Зи рикIи цуьк ахъайда… (Г.Гьасановадин ктабдикай)

Гуьзеля  Гьасанова  Дагъустандивай, хайи хуьруьвай хейлин яргъара уьмуьрзавай лезги ханумрикай сад я. Ам Мегьарамдхуьруьн райондин Тагьирхуьруьн-Къазмайрал дидедиз хьана. Ина юкьван школа, Махачкъалада ДГПУ-дин филологиядин факультет яру диплом къачуналди акьалтIарна.

Кьисметди ам 1981-йисалай вичин уьмуьрдин юлдаш Низамудин Гьасановахъ галаз Ленинграддин областдин Гатчина шегьердиз акъудна. Ина адакай 2-нумрадин юкьван школадин урус чIаланни литературадин, ахпа виридуьньядин литературадинни риторикадин муаллим, чIалан муаллимрин кафедрадин регьбер, РФ-дин Президентдин грантдин сагьиб, педагогикадин илимрин кандидат хьана.

Чи викIегь руша а яргъара-къариблухда къазанмишнавай и дережаяр  регьятдиз къачуз жедайбур я, заз чиз, садани лугьудач. Чи­­дай­буру адал дамахзава, течирбуру, адав та­ниш жез, алакьайтIа, дуствилин алакъаярни хуьз, алахъунарзава. Имни дамахдай кар я.

Заз лагьайтIа, Гуьзеля Алимарданова Та­гьирхуьруьн-Къазмайрин юкьван школада кIвалахай йисарилай чида (1970-1981-йисар). Адаз урус чIалайни литературадай тарсар гайи муаллимрикай сад зун я. Вичи рикIел хкизвайвал, сифтегьан шиирар къалурайла, гьейранвални, шаклувални авур “шаир-муаллимни” зун я. Аял яз, ада кхьенвай шииррихъ яшариз хас тушир дигмишвал, фикиррин деринвал аваз акурла, кIелзавай яшлуди суаллу хьун тIебии кар тир.

Амма зи суаллувал гьа сифтегьан адан камари алуднай, гьикI хьи, ада тербия къачузвай кIвале (хизанда) уьмуьрдин еке тежриба хьанвай арифдар чIехи буба Абдуселим авай. Адахъ галаз таниш хьуни зи суалар вири квадарнай. За кьатIайвал, Абдуселим буба лезги чIалан хазинадин (махаринни риваятрин, мисалринни мискIалрин, шиирринни манийрин) чан алай энциклопедия хьиз тир. Адахъ сятералди яб акалайтIани,  инсан икрагь жедачир…

Дагъустандин лайихлу артистар Мегьти ва Ася Жамалдиноварни гьа и сихилдай я. Куьрелди, Гуьзеляни ивида илгьамдин цIел­хем аваз ханвайдал шак алач.

Алимардановрин хизандай зи гъилик мектебда кIелай вири рушари (Гуьзеля, Зейфат, Раиса) шиирар теснифзавай. Гуьзеля ша­ир­вилин барадай, къе чаз аквазвайвал, виридалай вилик фена, вини дережадив агакьнава.

Шаир тирди хьиз, ам лап хъсан педагог, муаллим-методист, урус ва  лезги чIаларай таржумачи, хъсан тербиячи ва тешкилатчи, лезги къени хизандин гьунарлу кайвани, жуьреба-жуьре миллетрин векилрин арада дипломат ва дилмажни я! Ихьтин ученица жувахъ хьунал за шадвалзава.

Ученик, ученица тарс гайи муаллимдилай­ са шумуд кIарцIин (камунин) виликди фин ла­з­им­ тирди гьа ихьтин мисалри субутзавайди я.

За и веревирдер Гуьзеля Гьасановадин — Алимардановадин и мукьвара чапдай акъат­навай “Гьиссерин алемда” ктабдихъ галаз ала­къалу яз кхьизва. Адан презентация чи республикадин писателрин Союзда кьиле фенай. Адакай материални гьа чIавуз газетда чапнай. (“ЛГ”-дин цIинин йисан 34-нумра).

ЦIийи ктаб, гьакъикъатдани, цIийиди я. Им­ни а кардихъ галаз алакъалу я хьи, шаир фадлай хайи накьваривай, халкьдивай яргъара, маса халкьарин арада яшамиш жез­ва­тIани, хайи чIалавай, адан девлетривай къакъатнавач! Ада ватандивай яргъариз акъатнавай гзаф лезгийриз Интернетдин куьмекдалди хайи  чIал, адан девлетар, тIямар, лезе­тар хуьз, чIа­лал теснифиз, рикIинни руьгьдин­ гьиссер юзуриз куьмек гузва. Нетижада чIа­лан алемдал ашукьбурун “Булах” тIвар алай  кIватIални ара­дал атанва. Адан кьиле Гуьзеля Гьасанова ава! И ктабни а кIватIалдин са агалкьун я!

Вилик лагьайтIа, хейлин умудар, яратмишдай крар гзаф кумайди ктабдин сифте гафуна хъсандиз къейднава.

Лезги “Булах” — зи руьгь, бахт я,

СтIалар михьи.

Шииратдин дамах, тахт я,

Дустар, куьн гайи…

Михьда мадни за и чешме,

Шегьре хьуй лугьуз.

Чи жегьилриз — ачух чешне,

Дуьз камар къачуз…

Бахтлу кьисметдин хел хьана,

Къуьн-къуьне аваз,

“Булах” фирай, са сел хьана,

Куьн, дустар, галаз…

Ингье квез Гуьзелядин гьиссерин алем! Абур, булахдин стIалар хьиз, михьи, нурлу, сеслу яз, кIелзавайдан рикIиз, руьгьдиз, хайи чилин тIямар гваз авахьзава. КIелзавайдани вич  а булахдин гьайбатрикай бахт агакьай касди хьиз гьиссзава. Им автордин агалкьун тушни бес!

Ихьтин назик, сеслу, зарлу гьиссер ба­гъиш­завай цIарар чун рахазвай ктабда гзаф ава. Чаз абур тикрариз кIанзавач. Чи фикир масад я: ктабдиз ганвай сифте гафуна (автор — пи­сатель, журналист Н.Ибрагьимов) Гуь­зеля Гьасановадин кхьинрай къачунвай, чпик философиядин тах квай, чими ва къени гьиссералди девлетлу хейлин фикирар гьатнава.

Чаз бязибур квез теклифиз кIанзава. ГьикI хьи, абурукай гьар сад кьилди са эсер, прозадал кхьенвай шиир хьиз кIелиз жезва. Аквар гьаларай, Гуьзелядин илгьамдин и тереф гьелелиг ачухариз тахьанвай къуватлу хел хьиз я. Шииратни, гьикаятни санал алай, автордин руьгьдин майданар кьетIендиз лишанламишзавай жуьгьенар…

Мердали Жалилов,
РФ-дин писателрин ва журналистрин союзрин член,

РФ-дин ва РД-дин культурадин лайихлу работник