Эхиримжи рехъ
( ГъвечIи поэма )
1
Сулейман хиялри тухванва-
Гьажибег тунвалда дустагъда.
Адакай вуч тахсир жагъанва,
Русвагьиз бирдан и саягъда?
Гьажибег душман я? Аламат!
Им тир зи кьве вилиз такурди.
Дустагъдиз чуькьвенва гьукумат,
Халкь патал чанни гуз гьазурди.
— Пака, паб, фида зун меркездиз,
АлукIдай пек-партал гьазура.
Фургъун гваз атурай, ликбездиз
Гьасанан патав хва ракъура.
— ГьикI фида, начагъдиз къатканвай,
Духтурриз хабарни авачиз?
— Тамамра кар жуваз лагьанвай,
ТIалабда, рахамир алачиз…
2
Поезддай эвичIна гужалди,
Тади кваз фена ам майдандал.
Хатадай гьалт тавун паталди
Вич чинай чир жедай инсандал.
Адан тIвар кьунайтIа, гьасятда
Майданар халкьарив ацIудай.
Тебрикиз, тIалабиз меслятар,
Кьуьзекан агъарам атIудай.
Вилик хьиз, орден гваз хтайла…
А вахт бес фирайни рикIелай?
Вирида, Сулейман лагьайла,
“Гьурра” гуз, хтIуннай кьилелай.
Гена къе чир хьанач садазни-
Гьакьван ам уьзуьрдик кьуранва.
Хушзамач, вилик хьиз, рахазни,
Ам дерин хиялри тухванва.
“Сулейман — меркезда” — хабарди
ЧIехиди авунва секинсуз.
— АтайтIа нагагь зи дидардиз,
Авач лагь, жаваб це тайинсуз.
ТIазвайдан ина вуч мирг ава,
Тахьана СтIалдал яргъандик?
Гьажибег гьикI ятIа, чирзава…
Эй кьуьзек! Эй кесиб романтик…
3
Сулейман акурла ракIара,
Зулейха метIерал аватна:
— Гьажибег гьатна хьи ракьара,
Гьажибег душман яз акъатна!
ТакIанбур ачухдиз хъуьрезва,
Танишар, къвал ягъиз, къекъвезва.
Уьмуьрлух дустар я лагьайбур
Къе амач — виридаз кичIезва.
Гьалтайла, килигиз синеба,
Йифериз ракъурда векилар,
ТIалабиз, хутахда чинеба
Ам галаз саналлай шикилар.
Дустагъдал физва зун гьар юкъуз,
Гьажибег садрани къалурнач.
Гьадани, “ЧIехиди” я лугьуз,
Куьмек гуз, тIуб кьванни юзурнач.
— Секин хьухь, бала, вун секин хьухь,
Фикирмир, вири дуьз хъжеда.
Исятда фида чун, кIвачин хьухь,
Гьажибег галачиз хкведач.
4
Дустагъдин варарив агатна
Сулейман, гуьгъуьна — Зулейха.
Аналлай аскердиз акъатна:
— Начаник вуж ятIа, эвер, хва!
Зи тIвар ваз чидачтIа нагагьдан,
Исталск Сулейман, ашукь я…
Къах хьана къаравул са гагьда,
Гъавурда гьатзавач — къумукь я.
Гьа гафар туьрк чIалал тикрарна.
Шад хьана гададиз: — Башуьсте!
Зенг яна, гьасятда хабарна,
Акъатна гьакимрин са десте.
— Вун гьинай? Чун гьинай? — кьуна гъил,
Теклифна къеледиз илифун.
— Къведайдал алачир, валлагь, вил —
Садани авунач тилифун…
Акурла Зулейха галайди,
Вирида кардин кьил кьатIанва.
— Зун иниз акъатнач гьавайда,
Гьажибег хутахиз атанва.
— Гьажибег чи халкьдин душман я!
Миллетбаз дестедин кьил я ам!
— Гьажибег чи халкьдин аслан я,
Советрин багъдавай гуьл я ам!
Нагагь ам душмандай кьунватIа,
Зунни яхъ, зунни са душман я.
Нагагь ам дустагъда тунватIа,
Зунни тур, кIвал кIватуй пашмандан.
Исятда Московдиз хабарда —
Исятда куь рух за юзурда…
Север хьиз, гьахьна и магъарда…
За квез зун вуж ятIа, къалурда!..
Гуя якIв чуькьвена келледиз,
Сулейман ярх хьана алайвал.
Куьмекни тагана, къеледиз
Хъфена гьакимар атайвал.
5
— Хъфида, чан руш, зун къулай туш,
ЖедатIа, вазгалдал акъадра,
Тек ава — захъ касни галай туш,
Буба са улакьда акьадра.
Ачух хьуй — зун мадни хкведа…
Виликан такьатар кумайтIа…
И крар жедайни уьлкведа,
Нагагь зи Гурки дуст амайтIа…
Сулейман ажебан рахазва,
Фикирар кьатI ийиз юкьвалай.
Зулейха гъавурда акьазва —
Ада вуч гьисснава накьалай!
Поезддал вил алаз, секуьдал
Суст хьанвай ам сада жагъурна.
— Гъил къачу, зун инал “ЧIехида”,
Вун хкваш лагьана, ракъурна.
Лежберрин слёт хьун герек я,
Вун рахун хъсан яз акунва.
— Адаз лагь, зун надинж кьуьзек я —
За мецик гъуьлягъар кутунва.
Атайда минетиз къвалалай,
Йигиндиз поезддал фена ам…
СтIалдал хъфей са вацралай
Ацукьай чкадал кьена ам…
«Лезги газетдин» 2019-йисан 14-нумрадай
