Шаир ва алим, жерягь (векьер-кьа­ларалди сагъарзавай, вичин гъиликайни куьмек жезвай), мергьяматлу ва камаллу инсан хьиз, ам халкьдин бейнида амукьна.

Шалбуз дагъдин кеферпатахъ галай Йигулрин хуьряй ам, етим аял яз, дагъдин кьиблепата тIулал алай Миграгъиз медресада кIелиз атана, адакай машгьур алим Абдулгъани-эфендидин сухта хьана. Гуьгъуьнин йисара ада Ахцегьа, Ярагъа, Шиназа алимривай чирвилер къачун хъувуна. КIелунар акьалтIарай ам Миграгъа амукьна. Вичин муаллимдин рушал эвленмиш хьайи ада ина хизан кутуна, агъа магьледа кIвалер эцигна.

Сфи-эфендиди Ахцегь Мирзе-Али­дихъ, Ярагъ Мегьамедахъ галаз дуствилин алакъаяр хуьзвай. Адахъ Ширванда-Шекидани чирхчирар, къавум-къардашар авай. Сфи-эфендидикай жуьмя-мискIин­дин имам, хуьруьн къази хьана. Хеб-мал маса гуз, ктабар къачуз, ада девлетлу ктаб­хана арадал гъана.  Вичин медреса ачухна, гзаф йисара сухтайриз тарсар гана. Амни, Ахцегь Мирзе-Али хьиз, тIебии илимрихъ ялзавай алим тир.

Сфи-эфендиди лезги, араб ва туьрк чIаларал шиирар теснифзвай. Абурукай чал «Яйнахар», «Ахцегь Мирзе-Али илифайла», «Ярагъ Мегьамедаз», «Эренлер», «Йигулриз-ругулриз», «Я Аллагь, вун чаз хьухь куьмек» ва маса шиирар агакьнава. Адан шииррикай са бязибур гьеле алатай асирдин 60-йисаралди Миг­рагъа, Текийрин, Пердекъирендин хуьрера яшлу ксарин рикIел аламай. Адан илагьияр кечмиш хьайиди авай чкада кIелдай, чIалар мел-межлисда, никIе-векье лугьудай.

Шаирдин ирс Гьаким Къурбана кIватI хъувуна, писателди адан кьадар-кьисмет вичин 1984-йисуз акъатай «Ракъинин муг» романдин бинеда эцигна.  Сфи-эфендидин эсерар Арбен Къардаша гьазурнавай «Миг­рагърин булахар» кIватIалда, гьакIни Миг­рагъ Къемеранни Миграгъ Мардалидин­ эсеррихъ галаз санал «РикIелай тефидай манияр» ктабда гьатнава.

Михьи инсан яз, и дуьньядай хъфей Сфи-эфенди Миграгърин Агъа Сепиндин сурара кучукнава, адан сур пIирез элкъвенва. Шаирдин чал агакьнавайбурукай са шиир агъадихъ гузва.

Яйнахар*

Гатфар бере, кьуд пад цуьквер,

Цуьквер хьтин рушар, сусар,

Кекянава далдамдик кIар,

Квез яйнахар мубаракрай!

 

Къифле-къифле физва Сувуз.

Са бязибур мукьвал Уруз,

Шад манияр лугьуз-лугьуз,

Квез яйнахар мубаракрай!

 

Муграгъ дере — кьавалрин ван,

Рушар мани — жегьилрин чан,

Шадвилерихъ авач къе сан,

Квез яйнахар мубаракрай!

_____________

* Яйнахар — цуькверин сувар. Миграгъвийри и сувар Шалбуз дагъдин кIане авай и чIехи майдандал ва хуьруьн кьибле къерехда авай Урун тIулал тухудай.

Гь. Чандаров, литературадин критик

«Лезги газетдин» 2025-йисан 21-нумрадай