Экуьн сегьер
Циф атана, аранда
Сад хьиз кьунва дуьзенар.
Циферикай хкатна,
Хкаж хьанва чи дагълар.
Ширширдин ван ацалтна,
Ятар физва вацIарай.
Хуьр, кIвал-вири уях я,
Аватнава ахварай.
Мал — лапагдин ван ава
Хуьруьн гьяркьуь куьчейра.
Чи куьрпеяр ксанма
КьепIерани, лелейра.
Экуьн сегьер — ракъини
Нур чукIурна дагълариз.
Арандавай циферин
Чиг хъичезва багълариз.
Къацу партал алукIна,
Дамахар гва чуьллерив,
ВичIвичIдин ван ацалтна,
Рахаз жезвач нуькIерив.
Гатфар хьанва чи хуьре,
Кьуд пад вири уях я.
Зегьмет чIугваз гьар кIвале,
Халкьдив гвайди дамах я.
Зи Ватан
Шумуд душманди хкажна кьилер,
Ивийрай кьацIай вегьенай гъилер,
Кьуд пад тарашиз алахънай чилер,
Уьтквемдиз хвейи Советрин Ватан.
Москвадай буйругъ гайила Кьили,
Гъил-гъиле кьуна, сад хьана вири,
Уьтквемдиз акъвазна эркекни-диши,
Гъалибвилин рехъ хвейи зи Ватан.
Пехъи душмандин фикирар чIуру.
Шумуд уьлкведихъ акална далу.
Гъалибвал къачуз алахъай халу.
Вичин утагъда кукIварай Ватан.
Душмандин кIеви кукIварна сенгер,
Шумуд уьлкведин азадна эллер,
Ачухна халкьдиз агалай рекьер,
Ислягьвилин рехъ хвейи зи Ватан.
Девирдин шикаят
Са пад залан, са пад кьезил,
Терездин дуван жедачни?
Са кардални текъвез я кьил,
Бес идаз дарман авачни?
Гафар кьуру, крар чIуру,
Нихъ акалин къе чи далу,
Кьил алачир демер гурлу,
И кардиз дуван авачни?
Ресторанар хьанва далда,
Дишегьлийралд ийиз савда,
Худда гьатна “дискотека”,
Иман гъидай кас авачни?
Чинебан ахъайна варар,
Рехъ ачухна гвайдаз пулар,
ГьикI кIантIани жегьил рушар,
Кьил кьадай жаван авачни?
Инсанвилихъ амач намус,
Какадарна, хьанва хулус,
И кард эхир жедатIа мус,
Дердериз дарман авачни?
Гъетягъ Вадим, кхьиз чIалар,
Гьайиф тушни ручка, дафтар,
Гьарма хьайила вичин устIар,
Ваз ийидай кар авачни?
Вадим Жамалдинов, «Лезги газетдин» 2018-йисан 20-нумра
___________________________________________________________________________________________________
Аялар
Гьар пакамахъ къарагъна фад,
Мектебд рекье хьухь куьн са-сад.
Гъиле кьуна ктаб, тетрадь,
Илим чира квез, аялар.
Жуван чIалаз ая гьуьрмет,
Гудайвал квез чIехи къимет,
Сиве мез жен — шекер, шуьрбет,
Ахмакьвал тийин, аялар.
Вах — стхад хьиз, кьуна гъилер,
Тарсар чириз, ая кьуьлер,
Ачух ийиз рикIин сирер,
Куьн дуьз рекье гьат, аялар.
Диде-бубад хвена гьуьрмет,
КIелиз, къачу хъсан къимет,
Тербиядихъ ялин, гьелбет, —
Вири сад хьухь куьн, аялар!
Чирвилерин хкажна тах,
Муаллимрив хьухь куьн уртах,
Ватандални ийиз дамах,
Шад рекьера хьухь, аялар.
«Лезги газетдин» 2018-йисан 35-нумрадай
____________________________
Вун рикIел алама
Зи мирес, са классдин дуст Нурмегьамедов Ханагьмедаз
Къвез алатна шумуд йисар,
Чун сад-садаз аквазмач, дуст.
Вун — Бакуда, зун — совхозда,
Чун — чахъ галаз рахазмач, дуст.
Амачирла хуьре кIвалер,
Чун гьарнихъ сад акъатна, дуст.
Сад тиртIани кьведан рикIер,
Рекьер гьарнихъ алатна, дуст.
Кьве уьлкведин часпардаллай,
Жугъунри чун къакъудна, дуст.
Са миресар, санал кIелай,
Гьар патахъди алудна, дуст.
Заз чидач къе вун сагъ ятIа,
Вун акунихъ вил гала, дуст.
Зун дердерин юкьва гьатна,
РикIе иви ргазва, дуст.
Кьве стхани чун — етимар,
Хажалатди кьурурна, дуст.
Дуьнья чаз къе хьанава дар,
Бубайрин сур такурла, дуст.
АхкунайтIа кIандай заз вун,
Дердер лугьуз ацукьдай, дуст.
И дуьньядиз за вуч лугьун,
Гьахъсузбурун девир я, дуст.
Жуван ватан хьана яргъа,
Гъурбатдикай кIвал хьана, дуст.
Вадим — сана, вун — масана,
Сад-садаз къайран хьана, дуст.
Хиялар
Гьинва зи ахвар,
Йифер атайла?
Къвез кьилел марфар,
Цавар рахайла?
Аквазва кьуд пад
Гьижрандин юкьва.
Хьайила зун сад,
Амачиз арха.
ЧIулав цифер къвез,
Алчуд жез кьилел,
Йиф-югъди ишез,
Нагъв алаз вилел.
АлукIна жувал
Лацу тир халат,
Физва сурарал
Йифериз хелвет.
Йиф ятIан(и) мичIи,
Экв аквазва заз.
Гьерекат лугьуз,
Сад завди рахаз.
Зи рикIе (а)ва тIал,
Ам акъатзавач.
Агатна жувал,
Я алатзавач.
Гьижрандин рекьиз
Вегьезва цуьквер.
Ачух жедайд хьиз
Архайрин рикIер.
Хквезва рикIел
Дявейрин йисар.
ЭкъечIиз гъенел,
Аквазмач дустар.
Чинал лугьуз сад,
Ийимир заз хъвер.
Дустар жеда къад,
РикIе авай хер.
Аватзава зун
Дагъларай кьакьан.
Вилериз такун
Гуж тушни жуван.
Саданни тахьуй
Къунши мердимазар.
Кьейи сурани
Жув жеда бизар.
Гьикьван кьуртIани
Дуьньядин чуьллер.
Алахъзава хаз
Рекьерни хуьлер.
Хъел къвемир, къунши,
Вун гьахъ туширла.
Дуьньядикай ваз
Пай амачирла.
Садазни тахьуй
ЧIуру кардин ван.
Гъенел саданни
Тахьурай тIурфан.
Хатрутдин тар
Яд авачир кьураматда
АкIурна на хатрутдин тар.
Ви зегьметар фена бада,
АмачтIан вун, алама тIвар.
Югъ-къандавай жезвай еке,
Хилер акваз, хьана вине,
Гьар акурдан гьатна рикIе,
Темягь физвай, хатрутдин тар.
Рагьмет хьуй ваз, Заки буба,
ЧIугур зегьмет гьакьван зурба.
Яд гана на йикъа вадра,
ЧIехи авур хатрутдин тар.
КIватI жез санал, атIуз хилер,
Гум ацалтна, ягъиз шишер,
Инсафсузри кутаз демер,
Чуплах хьанвай хатрутдин тар.
Инсафсузар хьана пайда,
ТIуьн-хъунарин ийиз савда,
Амачирла чахъ са къайда,
Кьурурнавай хатрутдин тар.
ТIебиатдиз амач гьуьрмет,
Ви зегьметдиз ганач къимет.
За ийизва абуруз туьгьмет,
Кьурурнавай хатрутдин тар.
Ярдиз
Муьгьуьббатдин лувараллаз,
Зун ви кьилив къвезва, зи яр.
Са ширин гаф лагь вуна заз,
ТахьайтIа зун шезва, зи яр.
Гьикьван хьурай зун сузада,
РикIин къене дердер аваз.
Эгер вуна масад кьуртIа,
За цIай яна куда хьи заз.
Варз алай йиф акъудна за,
Вилерилай стIалар физ.
Ваз кIан туштIа зун, первана,
За зи дердер лугьун къе низ.
Мулдин цуьквер кьуна гъиле,
Куьз атанай вун зи кьилив?
Вучиз на ван туна хуьре,
Йифди-югъди зун хуьз вилив?
Лугьуз хьанач вавай са гаф,
РикIин къене ашкъи твадай.
ХьанайтIа вахъ са кIус инсаф,
На гъилерал гваз къекъведай.
Хкахьайла чирагъдин экв
Етим Эмин амач лугьуз,
Ван чкIана дагълариз.
Вилерилай атай накъвар,
Сел хьиз фена вацIариз.
Амач, амач чIехи шаир,
Кьурана яд булахрин.
Сефил хьана Куьре магьал,
Суьруьйринни яйлахрин.
Магьшур авур Ялцугърин хуьр,
Эмин садран(и) рекьидач.
Мад хъхьайтIан агъзур йисар,
Ахьтин шаир жагъидач.
Аллагьд патай ганвай пай я,
Лезги халкьдиз чIехи тир.
Ам амачир дуьнья дар я,
Са гьахъ, дуван амачир.
Вун рикIел хуьз, кхьизва за
Хажалатдин шиирар.
Шииратдин багьа арха,
Ийиз вакай фикирар.
«Лезги газетдин» 2019-йисан 32-нумрадай
Муьгьуьббатдин мани
Гада
Вун булахдал фидай чIавуз,
Зун такуна фимир, я руш.
Зи рикIин сир за ваз лугьун,
Вуна зи рикI кумир, я руш.
Руш
На заз гайи кагьрабаяр,
Истамбулдай гъайид яни?
Хуьре туна вуна зи тIвар,
Зун вал ашукь хьайид яни?
Гада
Хуьре рушар гзаф ава,
Цава авай гъетер хьтин.
Акьван на заз наз гумира,
Зи фикирар ийиз дерин.
Руш
За рикIин сир гьикI гуда ваз,
Пата вилер авай гада.
Гьар акурди вуна яр кьаз,
ЧIулав мекер авай гада.
Гада
Гьикьван жеда захъай катиз,
Вун жейран ян, дагъда авай?
Вав рахайла, на заз наз гуз,
Чиг яни вун цуькведаллай?
Руш
Рагъ атайла чиг авахьда,
Беденда чим гьатай чIавуз.
Зун кIан ятIа, лагь атана.
Ихтилатар тахьуй шаксуз.
«Лезги газетдин» 2019-йисан 40-нумрадай.
_________________________________________________________________________________________
Са дустуниз
Вишералди газетар
Ийиз жеда гъилелай.
Гьар акурдан тарифар
Алудзавач рикIелай.
Районда гьич амач са
Тариф тавур идара.
Чи газетрин гьар чина
Адан жеда макъала.
Дустарик кутаз рехне,
Вичин тариф ийида.
Са шумуд (йи)къара кIвале,
КIан хьайила, къаткида.
ТIал галачир начагъвал
Мукьвал-мукьвал галукьиз,
ГьакI ятIани газетрал,
Макъалаяр жед михьиз.
Виниз туштIан кIел-кхьин,
Ам кхьинрин устIар я.
АцIуриз газетдин чин,
Гузвайди са хабар я.
ЦIалцIамарда кхьинар,
Рандадик квай тахта хьиз.
Макъалайрал масдан тIвар
Акурла пис жез вичиз.
ТIвар виридаз сейли я,
Лезги чIалан газетрай.
Вич халисан зили я,
Масдаз хийир тагудай.
Фагьумайла и дуьньяда
Фагьумайла и дуьньяда,
Пул авайди хан хьана хьи.
Акьул вичихъ авай кесиб,
Агъайриз душман хьана хьи.
Виже физмач санал ви гаф,
Кьаз алахъда вун ялтахдай.
Дуьнья сад я, халкьар — гзаф,
Яд хьиз физвай са булахдай.
Рахаз жезмач дуьз гаф санал,
Куьчебанар пайда хьана.
Къе дуьньяда гьатнава къал,
Алверчияр савда хьана.
Фагьум ая, гьар са инсан,
Дуьзвилин чарх элкъвенава.
Фикир ая эхир жуван,
Вучиз дуьнья ишезава?
Инсанвилиз амач гьуьрмет,
Тарашчияр хьана кьиле.
Кесиб халкьдиз гузмач къимет,
Вири кьуна чпин гъиле.
Фагьумайла и дуьньяда,
Са гьахъ-дуван хьайиди туш.
Чараралди ийиз савда,
Са гаф садран гайиди туш.
Ичкибазриз
Юкъуз-йифиз хъваз эрекьар,
Жемир куьн ахмакь, жегьилар.
Фикир ая пакад йикъан,
Эрекьдикай жеда душман.
Сивикай къвез спиртдин ни,
ЧIулав хьана чинавай (и)ви.
Виляй (а)ватиз халкьдин вилик,
Кумукьдач куьн хуьруьк, кIвалик.
Куьне тагуз чIехидаз яб,
Гьар камуниз ийимир таб.
Йифен кьулар, види — куьче,
Мус хьурай куь акьул кьиле.
Самиш тийиз чIехи-гъвечIи,
Сивяй (а)къудиз гафар харчи.
Халкьд арада вун аквазмач,
Къуни-къунши вав рахазмач.
Хийирдин кар текъвез гъиляй,
ЧIуру гафар рахаз сивяй.
Халкьар вакай хьана икрагь,
Я ахмакь, мус хьуй вун ислягь.
Къацу агъу хьана дарман,
Ви жигерар кумир акьван.
Зи гафар ваз къведа герек,
Эгер ятIа халис эркек.
Халуярни хтулар
Алаш-булаш хьанва къе,
Гьуьрмет-хатур аквазмач.
Гьардан хьанва тур гъиле,
Я чIехибур рахазмач.
Халуйринни хтулрин
Гьуьрмет амач арада.
ЧIулав хьанвай чIуруйрин,
Гьатна вири савдада.
Герек къвезва халуяр,
Чеб кIевера акIайла.
Агалда кIвалин ракIар,
ЗатI гваз кIвализ хтайла.
Папар жеда чIехибур,
Вах-стхаяр агуддай.
Чарадай кьаз халудбур,
Фитнейралди къакъуддай.
Са вядеда халу тир,
Чпиз герек атайла.
Ахпа жеда абур чир,
Крар чIеме гьатайла.
ЧIур хьайила дердияр,
Халу тадиз аквада.
ТуькIвейла чпин крар,
Ахпа вакай дакIвада.
Чин ачухдиз рахада,
РикIе фикир чIуруд тваз.
Чпин крар туькIвейла,
Чин къалурдач ада ваз.
Герек къведач халуяр,
Жибинда пул хьайила.
Кьан хъийидач халуд тIвар,
КIаник машин хьайила.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 16-нумрадай.
_______________________________________________________________________________
Атана Май!
Атана май мугьмандиз,
Яру-цIару цуьквер гваз.
Гъиле кьуна пайдахар,
Муьгьуьббатдин эквер гваз.
Гьарда вичин Ватандал
Ийизва къе дамахар.
Ширширдин ван ацалтна,
Тамарай физ булахар.
ВичIвичIариз нуькIвери,
Ван гьатнава тамара.
Шадвал ийиз рушари,
Гуьзел Майдин сувара.
Цавун четир ачух я,
Аквазамач циферни.
Там-тарни къе къацу я,
Аламачиз живерни.
Ян гузава никIери,
Кьуьд алудай къацари.
Арандани, дагълара,
Мани ягъиз къушари.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 23-нумрадай.
______________________________________________________________________
Ша дагълариз
Михьи гьава, къацу чуьллер,
Бул яйлахар, шад я эллер.
Гьар са дагъдин кукIвал — хуьрер,
Илиф, дустар, ша дагълариз.
Гьар булахда гьамгадин яд,
Шуьрбетдилай ширин я дад.
Ша, мугьманар, квел я чун шад,
Девлет ава чи дагълара.
Гьуьрмет-хатур хуьрера (а)вай,
Камаллуяр кьиле авай,
Шад межлисар кIвалеравай,
Азиз дустар, ша дагълариз.
Куьн атунал шад жеда чун,
Мукьвал жеда луькIуьн-рахун.
Чи девлетар куьн я атун,
Ша мугьманар, чи дагълариз.
Гьар са касдин мецел ширин
Девлет ала чи дагъларин.
Ширин сесер къвез рушарин,
Илиф лугьуз чи дагълариз.
Камаллу келимаяр
Жуван кIвалахар акъудиз виниз,
Дустарин зегьметар ракъурмир чилиз.
Кимел экъечIна, зун дагъ я лугьуз,
Чуьнуьхиз гьатмир йифизни юкъуз.
Демина ягъиз на гурлу капар,
Йифиз кукIвармир къуншидин варар.
Бурж кIан хьайила, вун жеда билбил,
Вахкудай чIавуз куьз жеда сефил?
Къуншияр вири хьанва ваз такIан,
Вучиз аквазвач тахсирар жуван?
Вучиз жезва вун фитнейрин рекье?
Виляй аватда са юкъуз хуьре.
Килигайла, вун — камалдиз ухшар,
Амалар я ви иблисдиз къаншар.
Зи жибиндал ви вучиз жеда вил?
Садра кьванни на ачух жуван гъил.
Чарадан папаз куьз килигда вун?
Ви паб хьайила къуншидин далу.
Са касди садаз лам лугьуз хьана.
А лам гьамиша кьаз вичин кIула.
КIвалин къене секин я, къуьр я вич.
Куьчеда фитне тувурд тадач гьич.
Къене хуьдай кьван чIуру тир къастар,
Хьанва вун гила къалгъандиз ухшар.
Хъсан кIвалахар кIандачтIа ийиз,
ЧIуру кIвалахрин фимир вун рекьиз.
Акьулда крар чидачтIа жуваз,
Гьахъсуз кIвалахрин алахъмир кьил кьаз.
Акьуллудан мез ширин я лугьуз,
Кутамир адак рехнеяр шаксуз.
Акьуллуда Аллагьдиз икрамда,
Ахмакьда — гьа вич хьтин ахмакьдиз.
Фитнекардикай Аллагьди яргъазрай,
Фитне тувуна сурани къвеч кьарай.
Фитнекар ахварайни рахада,
Адаз вири гьа вич хьиз аквада.
Фитнекарди дустарни къакъудда,
Вичин кIвалахар вири агудда.
Фитнекар иблисдилайни зайиф туш,
Ада ацIай кьечни ийида буш.
Фитнекардиз я регъуьни жедач,
Я ви гафунал разини жедач.
Гъуьлягъди, кIвач илисайла, кIасда,
Фитнекарди — къекъведай рекьени.
Фитнекардихъ садрани агъамир,
Адаз жуван дердини лугьумир.
Фитнекардиз дустар гзаф жеда,
Адан тапарри суьгьуьрда твада.
Фитнекарди хуьрни кваз кьацIурда,
Вичин дердияр вири туькIуьрда.
Фитнекар къунши кIулавай пар я,
Адаз вири дуьньяни кваз дар я.
Фитнекардикай дуст кьурди шад жедач,
Я адан гьич кьуд-кьудални къведач.
Фитнекардикай садрани дуст кьамир,
Я адан гафарихъни агъамир.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 32-нумрадай.
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Коронавирус
ЧIуру хабар чукIурна на дуьньядиз,
Хъфиз тежез я кIвалахал, куьчедиз,
Ви вилик пад кьаз алахъна гьар сада,
Вуч азар я атанвайди инсафсуз?
Дуьньяд халкьар телефиз на тIветIер хьиз,
Гьикьван тIарвал гузва чи перт рикIериз.
Кьуьзуь, жегьил лугьун тийиз, телефиз,
Вуч инсафсуз тIал хьана вун атайди.
Чил, цав — вири къарсурна хьи азарди.
Ван тийидай тфенг хьана ягъайди.
Вуч хабар я чаз Ухандай атайди,
Вилиз такваз, гар хьиз къекъвез дуьньяда.
Кьил кьаз тежер им вуч залан тIал хьана?
Халкьд арада турди вуна къал хьана.
Агъзурралди халкьар вакай чал хьана,
Вуч хабарсуз тIал хьана вун атайди.
Гьуьрмет, хатур амач лугьуз дуьньяда,
Вакайни чаз кIула авай пар хьана.
Чилин шарда къе ханвал на ийизва,
Вун акъатай ватанда ви сур хьурай…
Лавгъавилиз жаваб
РикIелай физ къекъвей хуьруьн куьчеяр,
Шегьердикай кьуна ватан эхирдин.
Гьиниз фена рагъ гецифай гуьнеяр,
Бубайринни дидейрин чи Ватан тир?
КукупIди хьиз, муг авуна цавара,
ТIуб илисиз хъфизва вун гурарай.
Гадармира мукьва-кьили ва арха,
Къайранд юкъуз низ авурай на гьарай.
Хуьруьз-кIвализ хквезвач вун хийирдин,
Кьейид-хайид, гуьгьуьл кьазмач акурлан.
Лезгивал хуьх са рагарин, дагъларин,
Лавгъа хьана, виниз кьамир жув акьван.
Ви кьилив зун акъатна, дуст, шумудра,
Са классда кIелайбур тир аялар.
Вахъ галаз за ийидайла са савда,
ЧIуру патахъ куьз фена ви хиялар.
Са квел ятIан акуна ваз зун агъуз,
Етим хьана акьалтнавай къе кIвачел.
Зенг авурлан телефонриз яб тагуз,
Жуван эвел хкваша, дуст, на рикIел.
Зи буба хьиз, рабочий тир ви буба,
Бакуд нафтIар авурди тир гъилелай.
Жув вине кьаз, кесибар жемир такIан,
ЗатIни гвачиз хъфида чун чилелай.
За незвайди гьалал фу я, михьи тир,
Къабар хьана къазанмишай гъилерал.
Сад Аллагьдиз икрам ая чIехи тир,
Пи акьалтун герек къведач вилерал.
Зун сиве гуз
Зун сиве гуз, шумуд (йи)сар я,
Аквазвайди заз ахвар я.
Ширин гафар ийиз вуна,
Гьикьван тада зун сузада.
КIанивилин хьанач эхир,
Квадарна зи ийир-тийир.
Гьар акурди вуна яр кьаз,
Кьуру гафар завди рахаз.
ХьанайтIа зи кIаник машин,
КIанивални жедай дерин.
Я жибинда пул хьанач зи,
Ийидайвал за ви дерди.
Гьар сеферда ийиз тапар,
ШейтIандин вахъ хьана гафар.
А гуьрчегвал амач вахъ къе,
Чка кьадай за ви рикIе.
Къуллугъарни фена вири,
Вакай хьана гила эгьли.
Къалгъандиз вун хьана ухшар,
Амач къе вахъ сифте дустар.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 40-нумрадай.
_______________________________________________________________________________________
Лезги чIал зи дамах я
Зи лезги чIал, дидедин чIал ширин тир,
Шалбуз дагъдин синерал ви ван ала.
Бакудани, Къусардани, Ширванда,
Эминанни Сулейманан чIал ава.
Дидедин чIал гадармира, шад жедач,
Уьмуьрда куьн пашман жеда, лезгияр.
Шегьердикай квез уьмуьрлух кIвал жедач,
Лезги чилин къадир хьухь квез, лезгияр.
Саидан чIал, Меликан чIал яхъ вине,
Сулейманан Эминан чIал, лезгияр.
Гъурбатда куьн хьайитIани, лагь “диде”,
Жуван чIалал рахадайвал лезгияр.
Океанрал лезги чIалан тIвар алаз
Сирнавзава Сулейманан гимиди.
Татар, монгол кукIварайд я хура тваз,
Жуван намус, чIал хвейид я лезгийри.
Жуван Ватан, дидедин чIал хуьх куьне!
Гъурбатдани са къуз герек жеда ам.
Дидедизни “мама” лугьуз жемир къе,
Эхират къуз адакай квез жеда гъам.
Алпанрин чIал, Албандин чIал, лезги чIал,
Гьикьван ширин, назикдаказ аквазва.
Европадин кIукIни-кукIвал, синерал,
Чи Шарвили лезги чIалал рахазва.
ЧIални хуьха, чилни хуьха, лезгияр!
Жуван халкьдин намус, виждан вине яхъ.
Садрани куь чIал гадармир, лезгияр,
Вири туна, дидедин чIал гъиле яхъ.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 50-нумрадай.
____________________________________________________________________________________
Фад атана зулун къаяр
Фад атана зулун къаяр,
Пеш аквазмач тарарал.
Чуплах хьанва тамар, тарар,
Жив ацукьна рагарал.
Чуру рехи кьуьзуь халу
Мугьман хьанва дагълариз.
Уьфтер ягъиз тазвач гару,
Йиферани ахвариз.
ЧIулав цифер, алчуд хьана,
Гарун хура къугъвазва.
Гагь хкаж жез цавун аршда
Чеб-чпивди рахазва.
Чуьлда авай мал-къарани
Хквезава кIвалериз.
Ван ацалтна, цаварини
Марф чукIуриз чилериз.
12.09.2019-йис
Заз дидеди гайи чIал
За хкяна виридалай лезги чIал,
Шумуд чIалар аватIани дуьньяда,
Вав гекъигдай са чIални гьич жедайд туш,
Мециз ширин, назик я вун, лезги чIал.
Рахадайла, сиве жеда шуьрбет хьиз,
Вал дамахиз шад я вири, лезги чIал.
Шумуд душман чукурна ви чилелай,
Намус, виждан хвена вуна, лезги чIал.
Ви тIвар кьуна, къе зун шаддиз рахазва,
Заз дидеди зун хайила гайи чIал.
Гьар сана заз шад межлисар аквазва,
Вун, гуьзгуь хьиз, гъилерралай лезги чIал.
Багьа къаш хьиз хуьда вун чи кIвалера,
Гьикьван рикIиз чими я вун лезги чIал.
Ктаб, журнал кьуна гьардан гъилера,
Вал дамахиз, шад я вири, лезги чIал.
Зи лезгияр, вафалу хьухь чIалаз чи,
Садран маса гумир жуван дидед чIал!
Маса чIалар жедайди туш арха ви,
Эхират къуз герек къведа лезги чIал.
Дидедин чIал заз гьамиша багьа я,
Сад Аллагьди къалурнавай лезги чIал.
Гъетягъ Вадим, ам виридаз арха я,
Хуьн паталди вичиз ганвай лезги чIал.
Илгьамдин кукIушрал
Сегьер-сегьер экъечIзавай ракъинин
Нурар хьтин хкаж хьана Шалбуздал.
Лампади хьиз экв гузавай шиирри
Лезги чилел булахрикай сад я вун.
Илгьамдикай пай гана ваз Эминан,
Багьа къаш хьиз, шад я къе чаз вун акун.
Дережаяр хкаж хьана мад кьакьан,
Шииратдин лувараллаз хьурай вун.
Лув це, шаир, мадни кьакьан цавариз,
Акурай чаз цIелхемар гьар шиирдин.
Зур къалурдай шиирралди душманриз,
Лезги чилел дамахариз шад я вун.
Гьар шиирдихъ вичин кьетIен дад авай,
Дагъдин лекь хьиз, хкаж хьанвай цавариз.
Шииратдин шегьре рекье гад авай
Мадни лув це, Ханбиче вах, яргъариз.
Ви шиирри ван авурай чуьнгуьрд хьиз,
Чи таватри кьуьлердайвал, Ханбиче.
Лезги халкьдин сирер садав агудиз,
Чархачи хьухь гьамишанда, Ханбиче.
Полициядин къуллугъчийриз
ЧIуру хабар зенг ягъайла,
Къведа куьн чи гьарайдиз.
Са энгелвал чидач садран,
Йифизни кваз къарагъиз.
Йиф-югъ талгьуз, акъвазда куьн,
Къаравул яз постунал.
Фикирар куь, гьардахъ дерин
КIевиз (а)къвазна къастунал.
Гьар са кардал хьана уьтквем,
Фикирар куьн дерин яз,
Гайи приказ хвена мягькем,
Гьар са касдин гуьгьуьл кьаз.
Баркалладин таж ала квел,
Зегьметдин рехъ чIехи я.
Гьай-гьарайдин сифте рекьел
Къвез гьамиша гьазур я.
Ватандин куьн дестекар я,
Къуччагъар полицидин.
Терг ийизвай террористар,
Сенгерар хуьз дагъларин
Тарифуниз лайих я вун
Сулейман-Стальский райондин 90 йис
Сегьер-сегьер экъечIайла булахдал,
Чи таватар къекъвез жеда дамахдал.
“Пуд булахни” “Кпул ятар” жергеда,
Райондин тIвар машгьур хьанва уьлкведа.
Шегьре рекьер ви сергьятдай физава,
Гьар сада вал баркаллани гъизава,
Зегьметкешри ви чIехи тIвар хуьзава,
Гьамишанда чаз багьа тир чи район.
Райондин тIвар акъатнава яргъариз,
Килиг садра цIийиз кутур багълариз,
КIанзава заз, ви тIвар кьуна, гьарайиз,
Тарифуниз лайих я вун зи район.
Кьудкъанни цIуд яшар хьана уьмуьрдин,
Эхна вуна вири крар девирдин,
Шад межлисар тухудайвал асирдин,
Ваз юбилей мубаракрай, зи район.
Гьар камуни цIийивилихъ ялзава,
Дегишвилерини рикIе кIвалзава.
ЧIуру крар на гьамиша чалзава,
Баркалладин тIвар ала вал, зи район.
ГуьтIуь рекьер гьяркьуь ийиз куьчейра,
Алахънава къир цазни вун гуьнейра,
Уьзуьмлухар кутаз ачух дерейра,
Халкь паталди чIугваз зегьмет, зи район.
Чирагъ вацIун ятар вуна кIватIзава,
Гьазурнава абур хуьз гьамбархана.
Шумуд хуьруьн халкьар вуна шадзава,
Артух хьурай ви ад, девлет, зи район!
Герейханован хуьр
(90 йисаз)
Вун шегьердиз хьанва ухшар,
Бул бегьердив ацIай багълар,
Цуьквер хьтин авай рушар,
Адалатар бул авай хуьр.
Мублагь я ви кьуд пад буллух,
Къачуз халкьди девлет-дуллух.
Гьар мугьмандиз ракIар ачух,
Мел-мехъеррин дул авай хуьр.
Булахрай физ шуьрбет ятар,
Амач гила “Шара кIунтIар”.
Гьар куьчеда тавханаяр,
Къаш-къаматдал зар алай хуьр.
Билбиларин макан я вун,
Шалбуз дагъ хьиз кьакьан я вун,
Гьар са касдиз арха я вун,
Камаллудан тIвар алай хуьр.
Мел-мехъеррик шад я вири,
Сад хьиз къведа гъвечIи-чIехи.
Гьар са касдин рикIер михьи,
Арада хатур авай хуьр.
Макъун тамун шар булахар,
Шумуд хуьруьз физва ятар,
Вал дамахиз шад я халкьар,
Герейханан тIвар алай хуьр.
Юсуфа ви кутур бине
Уьтквемдаказ хуьзва куьне.
Магьшур авур Самур, Куьре,
Московдани тIвар авай хуьр.
20.09.2020-йис
Вакай зи рикI хана, дуьнья
Кьуд пад цIай, тIурфан хьайила,
Девирдикай рикI хайила,
Аллагьдини чун кайила,
Вун заз такIан хьана, дуьнья.
ЧIугвадай кьван халкьдин гъамар,
ЦIразва къе алай хамар,
Кесибд кIула хьайила пар,
Вакай зи рикI хана, дуьнья.
Дишегьлияр базард рекье,
Алвер ийиз хуьре-кIвале,
Итимар, хъваз, гьатна кIеве,
Ваз вуч лугьун, фана дуьнья.
Дуст лагьана, кьуртIа на сад,
Ам халисан жезва фасад.
Фикир тийиз йикъан пакад,
Эхирзаман хьана дуьнья.
Я са гьуьрмет, хатур амач,
Диде-буба хциз кIамач,
Паб я лугьуз, вахчурла кач,
Зи пер михьиз хана, дуьнья.
ИкI замана хьана дегиш,
Даш-баш къачуз хьана вердиш,
КицIин кIуф хьиз, экъуьриз тIиш,
Зи рикI вакай къана, дуьнья.
Агъаз кIамач заз вахъ ерли,
Фикирдай кьван чIур жез иви.
Гьар са касдихъ вучиз ери
Амачиз къе хьана, дуьнья.
Ихтибариз вуна гьардал,
Эхзава на виридан тIал,
АквазватIан ваз авай гьал,
Вучиз къерех хьана, дуьнья?
«Лезги газетдин» 2021-йисан 33-нумрадай.
__________________________________
Дамахда за
Даниял Къазиеваз
Таниш хьана чун сифте яз
Вун зал гьалтай береда.
Милайимдиз, дамах гвачиз,
Раханай шад жуьреда.
Акурла ви дагъдин къамат,
Гуьгьуьлар шад хьана зи.
Вахт авачиз хьана къакъат,
РикI перишан хьана зи.
Сифте чна вегьей камар
Дагъдин шуькIуь рекьер тир.
Сегьнейра а ви гьунар
Муьгьуьббатдин гелер тир.
Культурадин дережадихъ
Агакьна вун чIехи тир,
Мадни фирай, дуст, вун вилик,
Ачухзавай рикIин сир.
Ви манийрин, ви макьамрин
Ван хьуй Шалбузд синера,
Лезги халкьдин дамах я вун,
Шадвал твазвай рикIера.
Ваз мубарак пудкъанни вад,
Ачух рекьер хьурай ваз!
Ви сувариз чун я вал шад,
РикIин дустар кьилеваз.
14.02.2021г.
Девирдин ялавар
Дуьньядин гьалар
ГьикI эхи ийин.
Дердинин тIалар
ГьикI алуд хъийин.
Зунни ава къе
Амукьна чуплах.
Зи рикIин къене
КIватIна живед дагъ.
Уьмуьрдин багъдал
Аватна серин.
Бахтунин чагъдал
Фикирар дерин.
Гзаф акьулни
Герек къвезвач къе.
Гъиле гьатайда
Незва чи уьлкве.
Цавун суфрадал
КIватI хьана цифер.
Дагъдин кукIушрал
Ийизва кьуьлер.
Зи муьгьуьббатдин
Агална на рехъ.
Фикирар дерин
Вучиз хьанач вахъ?
Бахт кIан жемир ваз,
Ам авачирла.
Жемир дуьнья кьаз,
Пай амачирла.
Женнетдин рекьиз
Вегьемир цуьквер.
Йифен кьулариз
АтIумир кIвалер.
Акална далу,
Писвал ийимир.
Гафар жез кьуру,
Алцурриз жемир.
Ви крар вири
Фидайла вилик,
Акат тавурай
Напакдин гъилик.
Напак инсандиз
Ийимир хатур.
Ам алахъда ваз
Гьахъсуз атIуз сур.
Рекьидайд вири
Фикир ийизвач,
На уьмуьрда ви
Хийир ийизвач.
ЧIулав парталди
ЧIурда ви гуьгьуьл.
Халкьдин арада
Жемир вун сефил.
Уях хьана зун
Ахварай йифиз.
ШейтIанрин юкьваз
Аватна кикIиз.
Къе рагъ аватIа,
Пака циф къведа.
Мублагь дуьньяда
МичIи йиф жеда.
Эхиратдин югъ
Тефий рикIелай.
Зи минет я квез,
Акъатмир кьиляй.
Вири сефил я,
Садан чина — хъвер.
Дуьнья секин я,
Дустун рикIе — хер.
КIандатIа Ватан,
На хуьх жуван чIал.
Гадармир макан,
РикIе жеда тIал.
Жуван Ватандал
Ая дамахар.
Ам хуьн патал на
АкIур даяхар.
Думада ацукьнава
“Куклаяр” чIехи.
Вуч ийидатIа
Тийижиз чпиз.
Женнетдин багъдиз
Твазва вун рекье.
Вахъ рикI кудайбур
Ацукьна йикье.
Зун рекьида къе,
Белки, вун — пака.
Уьлкве кьаз гъиле
Алахъмир гьакIа.
Вучиз цIвелин тар,
Лагь, вун шехьзава?
Дуьньядин гьалар
ГьикI на эхзава?
Вуч гуьзел я чи
Къайи булахар,
Суьруьйрив ацIай
ЧIехи яйлахар!
Куьз тунва чуру,
Гьуьрмет авачир?
Халкьдин арада
Къимет авачир.
Вал леке ала
Алат тийидай.
Халкьдин арада
Аватна виляй.
«Лезги газетдин» 2021-йисан 50-нумрадай
_______________________________________
Пуд девирдин…
РикIел хквез аял вахтар,
Санал кIватI жез вири дустар,
Шадвал ийиз жедай вири,
ЧIехи-гъвечIи ва гьакI эгьли.
Гьардан кIвале гьуьрмет авай,
Мугьман (а)вачиз къведач кьарай.
Ярар-дустар илифариз,
Гьарда гъидай чпин кIвализ.
Дявед йисар хьантIан четин,
Гьарда хуьзвай намус вичин.
Дардавайдаз ийиз гьуьрмет,
Акьуллуйриз гузвай къимет.
Алатайла дявед йисар,
Худда гьатна тракторар.
Техилар цаз хьана никIе,
Камаллуяр аваз кьиле.
Чи шегьерар хкаж хъийиз,
КIвалахзавай юкъуз-йифиз.
Ажузариз гьар са шейэр,
Халкьар шад тир кIватIиз бегьер.
Зайиф хьана ЦК-д гьалар,
Сада-садал гьалчиз гафар.
Хрущев хкяна кьиле,
Вири крар кьуна гъиле.
Дегишна гьукуматдин къайда,
Герек тушир ийиз савда.
Аваз рикIе чIуру къастар,
Душманрикай кьуна дустар.
Туьквенра шей хьана кьери,
Талонрай гуз шейэр вири.
Вичин кьил лап гьатна кьуша,
Халкьар туна ада каша.
Сталинак кутаз рехне,
Вири туна вичин рекье.
ТакIанарна вири халкьдиз,
Адаз вичин эхир течиз.
Къвердавай гьал хьана чIуру,
Ийидай кьван гафар кьуру.
Агъазмачир адахъ садни,
Сад хьана чIехибур вири.
Кремлда акъатна къал,
Рази тушиз тухузвай гьал.
Хрущева эцяна кьуьл,
Брежневан кьуна гуьгьуьл.
Йикъалай-къуз хьана уях,
Гьарда ийиз вичин кIвалах.
Целинаяр кьуна гъиле,
Комсомолар гьатна кIвенкIве.
Ужузариз вири шейэр,
Сад хьанавай шегьер-хуьрер.
Худда гьатна совхоз, колхоз,
Заводарни кIвалах ргаз.
Рази тирла вири халкьар,
Брежневан хкажна тIвар.
Са шумуд (йи)суз хьана къайда,
Дуьз патахъай ийиз савда.
Гьайиф лугьуз фейи вахтар,
РикIел хквез рикI жезва тIар.
Гьинал хьайтIан кIвалах ргаз,
Завод, фабрик хьана ахъаз.
Кьиле хьана мадни кьегьал,
Мадни хъсан дегишриз гьал.
Фитнекарриз хьана такIан,
Эхир ийиз туна адан.
Андропов лугьуз гьайиф,
Акъвазнавай халкьар югъ-йиф.
Акъвазна кьиле Горбачев,
ЧукIурна чи чIехи уьлкве.
Гьукуматдин сад тир уьлкве,
ЦIуругуд пай авуна къе.
Ацукьна ам кьилел кIатIан,
Гьализ хьана вичиз девран.
СССР-ди кIватIай девлет,
Кепекрай гуз ийиз къимет.
Бубад ватан гана маса,
Германидкай кьуна далда.
Завод, фабрик гана маса,
Колхоз, совхоз тунач ада.
Кьуд патахъди пайна чилер,
КIвалах квачиз туна эллер.
Коммунистри кутур бине,
Демократрин туна гъиле.
Гьукуматдин къизил, девлет,
Кепекрай гуз ийиз къимет.
Гьукуматдихъ амач кIвалах,
Кесиб хуьдай тунач даях.
Куьчебанар хьана вири,
Ийиз кIамач я са дерди.
Мадни гьатна крар кIеве,
ЦIийи пачагь хьана кьиле.
Ельцин лугьуз хьана абдал,
Россиядин чукIурна кIвал.
Хъсан жеда лугьуз вири,
Гъиле кьунва демократри.
Коммунистар ийиз къерех,
Тухуз хьана чпин кIвалах.
Хъсанвилихъ тунач са кар,
Кьуд патахъ хуькуьрна кIар.
Халкьдин хьанва ийир-тийир,
ГьикI жедатIа лугьуз эхир.
Террористар хьана пайда,
ЧIуриз гьукуматдин къайда.
Кар алачиз рекьиз халкьар,
Къе дуьньяда гьатнава тIвар.
Путин алахъна къайда тваз,
ЧIуру кардин вилик пад кьаз.
Зегьмет чIугваз гьар са хиле
Тухузва вилик чи уьлкве.
Амма гьеле ама крар
Дегишун герек тир гьалар.
Къастни умуд туна рикIе
Хьана кIанда халкьдин меле!
Йикъалай (ю)къуз вири багьа,
Ацукьнава гуз базарда.
Туьквенарни гьардан гъиле,
Ахъайнава кIвале-кIвале.
КIелдай вири идараяр,
КIвалахарни, больницаяр.
Кьилди ксарин кьуна гъиле,
КIандайвал тухузва кьиле.
Хъсан патахъ амач дегиш,
Акьуллуяр амач саймиш.
Крар мадни гьатиз кIеве,
Тарашзава чIехи уьлкве.
Гьукуматдихъ авай девлет,
Масадбуруз гуз ужуз къимет.
Къвезвай пенси цIудни цIувад,
Бензинд къимет хьанва пудкъад.
Ван къвезвайди са гафар я,
Хьана лугьуз вири багьа.
Алатайла залан дяве,
Мублагь хьанай вири уьлкве.
Пуд девирдин шагьид я зун,
Къе пашман я и гьал акун.
Фялед гъиле амач затIни,
Я гад кIватIдай авач садни.
Шадвал (и)йидай амач са кар,
Фагьумайла жезва лап тIар.
Вилик вахтар хквез рикIел,
Къе вилериз къвезва зи шел.
03.10.2022-йис
Кьудар
Ириз къвайи марфадикай
Емиш багъдиз яд жедайд туш.
ТакIанз гъайи чарвадикай
КIвалин къене дад жедайд туш.
* * *
На зун халкьдиз ашкара (и)йиз,
Масадакай яр кьамир, руш.
Акурлани яргъарай физ,
Мад вуна зи тIвар кьамир, руш.
* * *
Садра кьацIай агъдин перем,
Адан леке алатдайд туш.
Ваз кIан хьайи сифте Керем,
Ам ви рикIяй акъатдайд туш.
* * *
Ви темягьар гзаф хьанай,
Зун вал ашукь жеда лугьуз.
Зи намус за хвейивиляй,
Вучиз хьана къе ваз агъуз?
* * *
Къарасудин гьамгадин яд,
Рагъул хьана тефий вацIуз.
Гилалди зун ялгъуз туна,
Регъуь тушир, я инсансуз.
* * *
Садрани на дустар кьамир,
Путулкадал вил алайбур.
Чинал лугьуз кIандай гафар,
Ви жибинда гъил авайбур.
12.07.2019-йис
Геж гъавурда акьада
ЧIулав, лацу цIарар авай,
Заз багьа тир цIару перем.
Чун кьейила мийир гьарай.
Буба, диде гадрай Керем.
Ваз кIан туштIа, чаз кIан я вун,
Чарвадардин кIвалевай хва.
Чи кIваликай хьана къурху,
Гадарнавай вири арха.
Ви перем за алукIдайла,
Вилерилай физва накъвар.
Шумуд йис я вун такуна,
Ахъай тийиз кIвалин ракIар.
Бубадин кIвал яргъа туна,
Папан кIвализ хъфизва вун.
Фикир тийиз ахмакь бала,
Нихъ акална вуна далу?
Чун хьиз вунни жеда кьуьзуь,
Кьилел жеда лацу бапIах.
Ви пад кьадай жедач илчи,
Садни жедач я ваз уртах.
Вун нел ашукь хьана, бала,
Садан саймиш тийизавай?
Багьа къаш хьиз кьуна ама,
Вегьена вун халкьдиз виляй.
25.05.2020-йис
РикIин хиял
Альбомдавай шикилар
Ийизва за гъилелай.
Гьар ви шикил акурла,
Накъвар физва вилелай.
Аллагьди вун ганай заз,
Са аманат хьун патал.
А регьятвал хьанач ваз,
Шад уьмуьр тухун патал.
Агакьнач вун мурадрихъ,
Эвледрикай бахт тахьай.
Агъана вун сусарихъ,
Са куьмекни ваз тахьай.
Иблисарин мецери
ЦIурурна вун гъери хьиз.
Чан зи рикIиз чимиди,
Туна зун ваз эвериз.
КIвалин рикIин ахъайна,
Садни авач эвердай.
Зун цIрана, кьуразва,
Бес низ ийин за гьарай?
Вилин накъвари кузва зун,
Ишедай кьван йифера.
Ахварайни аквазва вун,
Цуьквер аваз гъилера.
Зун нел туна фена вун,
Бахтикъара авуна?
Вун рикIеваз шезва зун,
Эхир сефер такуна.
«Лезги газетдин» 2022-йисан 42-нумрадай
___________________________________
Зарбачи
(ДАССР-дин лайихлу агроном Керимов Агъамирзе рикIел хкуниз бахшзава)
ЧIурухъанар на элкъуьрна багълариз,
“ШаракIунтIал” емишрин багъ кутуна.
Югъ-йиф талгьуз, кIвалахал физ, къарагъиз,
Ваз чухсагъул, на зегьметар чIугуна.
На хуьруьн тIвар валди цавуз акъудна,
Зуьгьре гъед хьиз экъечIнай вун сегьердиз.
Жуван чанни са кIус гьайиф татана,
Къуват гана на чIехи тир бегьердиз.
Бачханован хьана вун лап гъилерал,
Райкомдани, обкомдани тарифиз.
Яру пайдах кьуна вуна къуьнерал,
Бригадани галаз фидай сувариз.
Лайихлу тир чIехи тIварни гана ваз,
Дагъустандин хьана вакай багъманчи.
ЧIехи къастар кIвалахарни рикIемаз,
Агакьнач вун амай мурадрихъ чIехи.
Зи сифте муаллим
(Зи хуьруьнви, Сейфуллагь Керимован вах, гъвечIи классрин муаллим хьайи Рагьижадин руьгьдиз)
Назикдаказ, диде хьиз вун рахана,
Салам гана, атанай чи классдиз.
Хуш гьиссерив чи рикIерни ацIана,
Сад хьиз кIвачел къарагъна чун явашдиз.
Къелем, дафтар кьаз чирна чаз гъилера,
Чи гуьгьуьлар хкажна арш -цавариз.
На тарс гайи аялри ваз гьар сана,
Рагьмет гъизва, къимет гуз ви крариз.
Садрани гьич чи гуьгьуьлар хайид туш,
Михьи рикIни, михьи мезни хьана вахъ.
Эвледрихъ хьиз рахаз жедай гафар хуш,
На чирнай чаз писни хъсан, вуж я гьахъ.
Рагьижа бах, за дидедай кьазва вун,
МичIивиляй акъудай чун шегьредал.
Шумуд етим кIелиз течиз амай чун
На хкажна чирвилерин дезгедал.
Гьаким Къурбан
Чи шаирар хкиз рикIел,
ЭкъечIна куьн шегьре рекьел.
Гьар са хуьре лезги кимел
ТIвар кьазва ви, Гьаким Къурбан.
Вун шаирриз арха хьана,
КIел-кхьинриз мукьва хьана.
Шалбуз дагъ хьиз кьакьан хьана,
Камалэгьли Гьаким Къурбан.
Вирида ваз ийиз гьуьрмет,
Ви кIвалахриз гузва къимет.
Шииратдин кIватIиз девлет,
Чи шаиррин арха Къурбан.
Гъилелай физ агъзур дафтар,
Акъудна на 80 йисар.
Яр-дустариз ачух ракIар
Хьана ви кIвал, Гьаким Къурбан.
Геж гьарагъай кIек
Экуьн сегьер секин тир,
Гьарай тийиз кIекери.
Къарагънавай вири хуьр,
Къал къачурла верчери.
КIекер авай демекра,
Гьич са ван — сес авачир.
Сад-садахъай кичIела,
Я гьарайиз жезвачир.
ИкI жедани лугьузва
Хуьруьн чIехи итимри.
Масанайни жагъурна,
Эцигин кардал ери.
Патал хуьряй атана,
Са мугьман хьана хуьре.
Лагьана “Куь демекра
Ян гьарагъзавач кIекре?”
Вуч лугьуда чизвачир
Атанвай а мугьмандиз.
Сирни сада гузвачир,
Белки, тиртIа такIанди.
Чириз хуьруьн делилар,
Мугьманди чар къачуна.
Кьилиз акъудиз и кар,
Метлеб раиж авуна.
И кар акур хуьруьн кIек
Эхиз тежез амукьна.
РикIел хкиз делилар,
Кьилди кьилихъ ацукьна.
Чара хьанач, и кIекре
Башламишна гьарайиз.
Къал туна михьиз хуьре
Виридлай фад къарагъиз.
«Лезги газетдин» 2023-йисан 14-нумрадай
_____________________________________________________
РикIин хиял
Альбомдавай шикилар
Ийизва за гъилелай.
Гьар ви шикил акурла,
Накъвар физва вилелай.
Аллагьди вун ганай заз
Са аманат хьун патал.
Я регьятвал хьанач ваз
Шад уьмуьр тухун патал.
Агакьнач вун мурадрихъ,
Эвледрикай бахт тахьай.
Агъана вун сусарихъ
Са куьмекни ваз тагай.
Иблисарин мецери
ЦIурурна вун, гъери хьиз.
Чан зи рикIиз чимиди,
Туна зун ваз эвериз.
КIвалин рикIин ахъайна,
Садни авач эвердай.
Зун цIрана — кьуразва,
Бес низ ийин за гьарай?
Пагь, накъвари кузва зун,
Ишедай кьван йифера.
Ахварай аквазва вун,
Цуьквер аваз гъилера.
Зун нел туна фена вун,
Бахтикъара авуна.
Вун рикIеваз шезва зун,
Эхир сефер такуна.
Вун амайтIа, зун кьейила,
На чилни цав чухвадай.
И дуьньяда зун тек туна,
Акъудна на зай гьарай.
Зи ацIай кIвал хьана ичIи,
Уьмуьрд юлдаш амачирла.
Къерех хьана мукьва-кьили,
Закай куьмек авачирла.
Вун мектебдай хкведайд хьиз,
Зи рикIинал вил хьана, яр.
Больницадай вун хкайла,
Вилин накъвар гьуьл хьана, яр.
Перишан я къе зи гьалар,
Вун къекъвей гьар гелер акваз.
Вахъ ишезва чилер-цавар,
Тек фугъара кIвале акваз.
20.08.2021-йис
Гьахъвилин женгина
Уьмуьр фена зи гьахъвилин рекье,
Инсанрихъ галаз ислягьвал тухуз.
Гьамишанда зун женгина хьана,
ЧIуру кIвалахар авайвал лугьуз.
Аял вахтарни дугъри яз фена,
Гьар сада заз вун авам я лугьуз.
Яб гуз акъваздай дустар арада,
Тавун паталди кIвалахар чIуруз.
Писни, хъсанбур гьикI чирин чна?
Акурла, вири сад я инсанар.
Садбур жеда кьил кьуна физ цава,
Дугъри ксариз лугьуз авамар.
Дуьньяда ава писни хъсанбур,
Писбур физ вилик, хъсанбур — кьулухъ.
Женг чIугуртIани фин патал вилик,
Писбур акъвазда гьарнихъай кьилихъ.
Гьикьван фейитIан женгинин рекьиз,
Гьинай жагъурин гьахъвал авачир.
Къе пис хьанва инсанар инсанриз,
Дугърибур кьулухъ хьана кIандачир.
Уьмуьр фена зи гьахъвилин рекье,
Фитнекарри зун маса гуз хьана.
КIвалахдайла, зун хьанатIан вине,
Кьулухъай дабан эгъуьниз хьана.
12.04.2022-йис
Са амалдар иблисдиз
ПIузар хъуьрез, сарар кIасиз,
Дугъриди хьиз къалуриз на.
Вилер ргаз, чин ачухдиз,
Вал желб ийиз тада вуна.
Куьз авач ваз садни гьисаб?
Вун вуч ятIа чизва къе чаз.
Гьар са кардал ийиз на таб,
Алахъмира жув вине кьаз.
Вине кьунихъ себеб ава,
Хуьз хьайитIа намусдин рехъ.
Са вядеда девран гьална,
На гила вун ийимир гьахъ.
Къенепата туькьуьл ргаз,
Винелай кишпир жедайд туш.
Дуьз лагьайла, жемир дакIваз,
Къалгъанд никIе къуьл жедайд туш.
Сад алукIиз, сад хтIуниз,
Жегьил вахтар акъудна на.
Дуьз ксарлай фитне ийиз,
Ви дердияр агудна на.
Гьикьван вун чи геле хьана,
Гьар хийирдал фитне ийиз.
И кардал ви вуч туькIвена,
Жегьил вахтар рикIел хкиз?
И дуьньяда авайди гьахъ
Са (ю)къуз рикIел хкведа ви.
Аллагь сад я, вун я нагьахъ,
Рекьер гуьтIуь хъжеда ви.
31.04.2022-йис
Мертебаяр вине хьуй!
Миграгърин хуьр дагъдин кукIвал,
Зуьгьре гъед хьиз, аквазва.
Мердали, вун ширин мез гваз,
Лезги чIалал рахазва.
Ви зегьметар, ви къуллугъар,
Шалбуз дагъ хьиз, хкаж хьуй!
Шииратда ви шиирар,
Чи газетра аваз хьуй.
Кьудкъад йисар са затIни туш,
Ви чан сагъдиз, кIубан хьуй.
Лайих хьана цIийи тIварцIиз,
Вун зи кIвализ мугьман хьухь.
На кхьизвай гьар са цIарцIихъ
Шуьрбетдихъ хьиз дад ава.
Шииратдин хьана кьилихъ,
Вахъ бегьерлу гад ава.
Ваз мубарак вун хайи югъ,
Лайихбурун арада.
Садрани вун тахьуй саврух,
Чан межлисрин тамада.
Вун — миграгъви, зун — гъетягъви,
Са дагъларин рухваяр я.
Самур вацIун яд хъвазавай
Уьмуьрлух чун стхаяр я.
l0.0l.2023-йис.
«Лезги газетдин» 2023-йисан 32-нумрадай
___________________________________
Гьайиф рекьиз
(Рагьметлу Музамудин Яралиеван руьгьдиз бахшзава)
Зун дердерин ясда амаз,
Мад атана чIуру хабар,
Кьилин чIарар хьана цаз-цаз,
Зи рикIиз мад хьана хьи тIар.
Камаллу хва, хуьруьн арха,
Вун дамахни, даяхни тир.
Хуьруьнвийриз тир вун багьа,
Ахъайдай на ви рикIин сир.
Музамудин, вун амачиз,
Ви багърияр шехьзава къе.
Туькьуьл хьана халкьдин рикIиз,
Твазва вун женнетдиз рекье.
Кесибриз тир вун далу,
Дардавайдаз ийиз куьмек.
Къайрандазни мукьва халу,
Жедай вуна ийиз гьуьрмет.
Зун сефил я, вун амачиз,
РикIел хквез ви гьуьрметар.
Ви гадайриз, ви рушариз
Аллагьд патай гурай бахтар.
22.02.2022-йис
Хтул Гьамидаз
Азиз бала, гьар са карда уьтквем хьухь,
Вакай кIвализ куьмек гудай къелем хьухь.
Чирвилерни гьамиша ви рикIел хьухь,
Дизайнервал хкаж виниз, азиз хва.
Куьчейрал ви гьич садрани рикI жемир,
ЧIуру кардин я садрани кьил кьамир.
Акьуллуйрин гафарикай хъел къвемир,
Дуьз рекьеваз алад вилик, азиз хва.
Ви далудихъ куьмек гудай галач сад,
На, бубадин, кьегьалди хьиз, це заз яб.
Гьар са кардал алахъа гуз дуьз жаваб,
Гьуьрмет-хатур кьиле аваз, азиз хва.
Бубадин кIвал кIевиз яхъ на, кьегьалд хьиз,
Вафалу хьухь Ватандиз ва гьам кIвализ.
Гъилевай кар тухуз алахъ на кьилиз,
Зайифвал на къалурмира, азиз хва.
Студия ахъайна на тIвар «Блеск»,
Хкажзава на чи халкьарин гьевес.
Шумуд чIалал язава на манияр,
Ви тIвар халкьдиз эзбер хьурай, азиз хва.
Бубад тIварцIел садран леке гъимир на,
Дидедин чIал ви рикIелай тефий, хва.
КIватIиз алахъ мукьва-кьили ва арха,
Камаллуйрин жергеда хьухь, азиз хва.
«Лезги газетдин» 2023-йисан 38-нумрадай
_________________________________
Лугьуз тежез
И дуьньядин залан тир пар
гьахъвал хьанва зи,
Авайд лугьуз, гьар са касдиз
ачухна за чин.
ЧIуру крар чуьнуьхдайдаз,
гъам хьана рикIин,
И дуьньядал, гьахъвал такваз,
уьмуьр фена зи.
И дуьньядин тепедихъди ялзава
за пар,
Гьахъсузвилер аквадай кьван
рикI жезва зи тIар.
Йифди-югъди, акъваз тийиз,
физ вилин накъвар,
И дуьньядал бахтсуз кас яз
куьз халкьнай на зун?
Шумудан дерт, шумудан гъам
гьатна зи чанда,
Зун первана хьанва, халкьар,
гьахъсуз дуьньяда.
Ачухдаказ рахазва зун халкьдин
арада,
Михьи рикIел акьалтна муьрхъ,
ргазва къе зун.
Гьикьван ама къе зи рикIе
лугьудай гафар,
Бес хьуй лугьуз эверзава, хьанва
ви яшар…
Зун хъфизва и дуьньядлай,
рикIни хьана тIар,
Нагъв вилеллаз, эхиратдин
кIвализ физва зун.
Веледризни къвезмач герек
лагьайла,
Пехъери хьиз чухвазва зун,
акьахна кIула.
Яраб секин жедатIа зун,
кьейила сура,
Синел алай къавах хьиз тек,
кьуразва къе зун.
«Лезги газетдин» 2024-йисан 12-нумрадай
________________________________
Илгьамдин бязи дустариз
Хьайи чIавуз са кIус зайиф
Дустари ваз лугьуч илиф.
Межлисрални тостар тагуз,
Хуш хъжедач вун дустариз.
Ви суфрадиз хъийич гьуьрмет,
Гафариз ви хгуч къимет.
Тахьай чIавуз я вахъ девлет,
Хуш хъжедач вун дустариз.
Ви дердинкай кьадач хабар,
Хьайи чIавуз ви рикIиз тIар.
Амачирла я вахъ гьунар,
Герек къведач вун дустариз.
Рахадайла гафар иер,
Къенепата ргаз зегьер,
Килигиз ваз чапрас вилер,
Къалгъан жеда вун дустариз.
АвуртIани гьикьван гьуьрмет,
Ви гьуьрметдиз гудач къимет.
Винелай вич ширин шуьрбет,
РикIяй такIан жез дустариз.
Чинал ийиз ви тарифар,
Кьулухъай кутаз синихар,
Лугьун тийиз авай са кар,
Къайранд жеда вун дустариз.
«Лезги газетдин» 2024-йисан 21-нумрадай
_________________________________
Лезги чилин къагьриманар
Гьикьван кIанда, ацукьна заз столдихъ,
КIелиз жуван лезги чIалал газетар.
Эренларни, Шалбуз дагъни хиялдик
Рахазва къе хуьн патал чи адетар.
Гуьлгеридин, Самур вацIун къайи яд
Хъвайибур къе хкаж хьанва цавариз.
Зи лезги чил къагьриманрал хьанва шад,
Икрам ийиз стхайризни вахариз.
Пуд СтIалар, чеб гьулдандин зунжур хьиз,
Гьатнава къе, са хизан хьиз, гарданда.
Килигзава Шарвилидин ватандиз
Гьуьрмет хуьзвай дагъларани аранда.
Лезгинцевни Гъетягъ Казим — рухваяр
Туширни бес лезги чиляй акъатай?
Гьажи Давуд, Ярагъвидин архаяр,
Сулейманни Эмин абрув агатай…
* * *
Жуван халкьар ийиз чара,
Масабрукай кьамир арха.
Самурд кьве пад сад хъхьана
Мус акурай чаз, лезгияр?
Къагьриманриз гумир къе тIуш,
Масабрун гаф къвемир квез хуш.
Алчахариз жемир куьн буш,
Куьне куьн хуьх, лезгияр!
Куьре Мелик, Гьажи Давуд,
Кьегьалар чаз хьана шумуд!
Душманариз къалурай гъуд
Къагьриманар хуьх, лезгияр!
Къуллугъ гъиле гьатай чIавуз
Алахъмира чун маса гуз,
Галамай кьван чахъ дагъ Шалбуз
Чи чил кIевиз яхъ, лезгияр!
Гьасан эфенди, чи алим,
Хпеж Къурбан, Етим Эмин.
Девлет туна лезги чилин
Фейиди я чаз, лезгияр!
Гьикьван дердер эхда чна,
Жуван кIвале чарад туна?
Гъам-хажалат кIула кьуна,
Гьикьван хьурай чун, лезгияр?
Фитнекаррин гафаралди
Маса гумир жуван лезги.
Дагъдин лекь тир чи Шарвили
Кьиле жеда мад, лезгияр!
Заз кьве пата ватан ава
Заз кьве пата ватан ава
Са дердидал физ тежедай.
Дердер-гъамар пара хьанва
Гьич меслятдал гъиз тежедай.
Санал солдат, яна симер,
Самур вацIун физ тепейрай.
Им вуч гьал я, я чан эллер,
Са кардал гьич кьил текъведай?
Я Урусат, я Дагъустан,
Чакай фикир ни авурай?
Дердери чун кьунва залан,
Сад хъхьана мус акурай?
Самур вацI чаз часпар хьанва
Гьахъсуздаказ къакъуднавай.
Лезгидикай огъли хьанва
Къажар чIалал алуднавай.
Садвални чахъ хьана кIанда,
Кьиле регьбер дуьз хьайитIа.
Шадвални чахъ хьана кIанда,
Ам са къайда хуьз хьайитIа.
* * *
Лугьумир хьи, къе кичIебур катзава,
Дурнаяр хьиз, даим чими уьлкведиз,
Чун катзавач, хкведа мад элкъвена,
Салам лугьуз, хайи Ватан дидедиз.
Урусият, вахъ рухваяр хьайид я,
Гьикьван кIеве гьатнатIани яргъара.
Ви кьегьалри гъалибвилер гъайид я,
Югъ-йиф талгьуз, муркIарални-рагарал.
Ви хайи чил кьегьалривди ацIанва,
Амма вири кьунва кIеви ракьари.
Къарагъ кIвачел, гила девир атанва,
Тарашзава абур дили вакIари.
Ихтияр це рикI акъудна къалурдай,
Ана агъзур азар ава девирдин.
Чун дагълар я, абур гьарнихъ чукIурдай,
Аламатар гила цIийи асирдин.
Чи хайи чил, ваз темен гуз гьазур я,
Рагаризни, тамаризни, багълариз.
Чун элкъуьрна кьунавайди ягъмур я,
Рехъ гузавай башибузукь вакIариз.
Вуж хьурай?
Дуьньяд винел кесиб уьмуьр фейибур,
Ватан патал чпин чанар гайибур,
Югъди-йифди цIун юкьваваз кайибур,
Вуж хьурай къе куь къаршида авайди?
Мекь, каш эхна, я намусар хвейибур,
Етим хьана Ватандал кьил гъайибур,
Гъурбатдикай чпиз ери хьайибур,
Вуж хьурай къе куь къаршида авайди?
Къанлу ксар, ийиз халкьдиз теснифар,
Алахъзава гьахъсуз кутаз синихар.
Кар туькIвейла ийиз амач теклифар,
ГьикI жагъурин гьахълу рекье авайди?
Къазаматдин уьмуьр физвай етимар,
Жегьил сусар хендеда тур итимар,
РикI михьи яз, авунайтIан таъсирар,
Гьинва бес къе куь къаршида авайди?
Хажалатди туна рикIер кIевера,
Жегьил сусар гьатнава къе йикьера,
Инсафсузбур, ийиз кьуьлер демера,
Бес гьинва са Аллагь рикIел алайди?
Стхани вах чеб чпивай къакъудиз,
Диде-буба фад рикIелай алудиз,
Турни-тфенг сад-садахъди агудиз,
Гьинва къе бес са инсанвал кумайди?
Садбур ава йифди-югъди сузада…
Муькуьбурни, чIугваз кефер, тIамада…
Чилер-цавар какадарна гьавада,
Дуьньяда са кьил кьадай кас амачни?
Шедачни?
КьепIинамаз бубадин ранг такурла,
Етим хьана, садан саймиш тавурла,
Дяведин цIай вири жуваз акурла,
Гъам-хажалат пар хьайи кас шедачни?
Гишин чIавуз суфрадик фу тахьайла,
Аллагьд патай жуваз са пай тагайла,
Йифди-югъди марфади къав гатайла,
Кесиб диде акур бала шедачни?
Кьена лугьуз хтайла тел ви итим,
Бес балаяр хьаначирни ви етим?
Гъурбатдикай хьайила сур, бес гьикIин
Лугьуз, халкьар кIватI хьайила, шедачни?
КIвалин иес фейи чIавуз рагьметдиз
Амукьдайд я икрам авун гуьмбетдиз.
Уьмуьрдин рехъ элкъвей чIавуз жегьеннемдиз
Жегьил тир свас вичин чамрахъ шедачни?
Ясдин яйлух туна сефил вилера,
Амачирла зиреквални гъилера,
Хенде лугьуз тIвар хьайила сивера,
Эх тахьайла, и гъамарихъ шедачни?
Дердер лугьуз тежез…
И дуьньядин гирведихъди ялзава за пар,
Гьахъсузвилер аквадай кьван рикI жезва зи тIар.
Йифди-югъди, акъваз тийиз, физ вилин накъвар,
И дуьньядал бахтсуз кас яз куьз халкьнай. На зун?
Шумудан дерт, шумудан гъам гьатна зи чанда,
Зун первана хьанва, халкьар, гьахъсуз дуьньяда.
Ачухдаказ рахазва зун халкьдин арада,
Михьи рикIел акьалтна муьрхъ, ргазва къе зун.
Гьикьван ама къе зи рикIе лугьудай гафар,
Бес хьуй лугьуз, эверзава, хьанва ви яшар…
Зун хъфизва и дуьньядлай, рикIни хьана тIар,
Нагъв вилеллаз, эхиратдин кIвализ физва зун…
Веледризни къвезмач, герек авайд лагьайла,
Пехъери хьиз чухвазва зун, акьахна кIула.
Яраб секин жедатIа зун, кьейила, сура?
Синел алай къавах хьиз тек, кьуразва къе зун.
«Лезги газетдин» 2024-йисан 30-нумрадай
_________________________________
«Ара тагуз, гьахъ паталди рахазвай…»
И шиирар, гьайиф хьи, ада редакциядиз агакьарай эхиримжибур хьана. И мукьвал йикъара азарди чи къелемдин юлдаш Вадим Жамалдинов (Гъетягъ Вадим) чавай къакъудна. Ада яргъал йисара журналистикада кIвалахна. Ам поэзиядин, прозадин ва публицистикадин хейлин эсеррин автор я. Адан шииррин «Гъетягърин булахар» ва «Гьижрандин лепе» кIватIалар, хайи хуьруькай кхьенвай «Уллу-Гъетягъ» ктаб кIелзавайбуру хушдиз кьабулнай. Чаз ам секинсуз рикI авай, общественный кIвалахрин галат тийир иштиракчи, ярар-дустар, мугьманар кIани жумарт кас хьиз чидай. Гьахьтинди яз ам чи рикIелни аламукьда.
Ви гафар тир гьахъ, Сулейман
Эхиз тежез авай гьалар,
Шиирра тваз рикIин гъамар,
Кесибрин на чирна тIалар,
Хьана йикье вун, Сулейман.
Къуьне хьана гьебе, чанта,
Шумуд кIвалах авуна на,
Къураба хьиз гьатна гьарна,
Жуваз течиз муг, Сулейман.
Фикир ийиз пакадикай,
Урусият арха кьуна,
Гьахъсуз девир барбатIзавай
ЧIалар хьана вахъ, Сулейман.
Акуна ваз зегьметдин тIал,
Кесиб синиф гьатнавай гьал,
Инсафсузар кIватI жез санал,
Пайдайла девлет, Сулейман.
Чир хьана ваз гафунин ад,
ЧIаларалд кукIвариз са-сад,
ЧIуру крар ийиз акъад,
Хьана вун кIвенкIве, Cулейман.
Дуьнья гьей
Етим яз, зун четин рекьиз акъудна,
Хажалатар зав гьамиша агудна,
Каш-мекьни бул зи чандилай алудна,
Вучиз къанмаз хьанва вун заз, дуьнья гьей?
Гьахъвал, дуьзвал аквазмач мад вилериз,
МичIи йифер акъудзава, эвериз,
Мукьвабурни гьарда закай хъилериз,
Зун къайрад хьиз куьз аквазва, дуьнья гьей?
Хару ягъай техил ник хьиз амукьна,
Гьи напакдин къаргъишар захъ галукьна?
Мердимазарар кьуд патахъай ацукьна,
Зи квел пехил хьанва вун къе, дуьнья гьей?
Шаир я зун халкьдин гьижран кьатIузвай,
Ара тагуз, гьахъ паталди рахазвай,
Са бязибур, зун акурла, дакIвазва…
Лагь зи тахсир вуч ятIа на, дуьнья гьей?
КIани ярдал вилер алаз
Зун кьуд рекьин хиве ава,
Гьар патахъай гелер акваз.
Зи кьуд хиял рикIе ава,
КIани ярдал вилер алаз.
Кьуд рекьени гьа са гелер,
Килигналди тух жеч вилер,
Айибармир, я чан эллер,
КIани ярдал вилер алаз.
Къекъвезва зун гьар са рекье,
Агъзур фикир аваз кьиле,
Вуч ийин за, лагь кван куьне,
КIани ярдал вилер алаз?
Ширин чандиз яна шагъал,
Ам такуна, ама бейгьал,
Дегиш хьана дуьньядин гьал,
КIани ярдал вилер алаз.
Кьуд рекьин сив — къарасуяр,
Йифера мад амач ахвар,
Зи дердинкай низ хьуй хабар,
КIани ярдал вилер алаз?
Папан амалар
Девирдин гьалар дегиш хьайила,
Алвердин рекьив вердиш хьана паб.
Вичин кIвалахар дуьзмиш хьайила,
Итимдал кесиб къалмиш хьана паб.
Фена рикIелай виликан вахтар,
Емишдин багъ хьиз, дигмиш хьана паб.
Гъиле къугъуриз къацу долларар,
Масабурун къвалав вердиш хьана паб.
Нуьгвед ичер хьиз, яру яз хъуькъвер,
Гьар са камуна гъуьлуьз ийиз таб,
Булушкад кьве пад авуна чIидгъер,
Маса чIаларал дуьзмиш хьана паб.
Гьисаб амукьнач къуни-къуншини,
Машинралди гъиз парча-тке, къаб.
Салам-каламни гузмачир вичи,
ЧIуру рекьерив вердиш хьана паб.
Виликан гафар гумачиз ерли,
ЦIай квай къажгъан хьиз, ргаз хьана паб.
Гъиле гьатайд хьиз и дуьнья вири,
ТIиш цава кьуна, къизмиш хьана паб.
* * *
Гъуьляй са гаф акъуд тийиз,
Ам хтай кьван жеда кикIиз,
ТIарвал гудай гъуьлуьн рикIиз,
Сивел кири алачир паб.
Малкамутдин авуна чин,
КIвалахар барбатIна кIвалин,
Гьарнал ала кIарни фирчин,
Са адалат авачир паб.
Дуьзди-чIуруд жедач гьич чир,
Квадарна лап ийир-тийир,
Вичихъ тежез гьич са фикир,
Гьич са амал авачир паб.
Я раб, я гъал такваз гъиле,
Шейэр жеда гьар са пипIе,
Ван ацалтна хуьре-кIвале,
Са къайдани авачир паб.
Я са кIус гуж гудач вичиз,
Кьилиз са кар акъуд тийиз,
Хизан гъана вичин рекьиз,
Акьул кьиле авачир паб.
Чир хьанач хьи
Гъилин гьуьрмет, кIвалин гьуьрмет
Садазни чир хьанач хьи.
Сад гъайидав вахкуз кьуд-вад,
Фена девлет кIвалин чи.
Гьалалдаказ къазанмишай
Кумач къе фу суфрадик.
Зи кIвалин рак тийиз ахъай,
Катна дустар далдадик.
ТIуьн-хъунариз жуван кIвале
Хъфейбур зал къе хъуьрезва.
Кьил цава кьаз хуьре-кIвале,
Дамахар гваз къекъвезва.
Гьамишанда зи рикIинал
Мугьманар яз атайбур,
Гила гьич са сувар (ю)къузни
Къвезмач кIвализ, валлагь, абур.
Амачирла закай хийир,
Гьич саламни хгузамач.
Зун кьилд кIвале хьанва есир,
Садни илиф хъийизмач.
«Лезги газетдин» 2024-йисан 42-нумрадай
