Эмин бубад дафтар
Эмин бубад чIалар авай дафтар гьатна гъиле зи,
Шииратдин ялвар авай мефт къугъвана кьиле зи.
Яваш-яваш ахъайна за чарар багьа дафтардин,
Араб чIалал кхьей цIарар, хатI акуна устIардин.
Гъилер зурзаз, тамашзава куьгьне хьанвай чарариз,
Эмин буба аквазва заз, рех янавай чIарариз.
Зи вилеркай карагзава дегь девирдин шикилар,
Эмина зал желб авуна рикIе авай фикирар.
“Эмин буба, ам куьн яни?”, залай, куз, ухьт алахьна.
Рахазва зун, акъваз тийиз, шадвални шел акахьна.
“Эхь, чан хтул, зун я Эмин, лезги халкь зи хизан я.
Шукур Аллагь, дуьнья я им, зун гьахъ кIани инсан я.
Зи чандавай фикиррикай за квез лампа куькIуьрна,
Ялавлу тир шииррикай за дастанар туькIуьрна,
Зун чир хьайи ви чан сагъ хьуй, къуй куь чина нур хьурай,
Лезги халкьдин кьилел рагъ хьуй, куь крарни гур хьурай…”.
Декьикьаяр фена яргъал, гафар лугьуз рикIик квай.
Эмин ахкваз амукьнач заз, гьа инал зи вилик квай.
На лугьун, зун уях хьана, хуш аламач вилерал,
Чарарикай даях хьана, аламай зи метIерал.
Гатфариз
Живер цIраз, ширширдин ван ацалтна,
Авахьзава кIамаризни вацIариз.
Чубарукар лув гуз цава къугъвазва,
Гьикьван гуьзел гьава жеда гатфариз.
Цуькведивди безетмишай яйлахар,
Шад билбилрив рахаз жеда булахар,
Сад Аллагьди туькIуьррай чи кIвалахар,
Чи дердериз дава жеда гатфариз.
Яран сувар, шад ая чи гуьгьуьлар,
Кьуьлер ийиз гьазур хьурай жегьилар.
Берекатриз бул хьурай чи техилар.
Ишигълу рагъ цава хьурай гатфариз.
Гьинава куьн?..
Дяведиз фена, элкъвена хквез тахьанвайбуруз, гел галачиз квахьнавайбуруз бахшзава.
Дяведин кьиникьин завалди,
Азабар, туькьуьлвал квез гана.
Тфенгри, тупари гьулдандин
Кутунач куь чандик кичIевал.
“Дяве” гаф залум я, пехъи я.
Ухшар я явшандиз акъахай.
Зегьервал пара я, чIехи я.
Агъуди куьн тергна бейхабар.
Гьина куьн аватIа чизвача.
Гьич са гел галачиз квахьнава.
А кьадар чаз чириз кIанзава,
Гьинава куьн, гьи чиле ксанва?
Диде тир, Ватан тир хуьдайвал,
Кьисметди яргъаз куьн акъуднай.
Куь тIварцIи баркалла гъайила,
Эбеди рикIера амукьна.
ЦIай ава ифенвай дамарра.
СакIани умудар туьхуьзвач.
Пак буржи тирвиляй гьар садан,
Чна куьн рикIера хуьзава.
Вучиз ятIани
Шумуд сеферда вахъ галаз рахаз,
Тамарзу тир зун, амма сакIани
Жагъанач вяде, хьанач заз мажал,
Вучиз ятIани, вучиз ятIани.
Вун акурла, зун катзава яргъаз,
РикIик гъалаба акатзава зи.
Амма ви вилер акун кIан я заз,
Вучиз ятIани, вучиз ятIани.
Са сеферда зун хкверла кIвализ,
Хъсан тушир гьал, секин тушир рикI.
ГьикI ятIани вун акъатна вилик,
Вучиз ятIани, вучиз ятIани.
Кьил элкъвена зи, кIвечерикни — чил,
Билбил хьтин мез лал хьанай хьи зи.
Мусибатдик зун акатнай хьи икI,
Вучиз ятIани, вучиз ятIани…
«Лезги газетдин» 2020-йисан 10-нумрадай
__________________________________________________
Жуваз кIандайвал ая
Ламрал ацукьна, бубани хва къунши хуьруьз физвай. Абурун гуьгъуьниз гьарайдай ванер къвезвай:
— Язух я ламран, куьн кьведни адавай ялиз жезвани?
Буба ламралай эвичIна. Кьвед лагьай хуьруьз фейила, ламрал алай гада айибариз хьана:
— Регъуь тушни, гада — ламрал, буба кIвачи-кIвачи физва…
Ахпа гада ламралай эвичIна, буба ламрал акьахна физвай. Гила инсанри буба айибарзавай, гада язух къвезвач ва ам кIвачи-кIвачи къекъуьрзава лугьуз.
Ахпа бубани хва, лам гуьгъуьна туна, тамуз фена. Абуру са яцIу кIарас атIана, лам адал кутIунна, чпин къуьнераллаз тухузвай. И кар акурбуру абурун гуьгъуьниз туьгьметар авуна:
– Ихьтин ахмакьар жедани, лам кIвале тунайтIа, жезвачирни?
Гила бубадини хци лам гуьгъуьна туна хутахзавай. И сефердани абуруз инсанри авамар лагьана, лам гьакI, са хийирни тагуз, къекъуьрзавайвиляй.
Эхир бубади хциз лагьана:
— Гьамиша икI жедайди я, эгер жуван кьилелди фикир тийиз, масабуруз кIандайвал ийиз хьайитIа. Идалай кьулухъ ваз гьикI кIанзаватIа, гьакI ая, садахъни яб акалмир.
«Лезги газетдин» 2023-йисан 28-нумрадай
___________________________________
Ажайиб сегьне
Са сеферда акуна заз,
Ажайиб сегьне.
Зун сурарлай хквезвай,
Тир нисин вяде.
Са дишегьли ккIизвай
Къванцин шикилдив.
Лап сефилдиз аквазвай
Къван сурун кьилихъ.
Садлагьана зи япарихъ
Гафар галукьна.
Рахазвайди чилик квайд тир:
Зун гьакI амукьна.
— Зун сурава, зал чан алач,
— КикIимир захъ вун.
А дуьньядихъ вил галамаз,
Фенвайди я зун.
Эгер лугьуз кIандай гафар
АвайтIа рикIе.
Вучиз вуна заз лагьанач,
Амаз зун кIвале.
Закни, белки, квай гъалатIар,
Зунни инсан тир.
Закни, белки, квай гунагьар,
Зун якни кIараб тир.
Гила пара вахт ава заз
Фикир ийидай.
ГьикI за уьмуьр тухванатIа
Веревирд хъийидай.
Гьайиф-гьайиф, хквез жезвач,
Завай чилел мад
Чанда эхдай аман амач,
ЗатIни амач захъ.
Эгер бейкеф ятIа закай,
Гъил къачу залай.
РикI секин ви жезвачтIа,
Руг къачу суралай.
Са кьве гаф за мад ваз лугьун,
Сабурлу хьухь вун.
Я саданни хамир хатур,
Иллаки — сурун.
Гьич садрани зи секинвал,
Мад чIур хъийимир.
Я даим тир ахварайни,
Авуд хъийимир!
Гьич са касни рахазмачир,
Чил, цав секин тир.
Гьич са касни ахквазмачир,
Зунни эркин тир.
Ахкун тавуй ихьтин сегьне
Садан вилериз.
Тегъидайвал садани хъел
Пак тир чилериз.
«Лезги газетдин» 2023-йисан 28-нумрадай
__________________________
Ктаб кьунва
Ктаб кьунва къе за гъиле
Лезги халкьдин шаирдин.
Цилингар тир адан бине,
Шииратдин магьирдин.
Кьунва къе за ктаб гъиле,
Шиирар кIел хъийизва.
Аквазва заз гьар са цIарцIе
Илгьамдин цIун михьивал.
Къе за кьунва ктаб гъиле,
Тарихдиз вил вегьезва:
Къаст гьатнавай адан кьиле,
Зулумкарвал негьзавай.
За къе кьунва ктаб гъиле,
Ядигар хьиз амазмай.
Чи аямдиз я ам чешне,
Уьмуьрдин чад аквазвай.
Гъиле кьунва къе за ктаб
Игит халкьдин шаирдин.
Чандиз хьайи гзаф азаб,
Месе гьатай есир хьиз.
Кесибрихъ рикI агатай,
Дустарихъай къакъатай,
Муьгьуьббатдин цIу кайи,
Диндин рекье чан гайи,
Бажарагъвал чIехи тир,
Акьул – камал дерин тир
Етим Эмин са дагъ я,
Экв гузавай чирагъ я.
Хатрутдин тар
Салан юкьвал хатрутдин тар
АкIурнай зи бубади.
Вичин гъили илигнавай,
А тар чаз лап багьа тир.
ЧIехи хьанвай хатрутдин тар,
Бегьерарни гъизавай.
Алукьайла гатун йикъар,
Гьа тарцик чун физавай.
Яргъаравай мукьвабурни
КIватI жезвай и береда.
Шихин патар кьадайбурни
Акъваздай тир жергеда.
АцIурдай тир еке курар,
Ведрейрални кIукI гъидай,
Пагь, недай хьи а хатрутар,
Метерни бул ргадай.
Са сеферда ацукьайла
Чун хатрут тарцин кIаник,
«Хатрутдин тар – гъуцарин тар» —
Лугьуз хьана бубади.
— Хатрут чандин жинаб я.
Хатрутдин тар цун инсандиз
Лап са чIехи суваб я…
Амма са къуз заз ван хьана
Амач лугьуз хатрут тар.
Ярхарналда, гару яна,
Бубад гъилин ядигар.
Мад хквезва гатун йикъар,
Хатрутд йикъар алукьда,
Бубадин тар – хатрутдин тар,
Вун яргъара амукьна…
«Лезги газетдин» 2024-йисан 2-нумрадай
