101-уюн

И агьвалат Дербент шегьерда кьиле фена. Мумкин я, хуьре яшамиш жезвайбуруз ам са кьадар ажайибни аквада.

Зегьем югъ тир. Мороженое рикIел атана, зун туьквендиз фена.

— Заз  “Маска” мороженое це, вах, — лагьа­на за туьквенчидиз.

Зун гъил жибинда тваз агакьнач, гьакъи авай масадан гъил туьквенчидив агакьна. За гьикьван «герек туш” лагьанатIани, зи пул ише фенач. Чара хьанач, таниш тушир руша пул гайи мороженини гваз зун куьчедиз экъечIна. Гуьгъуьналлаз амни экъечIна. Ргазвай вилер зи вилера туна, ада завай хабар кьуна: “Чун яраб гьина гуьруьшмиш хьанайтIа? Куь къамат заз таниш я”. За жаваб ганач.

— Зун квехъ галаз рахазва. Вун, случайно, Алхас тушни?

— Ваъ, зун случайно Алхас туш. Им таниш хьунин куьгьне хьанвай 101– уюн я. Вуна, руш, таниш жедай са цIийи къайда жагъура,- лагьана, зун алай чкадилай юзана.

Вилер хъуьрезвай руш тадиз зи вилик акъат хъувуна:

— Огьо, вун вуч цацар алай кас я? Бес рушахъ галаз икI рафтарвал авун дуьз яни? Ихьтин къилих гваз, вуна вири рушар къурхутарда гьа.

-Яб це,- ажугълу жезва зун, амма винел акъуд тийиз алахъзава,- жуван рехъ кьуна фин тавуртIа, полициядиз куьмекдиз эверуниз мажбур жеда зун.

— Мад ваз манийвал гудач. Анжах са гуьзел мани за ваз яда.

Зи жавабни гуьзлемиш тавуна, таниш тушир и руша ширин сесиналди, гьейран жедайвал, Халил Халилован «Мерзият» мани лугьуз башламишна. Руш зи вилик кваз кьезил камаралди, лап лув гузвай тегьерда физва. За рушан буй-бухахдилай, гъили чIугун­вай суьрет хьтин бедендилай вил алудзавач. Са легьзедин вилик вичикай “бизарзавай” руша гила зун, магнитди хьиз, чIугваз­вай, ада вичи лагьайвал, лап куьгьне таниш хьиз  кьазвай. Зи чинебан фикирар кIелайда хьиз, захъ элкъвена, вил акьална, ада, са регъуьвални авачиз, башламишна:

— Вун заз хуш хьанва. Патрум хьиз ацIай жегьил гадаяр заз бегенмиш я.

— Сад лагьайди, зун тек са ваз бегенмиш туш. Кьвед лагьайди, балкIандиз хьиз заз гузвай къимет хуш туш.

Пакадин юкъуз чун мад гьалт хъувуна. Марията (ада вичин тIвар, хабарни такьунмаз, лагьанай) заз ресторандиз теклифна. Абур патал сифте “вахт авач” лагьана, ахпа разивал гана.

Ресторанда чи патав официант атана ва «куьне вуч хъвада?» лагьана хабар кьуна.

— Ваъ, ваъ, эрекь герек туш. ЖедатIа, шампанское,- разивал гана за.

Марията кьилин ишарадалди вич гъавурда акьурди къалурна.

Кьве декьикьани арадай фенач, официантди заказ кьилиз акъудна. Чна тади квачиз путулка ичIи авуна. Шампанскиди мадни ви­кIегьарнавай ва вичин гьиссер чуьнуьхиз тежезмай Марията вичин стул зи стулдив агудна, вичин ифин алай гъил зи гъилел ицигна…

— Герек туш, Марият, аксивал ийиз алахъна зун. Амма рушаз зи ван къвезмачир. Адан фад-фад къачузвай нефес захъ агакьна ва ада рикIе авайди ачухна:

— Заз хизан туькIуьриз кIанзава. Вахъ галаз. Уьмуьр субайдиз физва. Бесрай! Захъ мал-девлетни, хъсан мажибни  ава. Залай неинки аялар, гьакI вунни, кIвалах тавуна, хуьз алакьда.

Зи рикIивай эхиз хъхьанач. Чи арада хьайи кьве гуьруьшди заз ам лап мукьва ва багьа авунвай. Ихьтин гуьзел руша, вичин рикI ачухна, зи вилел гъайи шадвилин накъвар пенжекдин хилелди михьна, за Мариятавай хабар кьуна:

— Вуна закай зарафатзавани? — гаф сиве амаз, ада зи хъуькъвел помададин гел туна.

— Им  зарафатдай кар туш. За ви гаф гуьз­лемишзава. Вуна вуч лугьуда?

Адет паталди фикирардай амалар ­авуна, рушан хъукъвез жавабдин темен гун хъувуна, зунни а кардал рази тирди къалурна…

Са вацралай чун эвленмиш хьана. Гила чахъ 2 аялни ава. Мариятакай пис паб хьанач. Анжах са хесет завай адакай хкудиз жезвач: гьар мажиб къачур ва гьяд йикъара ам дустар рушарни галаз Самур вацIал балугъар кьаз физва…

ЦIийихуьр. Мегьарамдхуьруьн район

«Лезги газетдин» 2023-йисан 13-нумрадай.

_______________________________________________________________

Уьмуьрдин тарс

Зи 13 йис тир. ЦIийи телефон къачун патал за диде-бубадивай са тIимил пул чпин патайни алава хъувун тIалабнай.  Пулунин чIехи пай  за фадлай аста-аста кIватIнавай. Пулунин тIвар кьурла, бубади заз картайрал къугъун теклифна, дидедини вилералди рази хьун патал ишара авуна.

Сифте зи крар къуьл тир. Акваз-такваз зи капитални артух жезвай. Зи кефияр куьк тир. Заз бубадин  язухни къвезвай. Анжах са легьзеда чарх кьулухъ элкъвез башламишна. Аквар гьаларай, бахтуни захъ далу элкъуьрна. Картайрал къазанмишай вири пул хъфинин тIал заз авачир, эгер, пелез гьекь акъатна, зи зегьметдалди  кIватIнавай пул хъфеначиртIа. Генани за умуд кутазвай: бубади зарафат ийизва, зав пул вахкуда. «А виле цIам»,- лугьуда лезгийри: дахди, пул вичин жибинда хтуна, лагьана: «Чан хва, им за ваз гайи уьмуьрдин тарс я. Мад пулунал къугъвана заз такурай, ван тахьурай!».

Вахтуналди телефондикай за вил атIа­на, мад герек кьадар пул кIватI хъийидалди. Анжах заз гайи а тарс рикIелай  за садрани ракъурнач ва чарарал пулдихъ ва я пулсуз садрани къугъун­ хъувунач.

 Багьа телефон

Гатун зегьем югъ. Итимдин гъиле тадидаказ куьтягьна кIанзавай кIвалах авай. Магьидиз са карни ийиз кIанзавачир: адаз кагьул тир. «Магьсуд, чи Ромиказ Дербентдин фонтанриз килигиз кIанзава. Ваз анай кIандай затI-матI авани?» — амалдарвилелди хабар кьуна Магьиди гъуьлуьвай. Пелез гьекь акъатна кIвалахзавай Магьсудаз папаз жаваб гудай вахтни авачир. «Алад, пуд кьуд сятдилай кIвале жедайвал хьурай», — лагьана, а патахъ элкъуьнни тавуна, жаваб гана ада. «Идан авамвал аку, фонтанри нянрихъ тажуб же­дай экверин шикилар, суьретар къалурзава. Чун гьабуруз килигиз физвайдакай хабар авач», — кIу­фук лутувилин хъвер кваз, фикирна папа.

Са сятдилай хуьряй физвай газелда аваз  Магьи Ромикни галаз  къадим Дербентдин куьчейра къекъвезвай. ЦIай акъатнавай гьавани кваз кьан тийиз, галатун рикIелай алатна, гуьгьуьлар ачух хьанвай Магьиди туьквендай туьквендиз физ, югъ акъудна. Аламатдинбур я дишегьлияр:  цIарцIар гузвай, фабрикадин атир галамай цIийи затIар акурла, дидени буба рикIелай алатда 6-7 сят са легьзе хьиз акъатна. Магьидин рикIел хуьруьз хъфин гьич алачир.

Паб геж хьана акурла, Магьсуда Магьидиз зенг авуна: «Я паб, куьн Москвадиз фейиди тушир. Бес  мус хуьруьз хкведа?».

Багьнаяр-шагьнаяр авуна, итим са тIимил секинарна. Итимдин суалар гзаф жез акурла, Магьиди, 30 йис хьайила, итимди савкьат яз гайи, и чIавалди садални ихтибар тавур еке къимет авай «Айфон» Ромикав вугана. «Ма, чан хва, жуван дахдихъ галаз рахух. Ваз шегьерда акур аламатрикай ихтилат ая»,- лагьана, вичелай алудна.

Телефон Магьсуда папаз ам дидедиз хьайидалай кьулухъ 30 йисан юбилейдиз, еке савкьат, фурс гваз, сивик хъвер кваз, дамахдивди бахш­най: «Паб, за ваз багьа пишкеш, «навороченный» телефон къачунва. Къимет  150000  манат. Ви подругайриз ахьтин къиметдин телефон гьич ахварайни аквазвач. Абурухъ я чна шаз къачур хьтин еке экран авай  «Самсунг» телевизор, я кондиционер, я пекер чуьхуьдай машинни авач. Заз вун патал ийизвай харжар кIусни гьайиф къвезвач». И гафар лугьудайла, итимдин кIуфук хъвер квай, адавай вичин жумартвал чуьнуьхиз жезвачир. Дугъриданни, цIийи телефондин са кьадар функцияр артух тир, хъсан терефар гзаф авай. Магьидини и багьа савкьат садални ихтибарзавачир. Мукъаятвал рикIелай алатай Магьиди телефон хцин гъиле туна.

Бубани хва саки вад декьикьа рахана. Аялди гьевесдивди вичиз акур чкайрикай бубадиз шаддаказ ахъайзавай.

Ихтилат яргъал жез акурла, хъел атай Магьиди гададиз «скажи папе, что у нас все хорошо и брось трубку» лагьана. Аялдини дидедин буйругъ кьилиз акъудна: «Дах, все хорошо. Пока» лагьана, телефон тротуардин къванцел гадарна. КукIвар хьайи телефондин ванци Магьидин лап рикI атIана: «Чан хва, на зи кIвал чIурна хьи! — гьарай акъатна дишегьлидай. Бес чна дахдиз вуч жаваб гуда?».

«Лезги газетдин» 2024-йисан 4-нумрадай.