Тарихдай малум тирвал, алатай девирра сад-садаз акси пачагьлугърин, уьлквейрин арада гзаф кьадар дявеяр кьиле фена. 1409-1411-йисарин “ЧIехи дявени” гьа ихьтинбурукай сад я. 1410-йисан 15-июлдиз Европа патал важиблу метлеб авай Грюнвальддин женг кьиле фена. И женгина Тевтондин ордендин винел Польшадин пачагълугъди ва пачагь II Владислав Ягайлодин гъилик квай чIехи Литвадин княжестводи гъалибвал къазанмишна. 1409-йисан майдиз Жемайтияда...

Гьа ихьтин кьил гана гьеле 2004-йисуз за чапдай жуван ктаб акъуднай. Адан сифте гафуна “заз, гьар са лезгидиз хьиз, Шарвилидин къамат тежедай кьван багьа ва вине я, заз гьар са лезги, Шарвили хьиз, вичин Ватан кIандай, уьтквем, бажарагълу Шарвилидин халис неве хьана кIанда… герек чун, гьар са лезги эпосдин игитвилелай гьакъикъи игитвилихъ фидай халис кьегьал...

Гьар са халкьдин ирсина ахьтин зурба эсерар жеда хьи, абуру вири девирра чпел дикъет желбда. Яргъалди амукьунивай мадни туьнт ва тIямлу жедай чехир хьиз, гьа эсерарни девирар алатунивай мадни сейли ва багьа жеда. Ахьтинбурукай садни чи халкьдин къагьриманвилин дастан эпос “Шарвили” я. Чи тарихдин лап къадим девирра арадал атай ам къени чи виридалайни рикI алай,...

Халкьдин фольклорда арадал гъанвай игит хва Шарвилидин къамат, датIана чан алайди хьиз, чаз, инлай кьулухъ къвезмай несилризни герек тирдакай гзаф сеферра лагьанва, кхьенва. И кар давамни жезва. “Шарвили” сувари неинки са лезгийрин, гьакI маса халкьаринни къанажагъда дерин ва мягькем чка кьазва. Сифте яз 2000-йисуз Ахцегьа тухуз эгечIай и суварин мярекатра иштиракдай кьисмет заз гзаф сеферра...

Къе чи жегьил несилдин арада яратмишунрин пай ганвай музыкантар, шаирар, художникар тIимил авач. Малум тирвал, гьар са касдихъ вичелай хъсандиз алакьдай, вичиз тIебиатдин патай пай ганвай тайин кар, сенят ава. Садбуру илимдин сирерай кьил акъудзава, муькуьбур искусстводал машгъул хьанва ва икI мад. Гележегдин пеше хкягъунин гьакъиндайни жегьилриз тIимил меслятар къалурзавач, амма тIебиатди пай ганвай хиляй...

12-июлдиз къадим Дербентдин “Азадвилин” майдандал архитектурадин “Урбанфест” фестиваль башламиш хьана. Шегьердин тарихда им архитектурадиз талукь сад лагьай фестиваль я. Инал шегьердин агьалияр, фестивалдин иштиракчияр администрациядин векилрихъ галаз гуьруьшмиш хьана. Фестиваль ачухдайла, Дербент шегьердин кьил Малик Баглиева къейд авурвал, и мярекатдин проектар шегьерда уьмуьрдиз куьчуьрмишзавай проектрихъ, иллаки “Шегьердин къулай шартIарин макан тешкилун” госпрограммадихъ галаз алакъалу хьун...

29-июлдиз къадим Ахцегьа нубатдин сеферда лезгийрин игитвилин “Шарвили” эпосдин суварин мярекатар кьиле фида.29-июлдиз къадим Ахцегьа нубатдин сеферда лезгийрин игитвилин “Шарвили” эпосдин суварин мярекатар кьиле фида.14-июлдиз Ахцегьа лезги халкьдин игитвилин “Шарвили” эпосдин 18-суварин оргкомитетдин нубатдин заседание кьиле фена. Адан кIвалахда Дербент шегьердинни Кьиблепатан Дагъустандин районрин культурадин управленийринни отделрин регьберри, спорткомитетрин председателри ва маса юлдашри иштиракна.Заседание Ахцегь...

17-июлдиз Дагъустандин Кьил Рамазан Абдулатипова РД-да авай къенепатан крарин Министерстводин коллегиядин гегьенш заседанидин кIвалахда иштиракна. Анал Дагъустан Республикада авай къенепатан крарин органри ва подразделенийри 2017-йисан сад лагьай паюна авур кIвалахдин гьахъ-гьисаб авуна ва йисан кьвед лагьай паюна вилик акъвазнавай месэлаяр веревирдна. Кьилди къачуртIа, РД-да авай къенепатан крарин министр Абдурашид Мегьамедова малумарайвал, регионда авай гьалариз пис...

  И йикъара чал Нариман Къарибован Дербентда ООО “Типография-М” издательствода чапна акъуднавай “Чахъ авай сад” тIвар алай шииррин кIватIал агакьна. Адан сифте шиирда ихьтин цIарар ава: Наримана лугьузва ваз: Вун къвердавай жеда абад! Вун диде хьиз масан я заз, Чи Лезги чил — чахъ авай сад! Им шаирдин муьжуьд лагьай ктаб я. КIелзавайбуру адан виликдай...

   И йикъара Россиядин Федерациядин ва Дагъустан Республикадин лайихлу духтур, Дербент шегьердин гьуьрметлу агьали, рагьметлу гинеколог-хирург Рамазанов Рамазан Жамалдинович яшамиш хьайи кlвалерин цлал, ам эбеди яз рикlел хуьнин лишан яз, мемориалдин кьул ачухунин мярекат кьиле фена. И мярекатда Дербент шегьердин кьил Малик Баглиева, адан заместителри, общественный палатадин векилри, шегьердин собранидин депутатри, интеллигенциядин векилри, рагьметлудан ярар-дустари...