Гьа ихьтин кьил гана гьеле 2004-йисуз за чапдай жуван ктаб акъуднай. Адан сифте гафуна “заз, гьар са лезгидиз хьиз, Шарвилидин къамат тежедай кьван багьа ва вине я, заз гьар са лезги, Шарвили хьиз, вичин Ватан кIандай, уьтквем, бажарагълу Шарвилидин халис неве хьана кIанда… герек чун, гьар са лезги эпосдин игитвилелай гьакъикъи игитвилихъ фидай халис кьегьал жен, герек чна гьар сада, Шарвилидин игитвилер, намуслу крар жуван краралди давамарин ва гьа идалди къвезмай несилрин руьгьни цавун аршдиз хкажин” лагьана кхьенай.
Авани чахъ гьахьтин Шарвилидин халис невеяр? Гьелбетда, ава. Садни, кьведни, вадни, цIуд ваъ. Вишералди. Абурун тIварар кьаз, эгечIайтIа, кхьизвай чарарин чинар бес жедач!
Амма абурукай садан тIвар кьун тавуна инал завай акъвазиз жедач. Ам чи халкьдин баркаллу хва, чаз Шарвилидин сувар ингье гила саки къад йисан къене багъишзавай, ам галат тавуна кьиле тухузвай Имам Яралиев я. Ам чи халкьдин вири баркаллу крарик къуьн кутазвай, лезгидиз хас тир итимвал квай, къенин аямдин Михаил Лезгинцев (Мегьамед Гьуьсейнов), Нажмудин Самурский хьтин игитрин чкадал, абур эвез ийиз акъвазнавай зурба къеле я.
Чна, гьар са лезгиди, Имам хьтин халкьдин кьегьал рухвайрин пад гьамиша ва виринрал хвена кIанзавайди я. АкI тахьайтIа, чахъ я садвални жедач, я абадвални, чун виликни фидач, чахъ, битав халкьдихъ хьиз, авторитетни жедач. Им гьар са лезгиди дериндай гьиссна кIанзавай месэла я. За агъадихъ куь фикирдиз теклифзавай и шиирарни гьиссер рикIеваз кхьенвайбур я.
Шарвили
“Сад хьайила рикIер чи,
Хквервал я Шарвили,
Чи виридан бахтунихъ
Гелкъвервал я Шарвили”
(“Лезги халкьдин игитвилин эпос “Шарвили” ктабдай).
Кас-Бубадин весияр
Акъуд кьилиз, лезгияр:
“Сад хьайила рикIер чи,
Хквервал я Шарвили”.
Припев.
Ша, мурадар сад ийин,
Шарвилид рикI шад ийин,
Сад тир халкь адаб жеда,
Тахьайла — барбатI жеда.
Тамани тар тахьуй тек,
Текди жеда фад гьелек,
Сад хьайила чун вири —
Шад я, гьелбет, Шарвили.
Припев.
Пуд сеферда гьарайдай,
Шарвилидиз эвердай
Вахт атанва, стхаяр,
Кьулухъ къвазмир, архаяр!
Припев.
Шарвили! Жемир энгел,
Вахъ тамарзлу я къе эл.
Халкь сад жеда — вун къарагъ!
Хъуьрез хьурай чазни рагъ.
Припев.
* * *
СтIалви Нарвикни Мискичви Эмре
Сад-садан къаншардиз экъечIнава къе,
Сад “Локомотивдин” жергейра аваз,
Муькуьдни “Интердин” командадик кваз.
Сад Урусатда, сад Италияда,
Чи лезги рухваяр машгьур яз чида…
Къуй чи Шарвилидин невейрихъ еке
Агалкьунар хьурай спортдин рекье.
Шарвилидин невеяр халкьдин дамах я,
Спортда башчи хьун — им, гьелбет,
бахт я.
Футболистриз ава къуватлу кIвачер,
Ава чахъ дуьньяда гьакI гужлу гъилер.
Куьн Ибрагьимазни Рамидиназ килиг,
Гьикьван гъилер абуру кутунва кIаник?!
Сан-гьисаб авач абурун къуватдин,
Абуру хуьзвай чи лезги къудратдин.
Олимпиададин чемпион Назим
Шарвилид неве я — дзюдодин гьаким.
Бес Арсенни Руслан тушни игитар,
Мюнхенда акъудай цавуз лезги тIвар?..
Омар Гьуьсейнов,
ДГУ-дин профессор
