Артух хьанва

2025-йисан сад лагьай кварталда Дагъустанда ширеяр (сокар) ва нектарар акъудунин кьадар 20 процентдин гзаф хьанва. Идакай РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводин телеграм-каналди хабар гузва.

ИкI, чешмеди гъизвай делилралди, 2024-йисан январь-март варцара Да­гъустанда консервияр акъудунал машгъул карханайри 2,6 миллион уьлчме ширейрин ва нектаррин «зур литрияр» гьазурнава. 2025-йисан сифтегьан пуд вацра лагьайтIа, и рекъем 19,2 процентдин артух хьанва ва адан кьадар 3,1 миллион «зур литрдив» агакьнава.

Рекьериз талукь яз

2024-йисуз Дагъустанда, государстводин программадин сергьятра аваз, транспортдин комплекс вилик тухуниз 15,9 миллиард манат ишлемишнава. Идакай «Дагъустан» РИА-ди кхьизва.

Кьилди къачуртIа, чешмеди, РД-дин транспортдин ва рекьерин майишатдин министр Жамбулат Салавован гафарал­ асаслу яз, хабар гузвайвал, винидихъ къа­лурнавай пулдин такьатрикай 600 мил­лион манат федеральный бюджетдай я.

И такьатрин гьисабдай еке кIвалахар кьиле тухванва: 45,5 километр цIийи ва цIийикIа туькIуьр хъувунвай (реконструкция) рекьер ва, санлай къачурла, 641,5 метрдин 5 муьгъ ишлемишиз вахканва.

ГьакIни раижзавайвал, 398,8 километрдин рекьер ва, санлай къачурла, 362,4 метрдин, 13 муьгъ капитальнидаказ туькIуьр хъувунва. Къейдзавайвал, рекьер хуьниз талукь кIвалахар ва 6,2 агъзур километрдин мензилда маса мярекатарни кьиле тухванва.

Гьа са вахтунда, 2024-йисуз Дагъус­тандин дагълух рекьер цIийикIа туькIуьр ва капитальнидаказ ремонт хъувун  патал 5 миллиард манатдилай гзаф пулдин такьатар харжнава.

Агентстводи къейдзавайвал, РД-дин транспортдин ва рекьерин майишатдин министр Жамбулат Салавован гафаралди, и кар дагълух мулкара рекьерин сетар вилик тухунин государстводин сиясатдин эвелимжи чкадал алай макьсад­рихъ галаз кьазва.

Раижзавай къейдерай малум жезвайвал, инал ихтилат физвай кIвалахар 200 километрда 65 объектдал кьиле тух­ванва.

2025-йисуз ихьтин серенжемар кьилиз акъудун патал 7,3 миллиард манатдилай гзаф пулдин такьатар пландик кутунва. И карди чпин мензил 185,6 километрдикай ибарат 61 объект туькIуьр хъийидай мумкинвал гуда.

ЦIийи къайдада

А.В. Вишневскийдин тIварунихъ галай РКБ-да (республикадин клинический азархана) кьулан тарцин кIарабрин грыжа (межпозвонковая грыжа) сагъар хъувунин серенжем кьиле тухун патал алай девирдин цIийи къайда кардик  кутунва. Идакай РБК-дин телеграм-каналди хабар гузва.

Медицинадин и идарадин нейрохирургрин патав Махачкъала шегьердин агьали атанвай. Ада духтурриз вичин юкьва къати тIалар авайдакай лагьана, и кар себеб яз адаз къекъуьнни четин жезвай.

Къейдзавайвал, агьалидихъ кьулан тарцин кIарабрин дискдин грыжа авайди, ам тади гьалда алудун герек тирди малум хьана ва и кар кьилизни акъудна.

Кьулан тарцин кIарабрин грыжа опе­рация авунин цIийи къайдадин кье­тIен­вал ам я хьи, а кар кьулан тарце 5-6 мм тIеквен авуна кьилиз акъудзава, гьа са вахтунда я жукIумриз, я кIарабриз хасаратвал тежедайвал. И тIеквендай грыжа алудзава. Хабар гузвайвал, операция 30 декьикьадилай гзаф вахтунда кьиле ­физва.

Кьулан тарцин кIарабрин грыжа операция авунин цIийи къайдадин ар­туханвилерик акатзава: фад чкадал хтун, агьалидивай операция авунмазди ацукьиз ва къекъвез хьун, операция­дилай кьулухъ кьацIар (рубцы) амукь ­тавун.

Кьулан тарцин кIарабрин грыжа Да­гъустанда гегьеншдиз чкIанвай начагъвилерикай сад я. Гьар йисуз региондин саки 2,5 агъзур агьали ам алудунихъ муьгьтеж жезва. 450-далай гзаф агьалийриз ихьтин куьмек А.В. Вишневскийдин тIварунихъ галай РКБ-да гузва.

Лагьана кIанда, хирургиядин практикада операция авунин и жуьре ишлемишун агьалияр патал хъсан кар жеда. Ихьтин операцияр агьалийриз государстводин гьисабдай ийизва.

Гьазурайди — Муса  Агьмедов