Готфрид Гьасанован — 125 йис
Баркаллу Алкьвадар Гьасан эфендидин вири невеяр бажарагъдин гьуьндуьр дережадин инсанар хьана. Абурукай сад тир Гьасан эфендидин хтул, Али Гьасанован чIехи хва Готфрида (Жабраила) макьаматдал рикI алайбур вичин гуьзел эсерралди гьейранарна. Ам Дагъустанда пешекар музыкадин бине кутур зурба устад я. Майдиз кьве сеферда СССР-дин Гьукуматдин премийрин сагьиб, РСФСР-дин харусенятдин лайихлу векил, чи баркаллу ватанэгьли Готфрид Гьасанов дидедиз хьайидалай кьулухъ 125 йис тамам жезва.
Готфрид Алиевич Гьасанов 1900-йисан 1-майдиз Дербент шегьерда дидедиз хьана. 1926-йисуз, фортепианодин классдай Мария Николаевна Бариновадин ва композициядай Василий Павлович Калафатидин гъилик чирвилер къачуналди, Ленинграддин Николай Андреевич Римский-Корсакован тIварунихъ галай Гьукуматдин консерватория акьалтIарай жегьил вичин ватандиз хквезва ва гьа и йисуз ада Буйнакск шегьерда музыкадин техникум (алай вахтунда Гьасанован тIварцIихъ галай Махачкъаладин музыкадин училище) арадал гъизва. Г. Гьасанова гьакIни Махачкъалада, Самарада, Ленинградда фортепианодин тарсар гузва, пианист яз, концертар гваз халкьдин вилик экъечIзава. 1935-1937 ва 1949-1953-йисара Готфрид Алиевича Дагъустандин кьуьлердай ва манийрин кIватIалдин регьбервиле кIвалахзава. 1940-йисара чи ватанэгьлидикай Къумукьрин госдрамтеатрдин заведующий хьана. 1947-йисалай ам СССР-дин композиторрин Союздин член тир. 1950-йисара Готфрид Гьасанова Махачкъаладин музыкадин училищедин директорвиле, гьа са вахтунда, 1954-йисалай, вичи арадал гъайи Дагъустан АССР-дин Композиторрин Союздин сад лагьай председателвиле ва Дагъустандин радиодин регьбервиле кIвалахзава.
Тотул Алтунян, Солтан Гьажибегов, Отар Тактакишвили, Георгий Будагян. 1958-йис.
Готфрид Гьасанова музыкадинни этнографиядин экспедицийрани иштиракна. Адан регьбервилик квай сад лагьай экспедиция Буйнакскдай Араканар-Кудутль-Гергебиль-Могох-Хунзах-Чох-Согратль рехъ кьуна фена ва вичел фикир желбдай материал (шииратдин 120 текст ва халкьдин 100 аваз) кIватIна. Экспедициядин нетижа Готфрид Гьасанова 1927-йисуз кхьей «Аваррин манияр» тIвар алай ахтармишунин кIвалах хьана.
Г. Гьасанован ахтармишуниз гьукуматди виниз тир къимет гана: 1927-йисан августдиз Москвада музыкадин илимдин гьукуматдин институтдин этнографиядин секциядин заседанидал доклад хьиз кIелайдалай кьулухъ авторди илимдин жемиятдин патай еке гьуьрмет къазанмишна. Адаз ГИМН-дин член-корреспондентвилин дережа гана. Гьа и йисуз композиторди Муэддин-Араби Жемалахъ галаз санал «Дагъустандин кьуьлердай макьамар — зуьрнейралди ядай 12 лезгинка» кIватIал акъудна. Ам къенин йикъалди Дагъустанда акъатнавай кьуьлердай макьамрин тек са кIватIал я. ГьакIни композитордин къелемдикай «Дагъустандин халкьдин 100 мани» (Махачкъала, 1948-йис), «Къумукьрин йырар ва сарынар» (Махачкъала, 1956-йис) ва маса кIватIалар хкатна. Готфрид Алиевич Дагъустандин музыкадин медениятдин сифте векилрикай сад я. Адан гъиликай Сергей Агъабабов, Ширвани Чалаев, Мегьамед Гьуьсейнов, Манашир Якьубов, Рена Эфендиева, Елена Гьасанова (композитордин руш) хьтин зурба алакьунар авай пешекарар хкатна.
Готфрид Гьасанова 1997-йисуз Республикадин операдин ва балетдин театрдин сегьнедал эцигай «Хочбар» опера (1937-йис), аялар патал «Къарачач» балет (1945-йис), «Айгъази», «Асиятан муьгьуьббат» пьесаяр патал манияр ва гзаф маса эсерар кхьена.
СССР-дин Гьукуматди Готфрид Алиевичан эсерриз еке къимет гана. 1949-йисан 22-мартдиз композитордикай СССР-дин Гьукуматдин премиядин сагьиб хьана, гьакIни ам РСФСР-дин ва ДАССР-дин харусенятрин лайихлу векил лагьай тIварариз, «Гьуьрметдин лишан», «Зегьметдин яру пайдах», «1941-1945-йисара Ватандин ЧIехи дяведа гьакъисагъ зегьметдай» орденриз лайихлу хьана. Кьве сеферда ам Верховный Советдин депутатвиле ва Дагъустан АССР-дин Верховный Советдин членвиле хкяна.
Бажарагълу композитор 1965- йисан 28-майдиз Москвада рагьметдиз фена. Ам Махачкъалада фаракъатнава. Готфрид Гьасанован тIвар Махачкъаладин музыкадин училищедиз ганва.
Эдуард Ашурагъаев
