Гьар са инсанди, са кьадар яшариз акъатайла, вичи кечирмишай уьмуьрдиз, вич фейи рекьиз вил ягъун адетдин кар я. Гзаф вахтара инсандин уьмуьрдин бязи легьзеяр, дели­лар, вакъиаяр накь акур ва кьилел атай хьиз рикIел аламукьда. Са кар инкар ийиз же­дач: инсан гьа­къисагъ ва намуслу зегьметди виниз ийида. МасакIа хьунни мумкин туш. Садбуру — никIерани чуьллера,  багъла­рани бустанра, масадбуру илимдани образо­ванида, культурадани искусствода…  чпин тIвар, къени крарин гел тада. Чпин уьмуьр кьи­ляй-кьилиз кIвалахдин яцIа хьайи, гьа­къи­сагъ зегьметдалди гьуьрмет къазанмишнавай ксарикай кхьидайла, за фикирзава: икьван крар, жавабдар къуллугъар, вилик эцигай гьи везифа ва кар хьайитIани кьилиз акъу­диз алакьиз хьун — им инсандин бажарагъ я…

Къенин чи макъаладин игит, и йикъара­ 80 йисан юбилей къейдзавай, отставкада авай капитан  Магьмудов  Алидин  Нажмудиновични гьахьтин ксарин жергедай я. Адахъ зегьметдин девлетлу рехъ ава. Ада рабо­чий­виле, сирлу кьушунрин къуллугъчивиле, шко­­лада муаллимвиле, марк­­сизмдинни ленинизмдин университетда де­канвиле, ичкибазвилихъ галаз женг чIуг­вадай обществода жавабдар сек­ретар­ви­ле, гуьгъуьнлайни пред­седа­тел­дин замес­тителвиле, обкомдин къуллугърал, аэро­пор­туна авиамеханиквиле ва икI мад хейлин чкайра кIвалахна. Амма и рехъ алакъа­лу ийизвайди ам я хьи, ви­чин­ гьа­къисагъ зегьметдалди Алидин Магьму­довалай виринра гьам руководстводин, гьам коллективдин патай еке гьуьрмет къазанмишиз алакьна. Зегьметдал рикI хьунин, хиве авай мажбурнамаяр кIевелай аннамишунин ерияр адав бубадилай агакьна лагьай­тIа, зун ягъалмиш туш.

Алидинан буба Нажмудин фронтовик тир. Ватандин ЧIехи дяведай ам хер хьанваз, 1-группадин инвалид яз хтанай. Амма кIвалах­дивай къерех хьана акъвазначир. Ам республикада тIвар — ван авай куьнуь­чи­ тир. Райондин хуьруьн майишатдин отделдай инструкторди адавай хуьрера куьнуьчивал вилик тухун патал куьмек тIалабай­ла, ам 1-2 вацра къунши хуьрерин агьалий­риз куьнуьчивилин сирер чириз фидай. КIва­лах къайдадик кутурла, элкъвена хкведай.

Нажмудин ва Эслихан Магьмудоврин хизанда (дидедиз хайибур тир аяларни кваз)  8 аял чIехи жезвай. Абурукай Алидин, Малик, Энвер ва Мая (эхиримжи кьвед — Букаровар) амукьна. Дяведин гуьгъуьнин са йисуз, ярарикди начагъ хьана, и хизандай пуд аял са юкъуз кьенай. Четин, дар йисарин дердисервилер Магьмудоврин хизандини гьисснай.

Алидин Магьмудов Ахцегь райондин Калукрин хуьре 1939-йисан 29-январдиз дидедиз хьана. 1958-йисуз ада Дагъустандин Ог­ни шегьерда механизациядин учили­ще хъсан къиметар аваз акьалтIарна. И вахтунда стха Энвера Азербайжан ССР-дин Садыка посёлокда Зейхурский ГЭС-дал кIвалахзавай. Ам комсомолдин эцигунрик акатзавай. Алидина­ни зегьметдин рехъ  гьана рабочийвилелай башламишна­. Бульдозердал кIвалахза­вай­ ада Яла­ма­дай Садыкадиз, низ чида, зурба траулерра­ аваз, гьикьван шалманар ва эцигунардай ма­са шейэр дашмишнатIа! Са йиса­лай стхади­хъай чинеба ам военкоматдиз фе­на­, вич армиядин жергейриз рекье тун тIа­лабна.

Алидин Нажмудиновича 1959-1964-йисара СССР-дин Яракьлу Къуватрин жергейра къуллугъна. Са йисуз (1959-1960-йй.) ада учебно-танковый батальонда чирвилер къачуна. Ина хъсандиз кIелай курсантар Ташкентский областдин Чирчик шегьерда авай танковый командный училищеда кIелунар давамариз рекье твазвай. Хъсан кьатIунар ва чирвилер авай А.Магьмудовазни ана кIе-лун кьисмет хьана. И училище акьал­тIа­рай­ла, чи ва­тан­дашди Туркестанский военный округдин Къизыл-Арват шегьерда разведкадин кьилдин частуна къуллугъна, лейтенантвилин (гуьгъуьнлай, Дагъустандиз хтайла, капитанвилин) чин къачуна.

1964-йисуз, кIвалахдай чкаяр тIимила-­­­ру­никди, Алидин Магьмудов Туьркменис-тандай Дагъларин уьлкведиз хтана. Ада, кьилди къачуртIа, ДАССР-дин министр­рин Со­ветдин патав гвай снабсбытдин управленида (адан гуьзчивилик здравоохраненидин, обра­зованидин министерствояр, Дагнефть, Сов­­нархоз ва мсб. акатзавай) граж­данвилин оборонадин рекьяй старший ин­женер яз зегьметдин рехъ давамарна. И уп­равленида чи ватандашди 3 къуллугъ (мах­сус частуна, кадрийрин отделда, гражданвилин оборонадай) кьилиз акъудзавай­…

Гуьгъуьнлай А.Магьмудова Махачкъа­ладин аэропортуна, приборар акъуддай за­водда кIвалахна. Гьа са вахтунда кIе­лун­рихъ къаних жегьилди ДГУ-дин тарихдин факультетни заочнидаказ акьалтIар­на.

1976-йисалай Алидин Нажмудиновича ви­чин уьмуьр школадихъ галаз алакъалу авуна. Ам меркездин 26-нумрадин юкьван школада тарихдин муаллимвиле акъвазна. Адан гъилик чирвилер къачузвай 330 аялдикай чIехи паюни хъсан къиметар аваз кIелза­вай. Идалайни гъейри, школадин общественный ва спортдин уьмуьрдани ада активнида­каз иштиракнай. Мектебдин администрациядин патай ганвай чухсагъулдин чарари  ада вичин везифаяр намуслувилелди кьилиз акъудиз хьайивилин гьакъиндай  лугьузва.

Школада зегьмет чIугур йисара ам ДАССР-дин Верховный суддин халкьдин за­седателни тир. Партиядин тапшуругъар тамамарунал гьалтайлани, А.Магьмудова вичин кIвалах, вири жуьредин тарифриз ла­йихлу яз кьилиз акъудзавай.

Зегьметдин рекье агалкьунар къазанмишунихъ галаз санал Алидин Нажмудиновича гьуьрметлу хизанни кутуна. Уьмуьрдин юл­­­даш, меркездин 18-нумрадин школада урус чIаланни литературадин муаллим, РФ-дин халкьдин просвещенидин отличник Секинат Гьажибалаевнадихъ (рагьмет хьурай вичиз) галаз санал ада 3 веледдиз чешнелу тербия гана. ЧIехи хва Фиридина ДГУ-дин биологиядин факультет акьалтIарна. Армия­дин жергейра къуллугъна. Зегьметдин рехъ Махачкъалада 11-нумрадин юкьван школада муаллимвиле кIвалахунилай башламишна. Алай вахтунда подполковникди гьукуматдин къанун-къайда хуьдай органра яз жавабдар къуллугъдал кIва­лах­зава. Уьмуьрдин юлдашдихъ галаз кьве веледдиз тербия гузва­. Руш Эльмиради, школа къизилдин медалдалди акьал­тIарна, мединститутда 2-курсуна кIелзава. Мурада 7-классда хъсан къи­метар аваз чирвилер къачузва.

Зульфия, 5 йис тамам хьайила, спортдин гимнастикадин школадиз фенай. Са куьруь вахтунда ада спортдин и жуьредай вичихъ еке алакьунар авайди тестикьарнай. Советрин девирда машгьур спортсменка, спортдин мастер, Олимпиададин къугъунрин чемпионка Ольга Корбута  турникдал тамамарай “вертушка” дуьньяда тикрарай кьвед лагьайди Зульфия Магьмудова я. ДГУ-дин химиядин фа­культетда кIелна, инженер-химиквилин пеше къачур ада Махачкъалада приборар акъуддай за­водда экологиядин отделдин начальниквиле яргъал йисара кIвалахна. СССР чкIай­ла, заводни тар-мар хьайила, ам кIва­лах­дик кумукьнач. И чIавуз адаз вичи гъвечIи чIавуз спортдин рекье къачур вердишвилер бакара атана.  Алай вахтунда ада са шумуд чкада, гьа гьисабдай яз вузрани студентриз гимнастикадин сирер чирзава.

Эльдара мединститутдин стомато­ло­гия­дин факультет хъсан къиметар аваз акьал­­тIарна.  Алай вахтунда ада Москвада са клиникада кIвалахзава. Адан патав фин патал азарлуяр 2-3 вацра учирра акъваззава. Эльдарахъ кьве руш  ава. 4-класс­да кIелзавай Миланадихъ, балетдин школадизни физ, и рекьяй хъсан нетижаяр ава.

Уьмуьрди бязи вахтара гьич фикирдизни гъиз тежедай рекьер ачухда. Алидин Магьму­дован уьмуьрдикайни икI лугьуз жеда. Абурукай галай-галайвал  кхьей­тIа, тамам са ктаб арадал къведа…  (Белки, ада вичи и кIва­лах кьилиз акъудин). Чаз чир хьайивал, Алидин Нажмудинович яратмишунрални машгъул жезва. Эмедин рухваяр тир рагьметлу Алирза ва Агъарза Саидоврин яратмишунрин бажарагъдикай адазни пай ганвай жеди.

Вилик квай ял ядай йикъара Алидин Наж­мудиновича веледрин, хтулрин, гьакI амай багърийринни ярар-дустарин юкьва, ачух суфрайрихъ вичин баркаллу юбилей къейддайвал я. Къуй Квехъ чандин сагъ­вал­ни руьгьдин кIубанвал, хизанда  мадни хушбахтвал хьурай, гьуьрметлу агъса­къал!­

Рагнеда Рамалданова