Докъузпара райондин Филерин хуьре дидедиз хьайи ада юкьван школа куьтягьайдалай кьулухъ райцентрада, Усугъчайдал, библиотекада кIвалахна, Дагъустандин дишегьлийрин пединститутда кIелна. Гуьгъуьнлай А. Султановадин уьмуьр Дербент райондин Деличубан хуьре фена. Ина ада яргъал йисара юкьван школада урус чIаланни литературадин тарсар гана. Алакьунар авай педагог ва чIехи хизандин кьил яз, виридан патай гьуьрмет къазанмишна. Школада амаз шиирар кхьиз...
Мукьвара жува иштиракай са мярекатда милли эдебиятдихъ галаз алакъалу ватанэгьлиди лагьайвал, чахъ кхьизвай, яни яратмишзавай ксар гзаф жезва. Иллаки — шиирар, бейтер теснифзавайбур. Абуру хсуси иесийрин типографийра чпин ктабарни акъудзава. Гьайиф хьи, майдандиз халисан шаир акъатнавани ва я адетдин нубатдин бейтчи алава хъхьанвани лугьудай пешекар авач. Шаир гафар шиирдин кIалубра твазвайди ваъ, художественный жигьетдай дерин,...
СтIалрин багълариз Пуд СтIалрин гегьенш чуьллер, Багълар хьанва бегьер гузвай. Куьн акурла шад я рикIер — Бахтлувилин эквер кузвай. Пакам кьиляй гьатна ванер Худда ава улакьарни. КIвалахдик ква керкини пер — Зегьметкешдин яракьарни. Советскийдив агакьдалди Гегьенш хьанва сергьятар. И баркаван тир чилери Халкьдиз гузва менфятар. Къуй и багълар кутурбуруз Сад Аллагьди нуьсрет...
Малум тирвал, советрин девирда халкьарин яратмишдай къуватриз ян тагана вилик фидай мумкинвилер ганай. Чи республикада тарихда садрани тахьай хьтин яратмишдай цIийи жуьредин интеллигенция арадал атанай. Уьмуьр йигиндиз вилик физвай а девирда лезги литературада виниз тир агалкьунар хьанай. Советрин девирдин милли литература арадиз атунин кардик лайихлу пай кутурбурукай сад гъиле авай йисуз чна вичин виш йис...
Иервал Зун хквезвай. Кьегьал чпин акуна, Дагълари лап яргъарилай хъверзавай. Ракъин акси — тумпуц аял Гуьгъуьна Хъуьрез-хъуьрез хулан къеняй эверзавай. Кьабулна зун тамари къе мугьман яз, Хилер, гъилер хьиз, ахъайна тарари. Виликрай хьиз мадни чпиз багьа кьаз, Илифарна суфра алай кIамари. Рахана зав, ара гана крариз, — Цуькверикай ихтилатна чIижери. РикIе хвейи дегьне сирер...
Алай йисуз Дагъустандин литературада машгьур кьве шаирдин юбилеяр — СтIал Сулейманан 155 ва Миграгъ Жамидинан 90 йисар — къейдун санал ацалтзава. Им хъсан лишан я. Абур гзаф месэлайри — лезги миллетдин векилар, кьетIен алакьунар авай русвагьчи шаирар, викIегь ва жумарт инсанар хьуни сад-садаз мукьва ийизва. Кьилин мукьвавал Сулеймана ХХ асирдин сад лагьай паюна лезги халкь...
Билбил (СтIал Сулейманан саягъда) Хуьруьн багъда мани лугьуз, Манидихъ кваз аваздин зил, Йикъан чагъдиз мажал тагуз, Девран гьализ ава билбил. Гьузурдайвал* чIалар тесниф Ийиз, я кьван устад ариф. Гьелбет, ава гьай жез тариф Элдин сиве-сара билбил. Мулкар акваз хуьруьз мукьвал, Чарх гуз, элкъвез синел, кIунтIал, Сейр ийиз, кIубан яз гьал, Гагь жез сува-кала билбил....
СтIал Сулейманан — 155 йис СтIал Сулейманаз Горькийди вичи Адаз Гомер лагьана. Орденни чIехи Адан хурал чIагана. Адан сивяй гьамиша Жавагьирар аватдай. ЧIал къизил я, гимиш я, Ярни лаз-экв акъатдай. Адаз кIандай инсанар, Зегьметчияр ватандин. Ада негьдай душманар Гафуналди гьулдандин. Вуна, хъуьрез фекьийрал, Гъалибна гьахъ, Сулейман. Кьуьлни гьалчна зилийрал, Гьулдан ва ракь...
Фикирдиз хквезва ам… Са кьетIенвални вичихъ тахьай эвелан гуьруьш, садра хатадай хьиз гьалтайла, кIвачел акъвазна, хьайи ихтилат (адакни тади квай, зазни кIвалахди маса мумкинвал тазвачир). Чара хъхьайла, амукьай гьисс — гъавурда акьадай, вичихъ ихтибариз жедай мукьва кас я. Инанмишвални: гьалт хъийиз жеда чун, маса рахунарни ийида. Гила фикирдиз хквезва ам, вичихъ галаз, гьайиф хьи, са...
Ламни шаркIунтI (Мах) Хьана кьван, хьанач кьван са къуватлу лам. И тIвар адаз гзаф пар ялуниз килигна ганвай. Къуват авайтIани, ламра вичин везифа ислягьдиз ва намуслувилелди кьиле тухузвай. Гьаниз килигна, къуватлу лам виридаз кIанни ийидай, адаз амайбурулай галайвилерни артух ийидай. Йикъарикай са юкъуз къуватлу ламраз са шаркIунтI хьана. Вири шад тир, ам вичин бубадал къведа...
