Ихьтин тIвар алаз, и мукьвара чав урус чIалал Москвада “Грифон” фирмади чапнавай цIийи ктаб агакьна. Адан автор Дагъустанда тIвар-ван авай алим-физик, гьа са вахтунда хъсан лирикни яз машгьур хьайи чи ватанэгьли, ахцегьви хва, вичи яргъал йисара “Дагдизель” заводда гзаф муракаб приборрин инженер-конструктор  яз кIвалахай    Къейседин   Бейдуллаевич   Алиев  я. Литературадин тахаллус — А.Къейс.

Адан гъиликай хкатай, лезги чIалал чапдай акъатай “Югъни йиф” (М-кала, ДКИ, 1994-йис), “Фана дуьнья” (“Мавел”, 2015-йис) ктабар кIелдай­бу­рун гъилера амазма. Автор вич чи арадай фена, хейлин йисар алатнава. Чун рахазвай ктаб, лезги чIа­лал акъатай “Фана дуьнья” ктабни хьиз чапдиз, рагьметлудан уьмуьрдин юлдаш, Каспийск шегьердин школайра яргъал­ йисара математикадин муаллимвиле кIвалахай  Гьанифат  Садилагьов­на­  Алиевади  гьазурна. Баркалла вичиз, ихьтин мисалри, инсанрин алакъайрин­ паквилин, эбедивилин яржар гьихьтинбур ятIа, хъсандиз раижзава.

Инсан ам рикIел хкизмай кьван яшамиш жеда лугьузва. Гьанифат муаллимди авунвай кIвалахни вичин итим, гьа са вахтунда вични, Алиеврин сихилни яргъалди яшамиш хьун паталди я.

Ктабдиз хкянавай тIварцIини и кар субутзава. Ам инсандин кьисметдин, яни уьмуьрдин са легьзе гьикьван куьруьди, гьа са вахтунда гьикьван дурумлуди, гуьзелди, яргъалди рикIел аламукьдайди хьун лазим ятIа, кIелзавайдаз чIалан художественный такьатрин куьмекдалди раижзава.

Ихьтин инсанар тек-туьк гьалтда. Образованидин ва ийизвай къуллугърин жигьетдай им “кьуру техник” я. Амма и “техник” хайи чIалан алемдални ашукь тир. Ада уьмуьрдин легьзеяр эбедибур яз амукьунин гьакъиндай фикирзава­.

Дуьнья фана я. Етим Эмина лагьайвал, вири къвез-хъфизвай и дуьньядай тухузвайди вад юкI агъ я. Амай вири затIар и дуьньядал къвезмай несилрив тазвайди я. Вуч тазва?­ Ингье, гьихьтин муракаб суалдиз А.Къейса жавабар жа­гъур­завайтIа. Гьавиляй за ам гьакI лирик ваъ, философ, психолог, кьетIен гьаларай кьил акъудзавай аналитик я лагьанай. “Фана дуьнья” ктаб акъатайла. ЦIийи ктабди и гафар мадни субутзава.

Урус чIалаз шиирар таржума авурди тIвар-ван авай урус шаир, жуьреба-жуьре международный конкурсрин дипломант, лауреат Евгений  Феликсович  Чеканов  я. Лугьун лазим я, Е.Чеканова эхи­римжи вахтунда хейлин лезги шаиррин эсерар урус чIалаз таржума авуна,  Яни ада чи чIа­­лан кьетIенвилер дибдай чирнава, таржумайрин дережа­ни гьавиляй­ чпин бинейриз мукьвабур я. И кар Дагъустандин халкьдин шаир, А.Къей­сан шииратдал фадлай ашукь Арбен Къардашани къейд­зава. Чна цIийи ктаб лезги кIелзавайбуруз теклифзава, акъудай ксариз тебрикзава.

Мердали Жалилов