Расул Гьамзатов 1923-йисуз Хунзах райондин ЦIада хуьре Дагъустандин халкьдин шаир ЦIадаса Гьамзатан хизанда дидедиз хьана. Ватандин ЧIехи дяведин йисара Расула сифтегьан шиирар кхьиз башламишна. Ада Буйнакск шегьердин муаллимар гьазурдай училищеда, гуьгъуьнлай Москвада М.Горькийдин тIварунихъ галай Литературный институтда кIелна. 1948-йисалай уьмуьрдин эхиримжи йикъаралди Расул Гьамзатова Дагъустандин писателрин Союздин правленидин председатель яз кIвалахна. Ада и тешкилатдиз регьбервал...
И йикъара, гьар йисуз адет хьанвайвал, вичиз гьахълудаказ “планетадин шаир” лугьузвай Расул Гьамзатован йикъар — “Лацу дурнаяр” сувар кьиле тухузва. 2013-йисалай инихъ и вакъиа ЮНЕСКО-дин къаюмвилик кваз вири дуьньяда къейдзава. Гъилевай йисузни ам тешкиллудаказ кьиле фин патал чи республикадин руководстводи махсус къарар кьабулна, адан бинедаллаз суварин мярекатрин план туькIуьрнава, жавабдар ведомствояр ва кьилдин ксарни тайинарнава....
Дагъдин лекьре гьар акатай чкадал муг ийидач. Ада вичин рикI ацукьай раг хкяда, анани — бегенмиш хьайи цIар. Гьа цIаран кьилел ада вичин шарагар лекьериз кутугай къилихралди чIехини ийида. ЧIехи хьайилани, мукьвал-мукьвал хайи мукал хкведа. Ихьтин вахтара, белки, гьар са тербиячи лекьре вич дуьньядал виридалайни бахтлуди яз гьиссзава жеди. Амма са кар ашкара я: адан...
Ватандин ЧIехи дяведилай гуьгъуьниз дидедиз хьайи ам, гьеле пуд варзни тамам тахьанмаз, бубадикай магьрум хьана. АкьалтIай четин йисар тир. Алай аямдин несилри гьа вахтарин дарвилер артух кьатIун тавунни мумкин я, амма аялвал гьа агъур девирдал гьалтайбуру пара мишекъат шартIариз дурум гана. Руфуна тухдалди фу, тандал туькIвей партал, чи йикъарин бицIекриз авай хьтин хейлин маса къулайвилер...
“ЦIелхем жеда анжах михьи чахмахда!” Къурбан Халикьович Акимовакай рахаз кIан хьунни рикIел Халикь — Халкь авурди атун дуьшуьшдин кар туш. Ам, дугъриданни, Халкь авур Халикьди чилерал халкьдиз халисан хвавал авун паталди ракъурнавай векил хьиз я заз. Гьавиляй за адаз, бубадин тIвар кьуна, Халикьан хва ваъ, Халикьдин хва — халкьдин хва лугьузва. Акимни чIехи тIвар я...
НАСИР ШАГЬМУРАДОВАН — 65 ЙИС “Са гъиле кьве къарпуз кьаз жедач”, — лугьудай мисал ава. Им кьве кIвалах санал ийиз жедач лагьай гаф я. Дуьньядин винел ахьтин инсанар ала хьи, абурулай неинки кьве, гьатта пуд-кьуд кIвалахни дуьздаказ кьиле тухуз алакьзава. Ахьтинбурукай сад бажарагълу композитор, дирижер, лап хъсан муаллим ва туькIвей хизандин кьил Насир Бабаевич Шагьмурадов...
Вичиз кьван дерт авачир девдевни авач. Гъавурда тун регьят я, гъавурда гьат тавун — еке гуж. Демократия кьецIиди хьана. Къайгъуйри чуру рехи ийида, хажалатди — кьил. Къанунри кIвалах тийизвайла, тахсиркарвилер гзаф жеда. Гьахъ ава, дуван авач. Гьахъ авай чкада адалатни жеда. Гьахъ винел акьалтдалди, ламран тум чилик хкIада. Гьахъ вири авайвал къалурзавай гуьзгуь я. Гьахълувал...
Эвел — газетдин 32, 33-нумрайра. И макъаладин сифте паяр чи сайтдай и ссылкайрай кIелиз жеда: I пай; II пай. Регьят вахт садрани са миллетдизни хьайиди туш. ГъалатI хьайибур квахьна фена. Женг къвердавай къалин жезвай вахтунда кьадардиз гъвечIи халкьдиз тупламиш хьун патал, гьар жуьредин имтигьанрай экъечIна, миллет яз амукьун патал гумрагь, умудлу сес герек я, гьахьтин...
(Эвел — газетдин 32, 33-нумрайра). Сайтда и макъаладин сифте паяр и ссылкайрай кIелиз жеда: I пай; II пай. Чкадин халкьар сад-садал гьалдариз кIанзавай Тимурленган сиясат батIуларун патал Лезги Гьамдиди чар кхьена, Аваран ва Агар хуьрерин кIеретIрай са шумуд кас шамхалдин кьилив ракъурна. Гьамдидин чарчи адаз кIевелай эсерна ва шамхалди Тимурленгаз къуллугъ тавун кьетIна. Гьакимди чкадин...
“ЛГ”-дин 33-нумрадиз акъатай сканворддин жавабар: Дуьз цIарара: Теспачавал. Къаралту. Пехъ. Леке. Халкь. Ивир. Марс. Азан. Йирф. Тик цIарара: Ява. Чlав. Азба. Луту. Ашпазхана. Лекь. Лукьман. Енисей. Картуф. ТуькIуьрайди — Куругъли Ферзалиев
