Фестиваль

Ихьтин лишандик кваз, ЧIехи Гъалибвилин 80 йис тамам хьуниз бахшна, Махачкъалада халкьдин яратмишунрин фестиваль кьиле фена. Адан иштиракчийри са шумуд юкъуз меркезвийриз ва мугьманриз гуьрчег ва яргъалди рикIел аламукьдай итижлу легьзеяр багъишна. Кьилин макьсад халкьарин арада дуст­вилин алакъаяр мягькемаруникай ва абурун культурадихъ галаз таниш хьуникай ибарат тир и мярекат «Меденият­дин ирс» фондуни Россиядин ва Да­гъустандин культурадин министерст­вой­­­рин, гьакIни Республикадин халкьдин яратмишунрин кIвалин (РДНТ) куьмек галаз тешкилнавай. Фестивалди, Россиядин жуьреба-жуьре регионрин хьиз, къецепатан уьлквейрин, гьа гьисабдай яз Белоруссиядин, Къазахстандин, Узбекистандин художественный кол­лективар са майдандал кIватIнавай. Иштиракчийрин арада Мегьарамдхуьруьн райондай тир ашукьар Мегьамедоврин (ашукь Айдун Дагъустандин культурадин лайихлу къуллугъчи я) ансамблни авай. Россиядин, гьа гьисабдай яз Дагъустандин халкьарин адет­рин культурадин ирс хуьнай абурун хизан РД-дин культурадин министерстводин диплом гуналди къейдна.

Фестиваль ачухуниз талукьарна, меркез­дин Р. Гьамзатован тIварунихъ галай Милли библиотекада кьиле фейи элкъвей столдихъ медениятдин ирсини дуьньяда ислягьвал ва хатасузвал хуьнин карда къугъвазвай ролдикай рахана. Ана культурадин ва илимдин рекьерай деятелри, яратмишунардай коллективрин векилри, декоративно-прикладной искусстводин­ устадри, халкьдин коллективрин регьберри, студентрин кIватIалри ва Ватандин аскеррин хизандин комитетдин векилри иштиракна.

Дагъустандин культурадин министрдин заместитель Марита Мугьадовади фести­валрихъ — халкьарин арада дуствилин ала­къаяр мягькемарзавай ва абурун культурайрихъ галаз танишарзавай майданрихъ — медениятдин ирс раиж авуналди, уьлквейри бегьерлудаказ кIвалахунал гьалтайла, еке важиблувал авайди къейдна. И жигьетдай ада фольклордин ва адетдин культурадин международный «Дагъвияр» фестиваль ми­сал яз гъана. Адан кьилин макьсад Да­гъустандин, Россиядин ва дуьньядин халкьарин милли медениятдин ирс хуьникай ва вилик тухуникай, халкьарин арада дуствилин алакъаяр мягькемаруникай, абурун культурадихъ галаз таниш хьуникай ибарат тирди рикIел хкана.

Элкъвей столдин модератор, искусство­вед Яна Малиновская (НИУ ВШЭ) 2024- 2025-йисара культурадин алемдин кар алай хилерал акъвазна. Музеяр неинки артефактар хуьнал, гьакI акьалтзавай несил тарихдихъ ва медениятдихъ галаз танишарунал гьалтайла, итиж арадал гъизвай чирвилерин важиблу центраяр тирди къейдна. Гъалибвилин 80 йисаз бахшнавай жегьилрин проектриз еке къимет гун яз, ватанпересвилин тербия гунал ва тарихдин ирс хуьнал гьалтайла, абуру лайихлу пай кутазвайди раижна.

Дагъустандин культурадин ирсинин девлетлувал гьакI Агъул, Акуша, Къизляр, Къарабудахкент, Гуниб, Рутул, Шамил, Къаякент, Новолак, Лак, Ногъай, Унцукул, Бабаюрт, Гергебил районрин, Бежта учас­токдин, Къизляр ва Махачкъала шегьеррин яратмишунардай коллективрини къалурна. Гзаф миллетрикай ибарат тир Дагъларин уьлкведин халкьарин манийрини кьуьлери, пек-парталри фестивалдиз суварин кьетIен ранг яна. ИкI, СтIал Сулейманан тIварунихъ галай багъда кьиле фейи прог­рамма халкьдин фольклординни хореографиядин «Эхо гор» ансамблди «Зи Да­гъустан» кьуьл тамамарунилай ачухна. Ам ватанпересвилин серенжемди давамарна: Дагъустан Республикадин лайихлу артист Муксин Кама­лова ва фестивалдин иштиракчийрин хорди «Гъалибвилин югъ» мани тамамарунихъ галаз сад хьиз, кIватI хьанвайбуру зурба Яру пайдах ахъайна дуьз­мишна. Росгвардиядин Махачкъаладин сое­диненидин военный оркестрди Дагъус­тан Рес­публикадин лайихлу артист Ильяс Бектемирован регьбервилик кваз концерт гана ва икI мад. Са гафуналди, фестиваль кьиле фейи вири йикъара меркездин са шумуд чкада — Ак-Гёль, Гъалибвилин, гьакIни Ленинан Комсомолдин ва СтIал Сулейманан тIварарихъ галай багълара — гьам чи республикадин артистри, гьамни мугьманри чпин алакьунар, устадвал къалурунихъ галаз сад хьиз, халкьарин адетрин культурадин ирсинихъ галаз танишарна. Мяре­кат­ра иштиракайбуруз медениятдин ирсинин жуьреба-жуьревилихъ, адан девлетлувилихъ галаз таниш жедай мумкинвал хьана. Гьам республикадин, гьамни мугьманрин яратмишунрин коллективар, адет хьанвайвал, милли пек-партал алаз куьчеда къе­къуьни халкьарин садвилин ва дуствилин алакъайрин мягькемвал иллаки хъсандиз къалурна.

Рагнеда Рамалданова