И йикъара Кьурагьрин 1-нумрадин юкьван школадин дидед чIалан муаллим Гьамият Абдуллаевнади лезги литературадин диб яратмишай чи районэгьли, вичел “бунтчи шаир” тIвар акьал­тай Кьуьчхуьр Саидан уьмуьр­диз ва адан яратмишунриз талукь яз “Ачух тарс” тухвана. Кь.Саидан экуь къамат ачухарунин карда 6-8- классрин  са  жерге аял­ри чпихъ артиствилин ала­кьу­нарни авайди къалурна. Шаирдин уьмуьрдикай ва адан яратмишунрикай муаллим Гь.Абдуллаевнади...

Ватанпересвилин тербия гун — им акьалтIай важиблу метлеб авай месэла я. Хайи Ватандихъ, багъри ерийрихъ рикI кун тийиз­вай кас ахлакьдин жигьет­дай гьуьндуьрда хьуникай, зегьметда адан гьунарлувиликай рахун, аквар гьаларай, кутугнавач. ГъвечIи крар санал агудайла, чIехи крар, чIехи крарикайни зурбабур арадал къвезвайди я. Инсандиз ватанпересвилин тербия гунин патахъайни гьа икI лугьуз жеда. Диде-бубадин, хайи чIалан, жув...

Гьар са касдал вичин уьмуьрда гзаф кьадар инсанар дуьшуьш жеда. Адет яз, садбур абурун рикIелай фад алатда, муькуьбуру инсандин уьмуьрда, зигьинда кьетIен гел тада. Зи къилихриз, уьмуьрдиз пис патахъай таъсир авурбурун кьадарни тIи­мил туш. Амма заз писни хъсан, гьахъни батIул чара ийиз чирайбур зи гьуьрметлу муаллимар я. Зун гьамишалугъ абуруз буржлу тирди за жуваз уьмуьрдин...

Зи чIал рагъ я, ам садрани хкахьдач. Зи миллетни гьич къуватдай аватдач. Чи дережа мадни виниз акъатда. Сад хьайитIа, чIал паталди лезгияр. Мегьамед Ибрагьимов Заз  и макъала дявединни зегьметдин ветеран Жанлат Примован эсердай къачунвай са кIусунилай башламишиз кIанзава: “И мукьара зун, пенсия къачуз, сбербанкдин залда ацукьнавай. Гьамиша хьиз, инсанни гзаф квай. Кассадин рак ахъайна, анай...

21-февраль — дуьньядин халкьарин дидед чIаларин югъ Жуван хайи дидед чIалакай  гзаф шаирри жавагьирар хьтин эсерар кхьенва. Дидед чIа­лал­ лезги ша­и­рар-классикар тир Етим Эмин, СтIал Сулейман, Алибег Фатахов ва масабур рахана, абуру несилар патал чпин жавагьи­рар тунва. Заз инал рагьметлу Абдул Фетягьан “Зи лезги­ чIал” шиирдай са куплет гъиз кIанза­ва: Эминанни Сулейманан саз я вун,...

21-февраль — дуьньядин халкьарин дидед чIаларин югъ Эхиримжи  йисара дуьньядин гзаф халкьарик чпин чIалар авай гьалди къурху кутазвайвиляй, чIал хуьн, чирун, виликди тухун патал жуьреба-жуьре серенжемар кьабулзава, мярекатар тешкилзава. Инсанар (парабур) гьерекатдик квайди гьисс тавуна туш. Лезги чIалан гьални, чун хьиз, кьадардиз тIимил тир маса халкьариндалай тафаватлу жезвач. ЧIал хирде жезвайди, адал рахазвайбур, кхьизвайбур къвердавай...

Чахъ, лезгийрихъ, вири хилерай хьиз, хайи чIалан месэлайрални рикIивай машгъул хьайи, зурба кIвалахар кьилиз акъудай халис ватанпересар — чIехи алимар хьана. ТIимил ятIани, исятдани авачиз туш. Инал чIалан алимрин ва абурун­ кIвалахрин тIварар кьунин гереквал авач. Чаз абу­ру тунвай зурба ирсинин къадир хьун важиблу я. Зи ихтилат къенин интернетдин девирда пайда хьанвай “чIалан алимрикай”, “ватанпересрикай”...

Чи ватанэгьлияр — гьар сана И сеферда заз кIелзавайбур Самара шегьерда яшамиш жезвай чи жегьил ватанэгьли, еке алакьунар авай художник-дизайнер  Фуад  Шагьбалаевич Саидагьмедовахъ  галаз танишариз кIанзава. Ам 1982-йисуз Азербайжандин КцIар шегьерда яратмишунардай  интеллигенциядин хизанда дидедиз хьана. 1992-1996-йисара шегьердин художественный мектеб куьтягьна. Бажарагълу же­гьил вичин рикI алай кардин сирерай мадни хъсандиз кьил акъу­дун патал Самара шегьердин...