6-июндиз, Петербургдин международный экономический форумдин сад лагьай юкъуз, Дагъустандин Кьил Владимир Васильева “Милли проектар кьилиз акъудун: регионрин бюджетрин мумкинвилер ва дурумлувал” месэладай Россиядин Федерациядин Государстводин советдин консультативный комиссиядин заседанида иштиракна.
Заседание РФ-дин Президентдин Администрациядин Руководителдин сад лагьай заместитель Сергей Кириенкодин регьбервилик кваз кьиле фена. Ада гьялун теклифайбурун арада регионрин финансриз, бюджетрин алакъайриз талукь месэлаярни авай. “Махсус дестейри килигун патал теклифдай чIехи пай месэлаяр гьялунал, за умуд кутазвайвал, къе чна кIукI гъида ва талукь тир къарар кьабулда”, — малумарна Сергей Кириенкоди.
Пермский крайдин губернатор Максим Решетникова вири регионриз талукь месэлаяр раижна. Ада къейд авурвал, милли проектар кьилиз акъудунихъ галаз алакъалу яз субъектрин вилик тайин везифаяр акъвазнава. Гьа и вахтунда, губернатордин гафаралди, чкайрал властдин органар милли проектрин сергьятрай къерехдиз акъатзавай ва алава яз пулдин такьатар желбун истемишзавай хейлин месэлайрал расалмиш жезва. Идаз килигна бюджетрин арада авай алакъаяр мягькембур ва тайинбур хьун субъектар патал акьалтIай важиблу кар я. 2019-йисуз, къейдна М.Решетникова, Россиядин бюджетдай чара ийизвай такьатрин кьадар, сифте нубатда милли проектар финансламишунин гьисабдай, аквадайвал артух жезва. Эменнидиз талукь яз хкатзавай доходар арадал хкунин месэла ада вири регионар патал кар алайди яз гьисабна: “ЦIинин йис патал 115 миллиард манатдин кьадарда аваз эвездин пулар регионриз гьеле алатай йисан эхирра чара авуна. Гележегдани чарасуз герек тир такьатар агакьарунин месэла вилик эцигзава”, — лагьана докладчиди.
Хьанвай зиянар гуьгъуьнин йисал хкунал эцигнавай мораторий 2024-йисалди къуватда тун, бюджетникрин мажибар хкажун патал регионриз куьмекар гун, налогрин жигьетдай хьанвай доходар паюнин барадай къуватда авай къайдаяр, бюджетдиз талукь къайдаяр, регионриз дотацияр гунин дережа, пулдин такьатар субъектрин арада паюнин къайда 2024-йисалди тестикьарун — ибурни заседанидал чпикай ихтилат фейи важиблу месэлайрин жергеда авай. Заседанидал субъектри бюджетрин трансфертрин ишлемиш тавуна амай такьатрин кьадар тестикьарунин месэлани къарагъарна.
Регионри гьисабзавайвал милли проектар пайгардаказ кьилиз акъудун патал бюджетрин трансфертар агакьарунин барадай яргъал вахтуналди тир икьрарар кьабулунал элячIун лап важиблу кар я.
Консультативный комиссиядин кIвалах Госсоветдин махсус 16 дестедин кIвалахдикай ибарат яз тешкилна. Комиссиядин къурулушдик гьа дестейрин кьиле авай ксар кутунвай. Заседанидин сергьятра аваз абуру виликрай раижнавай месэлайрай теклифар гана.
Алай вахтунда Дагъустан Республикади милли 10 проектдин сергьятра аваз федеральный 48 проект кьилиз акъудунин карда иштиракзава.
2019-йисуз региондин проектар кьилиз акъудунин мурадралди региондин бюджетдиз федеральный бюджетдай субсидийрин ва маса пулар чара авунин гьакъиндай 31 икьрар кутIуннава.
Муниципальный тешкилатрихъ галаз 53 икьрар кутIуннава. Гьа гьисабдай яз 39 икьрар “Яшайишдин кIвалер ва шегьердин шартIар” милли проектрин сергьятра аваз, 12 икьрар “Культура” милли проектдин сергьятра аваз, са-са икьрар “Демография” ва “Автомобилрин хатасуз ва ерилу рекьер” милли проектрин сергьятра аваз.
Къейд. Дагъустандихъ чкадин шартIарихъ галаз алакъалу вичин кьетIенвилер ава. 200 чкадин аялрин бахча ва я тахьайтIа 150 чкадин школа эцигун патал са гектардин майдан алай чилин участок герек я, амма дагъдин шартIара хуьрера кIвалер террасайрин къайдада эцигунин нетижада региондин агъзурдалай виниз хуьрерихъ гьахьтин чIехи участокар авач. Идахъ галаз алакъалу яз объектар эцигун патал чара ийизвай чилин участокрин кьадарар тIимиларунин барадай кардик квай нормативрик дегишвилер кухтунин чарасузвилериз талукь месэла къарагъарнава.
«Лезги газет»
