7-апрелдиз чи уьлкведа кIвачел залан тир дишегьлийрин югъ къейдзава. Сифте яз 2022-йисуз Россиядин 16 регионда и йикъаз талукьарнавай серенжемар кьиле тухванай. 2023-йисалай ам Вирироссиядин югъ яз раижна. Сувар йиса кьве сеферда кьиле тухузва, винидихъ къейднавайвал, 7-апрелдиз ва 7-октябрдиз…
Сувар жегьилди, иллаки цIийиз арадал атанвай хизанар патал важиблуди тирди фикирда кьуналди, чна кIвачел залан тир дишегьлийриз — мукьвал гележегдин дидейриз — къенин юкъуз гьихьтин ихтиярар ва яшайишдин рекьяй кьезилвилер аватIа чирун кьетIна. И суалар чна Россиядин Яшайишдин фондунин Дагъустанда авай отделенидин управляющийдин везифаяр тамамарзавай Алжанат Загьидовадиз гана…
ИкI, 2025-йисан алатнавай тамам пуд вацра Дагъустанда кIвачел залан тир 9 агъзур дишегьлидиз фад учётда акъвазунай сад тир пособие тайинарнава. И такьатар, гележегдин дидедин хизандин агьвал тамамдаказ ахтармишайдалай кьулухъ регионда зегьмет чIугваз жедай бажарагъ авай кас яшамиш хьун патал тайинарнавай пулунин агъа кIанин кьадардин 50, 75 ва 100 процент гузва. Дагъустанда и такьатрин кьадарди къенин юкъуз 17 590 манат тешкилзава. Малум тирвал, «кьетIен гьалда авай дишегьлидиз» кIвачел залан тирвиляй ва аял хунайни пособие гузва. Адан кьадарди кIвалахзавай дишегьлидин мажибдин 100 процент тешкилзава. ИкI, календардин 140 йикъан пул санал гузва. Инал гъавурда акьун лазим я хьи, гузвай пулунин кьадар къачузвай вацран мажибдин кьадардилай аслу жезва. Мисал яз, 2025-йисуз кIвалахзавай дишегьлидиз гузвай агъа кIанин кьадарди 103 285 манат тешкилзава, вини кьилин кьадарди – 794 355 манат. Гьа са вахтунда отпускдин вахт 156 югъ тир дишегьлийрин, талукь тирвал, — 115 089 ва 885 139 манат. 194 йикъан отпуск авайбурунни, талукь тирвал, агъа кIанин кьадарди 143 123 ва вини кьилин кьадарди 1 100 750 манат тешкилзава.
— КIвалахзавай дишегьлийриз пособие абур кIвалахдалди таъминарзавай касди (работодатель) гузва. КIвалахдик квачирбуруз лагьайтIа, Яшайишдин фондунин муьштерийрихъ галаз кIвалахдай къуллугъра ва я МФЦ-ра тайинарзава. Гьа са вахтунда кIвалах тийизвай дишегьлидиз кIвачел залан тирвиляй ва аял хунай гузвай пособидин патахъай мадни алава хъийиз кIанзава. И такьатар дишегьлидиз гузва анжах а дуьшуьшда, эгер кIвалахдал таъминардай центради (центр занятости) ам кIвалахдилай элячIай йикъалай са йис алатдалди вахтунда тестикьарнаваз хьайитIа. КIвалахдилай элячIун лагьайтIа, кархана агалунихъ ва я ИП-ди (индивидуальный предприниматель), нотариусди, адвокатди кIвалах акъвазарунихъ галаз алакъалу хьун герек я, — мадни алава хъувуна Алжанат Загьидовади.
Пулунин алава такьатар армиядин жергейриз эвер ганвайбурун, гьакIни военный училищедин ва я кафедрадин 1-курсуна кIелзавайбурун уьмуьрдин юлдашар кIвачел залан хьайилани гузва. А. Загьидовадин малуматдай чир хьайивал, алай йисан алатнавай варцара Дагъустанда военный рекьяй къуллугъчийрин кIвачел залан тир 75 папаз сад тир пособие ганва. Абурун са пай мобилизациядик акатнавайбурун папар я.
И дуьшуьшда пособие виридаз сад хьиз, яни чи регион патал тайинарнавай кьадарда — 42 665 манат — гузва. И пособие «Госкъуллугъар» порталдикай менфят къачуналди, гьакIни Дагъустандин Яшайишдин фондунин муьштерийрихъ галаз кIвалахдай къуллугъриз, МФЦ-диз фена, арза гуналди ва лазим документар къалуруналди тайинариз жеда.
Гьа са вахтунда аял хунай сад тир пособие Дагъустандин и шад кар хьайи гьар са хизандиз тайинарзава. Алай йисан алатнавай варцара ам республикадин 3700 агьалидив агакьнава, яни Дагъустанда и кьадар бицIекар дуьньядиз атанва. РикIел хкин: аял хайила, са сеферда гузвай и такьатар Дагъустандин Яшайишдин фондуни я дидедиз, я бубадиз, анжах са касдиз, гьакIни аялдал къаюмвалзавай ксариз, аял рушвиле ва я хвавиле кьабулнавайбурузни тайинарзава. Ам, дидеди ва бубади кIвалахзавани кIвалахзавачни, зегьметдин стаждилай, хизанда авай аялрин кьадардилай аслу тушиз, виридаз сад хьтин кьадарда аваз тайинарзава. ИкI, февралдин вацра индексация кьиле фейидалай кьулухъ адан кьадарди 26 941 71 кепек тешкилзава.
Рагнеда Рамалданова
