школайрин, вузрин вилик акъвазнавай акьалтIай важиблу месэлайрикай сад я. Идан гьакъиндай эхиримжи йнсара галаз-галаз кьабулнавай виридаз малум тир къараррини шагьидвалзава. Иллаки тербиядин месэлайриз Урусатдин Гьукуматди югъ-къандавай артух ва дерин фикир гузва. И мукьвара РФ-дин образованидин къанундикни са кьадар цIийивилер кухтазва. Адан бинедаллаз...

Лезги чIалан бязи кьилдин лексемайрихъ, диалектизмаярни фикирда кьуртIа, гзаф кьадарда синонимар ава. Абур чIалан сагьибрин  гегьенш къатариз ма­лум туш. И жигьетдай халкьдин арада ахьтин гафарин­ активвални пассиввал тайин турпагъралди сер­гьят­ламиш жезва. Месела, гзаф недай касдиз кашатI, хукац, анж, ажлаф, руфун кал, тIафал, хъараф лугьуда (М.Бабаханован гафаргандай). Килиг садра гьикьван гафар-синонимар аватIа! Манадин жигьетдай сефигь гафунихъ...

Лезги хуьрекар Баклук гьажибугъдадин гъуьруькай чранвай фу я. Ихьтин фу неинки тlямлу, гьакl гзаф хийирлуни я. Лезги дишегьлийри чразвай фарин жуьреяр гьисабна куьтягь жедач. Мисал яз, инал са бязибу­рун тlварар кьан: шур алай фу, ре­къуьн, тIили фу, гъвар квай фу, базламач, шткар, чар авай фу, черекуьн, къатай фу, ла­ваш, гуьмбе, кIи фу, хьран фу, тIа­нур­дин...

“ЛГ”-дин 23-нумрадиз акъатай сканворддин жавабар: Дуьз цIарара: Севзиханов. Аннамаз. Жив. Такъа. Етим. Иддя. Араб. Ваба. Гетlе. Тик цIарара: При. Кьун. Айна. Варз. Гьажибегов. Муг. Тамада. Алибег. Тия. Ре.

“Лезги газетдин” редакцияди мергьяматлувилин “ЛЕКИ” фондунихъ галаз санал “Лезги чIалал рахазва. Лезги чIалал — 100 гаф” проектдин сергьятра аваз аялар патал рангар экъуьрдай махсус кIватIал чапдай акъуднава. И кIватIалдин куьмекдалди аялриз лезги гафар, рангарин, гьайванрин, чкайрин ва маса затIарин тIварар чириз жеда. КIватIал кьве шегьерда маса къачуз жеда: Москвада: маршал Бирюзован тIварунихъ галай куьче, 32....

31-майдиз  “Вад лагьай  каналдин”  (“Пятый канал”) сайтда онлайн  къайдада­ ки­нодин ва телевиденидин продюсеррин ­Ассоциациядин (АПКиТ) VIII премиядин ­ла­уреатрин тIварар кьуна. Алай йисуз­  пре­­­­миядин  22  номинациядин  арада  кIвен­кIве­чи чкадал “ТIугъвал” (“Эпидемия”) сериал акъатна. Шад жедай кар ам я хьи, проектда “Грим ягъунай виридалайни хъсан суьретчи” номинацияда иштиракайбурун арада 1-чка чи ватанэгьлиди — Дербентдай тир (адан бинеяр...

(Эвел — 21-22-нумрайра) “Вири дагъвияр сад хьиз викIегь туш… Абурукай виридалайни женгчи халкьар лезгияр, аварар ва Акъушадин агьалияр я. Ермолова абуруз къайда хуьз чирна”. Кавказда къуллугъзавай В.С.Норова вичин стха А.С.Нороваз кхьенвай кагъаздай. * * * “Лезгияр, мумкин я къадим легар, акьалтIай чапхунчияр я. Абуру чпин мулкарин патарив гвай вилаятрай инсанар, гьайванар чуьнуьхзава. Чпин зарбдиз фидай...

“ЛГ”-дин 22-нумрадиз акъатай сканворддин жавабар: Дуьз цIарара: ТIенгир. Къурухчи. Бубу. Уьзенг. Рехъ. Улам. Шаир. Монтевидео. Жалгъа. Мант. Лезги. Керки. Омар. Мана. Муталибов. Алабаш. Тик цIарара: НуьцIуьгъ. Къудуран. Бигер. Дело. Къунж. Арктика. КIам. Мал. Етимхана. Дем. Ефимов. Таниш. Ерли.