Халкьдин фольклорда арадал гъанвай игит хва Шарвилидин къамат, датIана чан алайди хьиз, чаз, инлай кьулухъ къвезмай несилризни герек тирдакай гзаф сеферра лагьанва, кхьенва. И кар давамни жезва.
“Шарвили” сувари неинки са лезгийрин, гьакI маса халкьаринни къанажагъда дерин ва мягькем чка кьазва. Сифте яз 2000-йисуз Ахцегьа тухуз эгечIай и суварин мярекатра иштиракдай кьисмет заз гзаф сеферра хьана. Гьар сефердани чIехи репортажар кхьена. За вуч кьатIана?
Дугъриданни, “Шарвили” сувар чаз герек яни, тушни лугьудайбур саки гьалтзамач. И суварик хквез чи чIехи Ватандин вири пипIерай мугьманри гьазурвилер аквазва. Гила иниз мугьманар хейлин къецепатан уьлквейрайни (Къазахстандай, Украинадай, Германиядай, Бельгиядай, масанрай) хквезва. Им бес и суварин метлеб чIехи жезва лагьай чIал тушни!
Зун инанмиш я, са вахтарилай ам виридуьньядин халкьарин сувариз элкъведа! ГьикI хьи, адак вири халкьариз гьуьрмет авунин, абурун ихтиярар хуьнин, дуьньядал азадвал, ислягьвал таъминарунин чIехи метлебар ква. “Шарвили” эпос Лезги чилел яратмишнава, адан метлеб виридуьньядин халкьариз мукьва я!
И фикир гьеле сад лагьай суварин вахтунда Ахцегьа чIехи трибунадихъай а мярекатдин гьамишалугъ тамада ва тешкилатчи, чи халкьдин алай аямдин Шарвили Имам Музамудинович Яралиевани лагьанай:
“…Шарвилидин ватан вири Лезгистан я — вири Дагъустанни, Азербайжанни…”
И гафар къе гьакъикъатдиз элкъвенва.
Ахцегьа инсан, аниз гьи чIавуз фейитIани, руьгьдалди къуватлу, чирвилералди девлетлу, къаматдалди гъейратлу жеда. Ина шаир туширдини шиирринни манийрин чIаларалди рахада. Художникар туширбуру шикилар чIугваз аквада… Ина руьгьди анжах цавухъди — КIелез хивехъ, Китин кьилихъ, Шалбуздин зияратрихъ ялда!
КIелез хиве салам лугьуз Шалбуздиз,
Ина тадач садни руьгьдиз агъуздиз…
ЭкъечIда таз, адакай тар-там жеда,
Чил суьгьуьрдин цуьквер алай гам жеда!…
Эхь, ихьтин ватанда Шарвили хьтин викIегь, уьтквем, гьакьван зурба чан, тан, руьгь ва къуршах авай хва хьана!
Мус? Гьи девирда? Жаваб гун четин я. Шарвилидин кьегьалвилерин эвел дегь девиррал ацалтзава.
Агъзур йисара халкьдин рикIе, руьгьда, ивида ихьтин хцел чан алаз хьана…
Амма а руьгь гилани чахъ гала! Ни, мус, гьина халкьдин, Ватандин рекье игитвилер авуртIани, абур Шарвилидин ирс давамарзавайбур я. Абурун жергеда, тек са Ахцегьар къачуртIани, Мирза Али Ахцегьви, Ахцегь Гьажи, Къазимегьамед Агъасиев, Мукьтадир Айдунбегов, Валентин Эмиров, Гьазрет Алиев, Видади ва Пир-Али Эмировар, Саимат Ферзалиева, Агьед Агъаев, Фарид Балалиев, Руслан Ашуралиев, Осман Эфендиев хьтин, цIудралди маса ксар-революциядин къагьриманар, Ватандин ЧIехи дяведин игитар, зегьметдин ва спортдин, илимдинни культурадин, медицинадин ва маса хилера кьегьалвилер къалурай ва къалурзавай рухваярни рушар ава.
Ахцегьар — игитрин ватан! Дагъустандин халкьдин шаир Хуьруьг Тагьира “Женнет я, шаксуз, Ахцегьар”, “Даим вилик жергедава. Гьар са кIвалахдиз Ахцегьар…” гьавайда лагьанвайди туш!
ЦIини и женнетдин пипIе “Шарвили” сувариз гегьенш гьазурвилер акунва. Иниз физ гьазурвилер, винидихъни лагьанвайвал, чи вири районри, хуьрери, шегьерри авунва. 29-июлдин пакама ина Шарвилидин сегьерри, КIелез хивяй, уяхарда, мугьманрин селлер инихъди ахмиш жеда.
Сагърай а суварин иесияр! Сагърай аниз физ рекье жедайбурни! Сагърай, чеб агакь тавуртIани, суварин тебрикар рекье твазвай вирибур.
И чинни чна гьа суварин вилик, мад сеферда рикIел гъун яз, гьазурнава. КIела, гьазур хьухь суварик физ, азизбур!
Мерд Али
