Бубадиз
Йигиндиз физва чи уьмуьр вилик,
Арабир къванер акатиз кIвачик.
Алукьдайла зун цIуьдгъуьнна чилел,
Кьадай бубади къуватлу гъилел.
Лезги адетрик кутур зи гьевес,
Бинедлай чирай тухумни мирес,
Ви лекьрен хесет, уьтквемвал акваз,
Гележегда вун чешне хьана заз.
Менфят къачудай хьанач гьич мажал,
Уьмуьрдикай чун рахайла яргъал.
Гьайиф къвезва заз алатай вахтар —
Фенач япариз акьуллу гафар.
Илимдин рекье кIвенкIвечи хьайи,
Амач зи буба тербия гайи.
Бейхабардиз вав агакьна ажал,
Низ ахъайда къе рикIе авай тIал.
Цавун гъетерни ракъинин нурар,
Шагьидар я гьакI кьакьан Шагь дагълар.
Акъатдач чIуру хъач сурун рекьиз,
Гьакьван чими тир, буба, вун рикIиз!
ЧIулав цифери марф гьайитIани,
Акъатна тIурфан хар къвайитIани,
Таж жеда закай бубадин сурал,
КIевирда хурув, аватдач стIал.
Хуьда за рикIе ваз гайи незуьр,
Экуь дуьньядиз машгьурда зи хуьр.
Инсаф ийидач душмандиз, буба!
Вафалу жеда Ватандиз, буба!
Гатун марф
Завай тежер са шартI ава,
Дегиш жедач чилел гьава.
Хуш я рикIиз гатун марфар,
Яргъирушан иер рангар.
Чимиз фида йикъар гатуз,
Акъатда кьур гурлу вацIуз.
Нисин чIавуз ракъин нурар
ЦIун ялавдиз жеда ухшар.
НикIерин тIал вичел чIугваз,
Гуьгьуьл хайи либас акваз,
ТIалабиз марф зегьем юкъуз,
Килигда чил ачух цавуз.
Зайиф шагьвар, акатиз звер,
Ялиз цавал марфад цифер.
Элкъвез гаруз жинжи, кIеви
Къачуз къуват жезва пехъи.
Гьатна гара биши руквар,
Хазва усал тарар, валар.
Явашариз къизгъин ялав,
Кьазва чIулав цифери цав.
ЦIайлапандин цIарар ягъиз,
Рахана цав гугрум ийиз.
Акатна марф тIвалар-тIвалар,
АцIурна цив вацIар-тIулар.
Кужумна физ стIал чилиз,
Менфят жезвай чIуру никIиз.
Марфадин яд хьана дарман,
Набататдал хтана чан.
Хкатна фад туьнтдиз къвайи,
Баркаван марф файда гъайи.
Квахьиз цифер, акъатна рагъ,
Яргъирушан рангарин тагъ.
Куьлуь стIал къуьлуьн кьиле,
Ракъинин нур акьаз виче.
Жавагьир хьиз акваз вилиз,
Гатун марфар хуш я рикIиз.
Зи сифте муаллимдиз
Эвел къачур кам мектебдин рекьиз,
Ширин ахвар хьиз хуш я зи рикIиз.
Сифте тарс гайи Шекер муаллим,
Ви къамат рикIе амукьда даим.
Мектебда вакай хьана чаз диде,
Чирвилин илгьам туна чи кьиле.
Къелемдив чарчел чирай чаз кхьиз,
Ви тIвар машгьур я зи лезги чилиз.
Ви тарсарикай хкудиз менфят,
ЧкIана яргъаз акьулдин сергьят.
Ватанпересвал гьатна рикIера,
КуькIуьрна ишигъ мичIи кIвалера.
Накьан аялар къе жезва чIехи,
ЧIулав чIарарни ви хьанва рехи.
Элкъвез шарагар дагьдин лекьериз,
Гуьрчег аквазва макан вилериз.
Зайиф аквада билбилрин сесер,
Хтайла рикIел мектебдин зенгер.
Шекер муаллим, вун жедач пашман —
Хуьда лекьери лезгийрин Ватан!
Санкт-Петербург
«Лезги газетдин» 2021-йисан 28-нумрадай
____________________________________________
Хайи чили эверна заз
Жегьил чIавуз чилер туна Ватандин,
Яргъаз фена тереф хуьз зи хизандин.
Алукьна вахт, эверна заз Куьреди.
Гайи эвер, ахварайни аквазва.
“Гъурбат патал ханайни вун дидеди?” —
Суалар гуз хайи чил зав рахазва.
— Вил хьанвани веледрихъ ви къакъатай,
Хайи чилер туна патаз акъатай?
Зи гелера къекъвезва вун серин хьиз.
Кьил элкъуьрна килигайла — цIразва.
Лил ацукьай Чирагъ вацIун дерин хьиз
Хайи чили вичелди зун чIугвазва.
— Жуван чилел цаз акьахрай дабандиз,
Вафалу я гьамиша зун Ватандиз!
Заз кIани чил, лекьерал кьел вегьемир,
ГьакIни абур кана чанда ишезва!
Зи гуьгъуьна, серин хьиз, вун къекъвемир,
Рекье ава, макандиз зун хквезва!
Вун акурла, нагъв чкIана вилериз.
Кьил агъузна темен гана чилериз.
Кьакьан дагълар, серин кIамар, яйлахар
РикIел хквез, хар акъатна далудиз.
Аран чилер, емиш багълар, булахар
Яваш чпив гатIунна зун агудиз.
Ви мурад я — иервал чаз къалурун,
МичIи хьайи кIвал экверив ацIурун.
Хайи чили гьар веледдиз рикIивай
Дидеди хьиз, хийир, дуьа ийизва.
Къакъатайла жуван хайи чиливай,
Ахварайни, вич чи рикIел хкизва!
Лезги чIал
Куьрпе яз зун, дад акваз пак некIедин,
Лайлайрин ван сифте атай дидедин,
Дувулдин пун кьаз ацукьай мефтIедин
Ви гафарал рахазва зун, лезги чIал.
Вахъ рикI кудай веледар бул хьайила,
Гьар са кIвале ви гужлувал хвейила,
Гапурдилай чи чIал хци хьайила,
Гележегдихъ агъада чун, лезги чIал.
ГьикI килигда чун бубайрин сурариз?
Рехи хьанвай чи дидейрин чIарариз?
Камар вегьей кIамаризни чIурариз
АлудайтIа рикIелай вун, лезги чIал?
Вучиз икьван хаинриз вун душман я?
Са бязибур рахаз тежез пашман я.
Тек багърийрин рикIиз пара масан я,
И суалриз жаваб гьикI гун, лезги чIал?
Чи алимриз къелем чарче акIуриз,
Ви деринвал жуван халкьдиз къалуриз,
КIус-кIус хьана, квахьай гафар галкIуриз,
Алахънавай, сагърай лугьун, лезги чIал
Къакъатзавай дустариз
Хабар гузва за дустариз-лекьериз:
Шад жезва къе чун акурла пехъериз.
Дар хьанвани лезги цавун квез аршар?
Къаргъа хъуьрез гьикьван фирай чи яшар?
Эгер къуват кьуртIа гъута вирида,
Душманрини чалай тариф ийида!
Хуьз алахъин чи дуствилин араяр,
Геж хьайитIа, акъатда чай гьараяр!
Хатур хуниз са легьзе я кIаниди.
Эхциг жедач цIай акьур шеъ — кайиди.
Санал тахьай межлисрикай вучда за?
Ахьтин фикир жуван кьиляй пучда за!
Гьиниз фена чи сад хьайи хиялар?
Къакъатнани гарданар кьур аялар?
ТIуьр са кьас фу гьикI рикIелай алатна?
Чи рафтарвал вучиз виляй аватна?
Хуш туширни зенгер ийиз рахайла,
Сад-садал кьил чIугваз кIвализ атайла?
КIватIал тир чун къуьнера-къуьн акIурдай,
Сефил хьайи рикI шадвилив ацIурдай!
Азиз дустар, эвер гунай гъил къачу,
Зи фикирра авач гьич са гаф чIуру,
Стха лугьуз гъил вугана гаф гайи,
Демер-мелер рикIел хкин чун хьайи!
«Лезги газетдин» 2022-йисан 51-нумрадай
____________________________________________
Чан диде
Патал фейи велед фадлай такурла,
ЭкъечIда вун кIваляй къецел, чан Диде.
Кас авачир куьчеда вил акьурла,
Гьахьда варциз, рикI таз гъенел, чан Диде.
Гьаятда вун, куьсридал гъил эцигиз,
Чубарукрин ичIи муказ килигиз,
Физвай уьмуьр чуплах тарцив гекъигиз,
Хер жеда ви назик рикIел, чан Диде.
Ахпа салаз яваш-яваш фейила,
Кьурай тарар акваз, гуьгьуьл хайила,
Ара-ара нуькIерин ван хьайила,
Къведач лугьур гаф ви мецел, чан Диде.
Акурла ваз парудин цал чкIизвай,
Велед такваз, мад югъ физ рагъ акIизвай,
РикIин мурад акваз-такваз рекьизвай,
ГьакIни ви вил жеда варцел, чан Диде.
Гьар са сефер велед рикIел атайла,
Хиялри кьаз, туьтуьна шел акIайла,
Накъварай ви зайиф вилер ацIайла,
Артух жеда бириш пелел, чан Диде.
Лезгинка
Чи бедендик лезги иви кумай кьван,
Гьар са кIвале мехъер-мелер амай кьван,
Кьавалри вун, туьнт макьам яз, ягъай кьван,
Дерейриз ви ван чкIида, лезгинка.
Япунжияр къуьнерилай алудиз,
Лекьери хьиз, сад-садав хур агудиз,
Чилел алай руг цавариз акъудиз,
Чи жегьилри кьуьл ийида лезгинка.
Гъилер цавуз хкажна, чеб экъечIиз,
Куьлуьз-куьлуьз камар вегьез, экечIиз,
Къугьари хьиз, кьуьлер ийиз эгечIиз,
Рушари вал абур гъида, лезгинка.
Чи несилри, бубайрилай атанвай,
ВикIегь, кьегьал лезги руьгьдив ацIанвай,
И дуьньядин халкьариз ван чкIанвай
Мадни машгьур вун хъийида, лезгинка.
Енге вахар, шадвал рикIяй акъатиз,
Чамран дустар, кIвачерик звер акатиз,
Чархачини, кьуьлер ийиз, агатиз
Ви макьамдал свас гъиз фида, лезгинка.
Санкт-Петербург
«Лезги газетдин» 2023-йисан 2-нумрадай
__________________________________
Зун фяле я
Зун шаир туш, бейтер бахшдай эллериз,
Рехъ ачухдай рикIе авай гьиссериз.
Зун лежбер туш, салан майва битмишдай,
Жуваз авай са чан чилиз багъишдай.
Зун алим туш, дерин акьул кьилевай,
Чилин кIанер, цавун аршар рикIевай.
Зун устIар туш, гъиляй къведай гьар са кар,
Гагь ракьунал, гагьни къванцел тадай тIвар.
Зун малим туш, мектебдикай кIвал хьайи,
Сухтадиз тарс, чирвал гунал тIал хьайи.
Зун ашукь туш, къекъвез мани туькIуьрдай,
ЦIвелин тарцин хел симиниз элкъуьрдай.
Зун фяле я, эрчIи гъил я устIардин.
ЦIар я, кхьей шаирдин са дафтардин.
Хуш тир рикIиз гьар пешедин векилар,
Гьам яшлубур, гьамни зирек жегьилар.
Бубадин веси
Квез веси хьуй, чаз бубади лугьудай,
Къугьари хьиз, чан багъиша хизандиз.
ЧIуру кIвалах ийимир тIвар кьацIудай.
Вафалу хьухь жуван чIехи Ватандиз.
Дуьз рехъ аваз, уьленрайни вирерай
Сирнав ийиз квез экъечIиз кIан жемир.
Дар девирда техил кIватIиз чуьллерай,
Гишинбурун кьилел минтIикь хан жемир.
Гьикьван гьекьер кIвахьайтIани чандикай,
Гъиле кьунвай кIвалах кьилиз акъуда.
Гъери жедач кIеви хьайи тIандикай,
Мукьва-кьили, миресар квев агуда.
Лезги хуьрер машгьур ая дуьнедиз,
Чи адетар, чи къилихар чир хьурай.
Икрам ийиз хайи чилиз, Куьредиз,
Макандикай квез гьамиша пIир хьурай.
Инсаф мийир чилел атай душмандиз.
Бубадин кIвал, дидедин чIал рикIе хуьх.
Чара халкьдиз гьич къалурмир пашмандиз.
Зи гафарин мана куьне кьиле хуьх.
Бахт
Ви вилериз вири рангар аквазва,
Гьар са гъилел, кIвачел тупIар алазва,
Сиве авай мез вахтунда рахазва,
Бахт тушни им сад Аллагьди ваз гайи?!
ЧIехи хьана, диде-буба патав гваз,
Вахни стха даим санал вав къугъваз,
Кьилел мягькем, тIили татай къав алаз,
Бахт тушни им сад Аллагьди ваз гайи?!
Ваз хайи чил, жуван хизан, хуьр ава,
КIвалин пипIе чувал ацIай гъуьр ава,
Мал-къарани хуьдай чIехи куьр ава,
Бахт тушни им сад Аллагьди ваз гайи?!
Кьил элкъуьрна, кьуд патахъди килига,
Пай атIай кас ви бахтунихъ гекъига,
Ахпа вилик ихьтин суал эцига:
Бахт тушни им сад Аллагьди ваз гайи?!
«Лезги газетдин» 2024-йисан 1-нумрадай
______________________________
Асландин рикI
(СВО-дин женгчи, Россиядин Игит, полковник
Мегьамедали Мегьамеджанован экуь къаматдиз)
Асландин рикI жедач зайиф инсандиз,
Анжах кьегьалдин жеда ам хуруда.
Гьайиф текъвез, чанни гудай ватандиз
Куьн гьамиша хайи чилел ашукь я.
Аял чIавуз куьгьне гапур бубайрин
Гагь акъуддай, гагь хутадай къакъара.
Рехъ давамун игит хьайи рухвайрин
Хиял тир ви макандани яргъара.
Алатна вахт. Хъуьлуьд хуьруьн яйлахар,
Офицер яз, ваз ахварай аквадай.
Меквералди ятар хъвайи булахар,
«Вил хьанвачни?» — суал гуз, вав рахадай.
Чечнядизни Сириядиз ракъуриз,
Уьмуьрдин пай фена залум дяведа.
Асланди хьиз, жуьрэтлувал къалуриз,
Куьмек гудай вуна герек вядеда.
Гьар женгина элкъвез кIвенкIвез жидадин,
Кьил акъуддай кIеве гьатай жигъирдай.
Вун аскер яз гана халкьдиз Худади,
Пакадин югъ вилик кумаз фикирдай.
Донбассдин чил кьисмет хьана эхирдай.
«Джигит» лугьуз эвердай ваз вирида,
Игитвилин тарс къалурай таъсирдай,
Чешне къачуз, даим тариф ийида.
Гьар са касди ирс яз тазвай гел ава.
Сада экуьз, сада мичIиз тада ам.
Гьахълу рекье баркаллайрин сел ава,
Са пайдах хьиз, рагъ хьиз, вине кьада ам.
2024-йис.
«Лезги газетдин» 2024-йисан 30-нумрадай
