Хуьруьгрин тама цIай кьур мулкари саки 23 гектар тешкилна
Ахцегь райондин Хуьруьгрин хуьруьн патав гвай мулкара там кузва. Идакай 15-мартдиз Россиядин МЧС-дин Дагъустанда авай управленидин пресс-къуллугъди хабар гана. Эхиримжи делилралди, 3-4 йикъан къене цIай кьунин нетижада Хуьруьгрин машгьур тамун, гьайиф хьи, саки 23 гектар (санлай къачурла, Хуьруьгрин там тахминан 800 гектардин майданра экIя хьанва), гьакI чкадин жемятдин са кьадар багълар-никIер, хуьруьн майишатдин макьсадра менфят къачузвай кумаяр кана. Аллагьдиз шукур хьурай, гена инсанриз хата-бала хьанач. И месэла РД-дин Кьил Сергей Меликова кьетIен гуьзчивилик кутуна ва гегьенш майданра агъавалзавай цIай хкадарун патал вири мумкинвилер ишлемишна.
ИкI, республикадин Кьили вичин телеграм-каналда хабар гайивал, агьалийрин хатасузвал таъминарун патал лазим тир вири серенжемар тади гьалда кьабулнава. Къенин юкъуз кузвай мулкарин патав гвай хуьрериз, яшайишдин ва маса важиблу объектриз, анр=а яшамиш жезвай агьалийриз къурхувал авач. Региондин Кьилин гафаралди, МЧС-дин къутармишдайбуру цIай акатнавай майданрин кьадар тIимиларун ва ам михьиз хкадарун патал вири къуватар желбнава, санлай къачурла — 150 къуллугъчи ва 14 машин (техника). И серенжемра гьакIни РД-дин тамарин майишатдин Комитетдин, полициядин векилри, гуьгьуьллубуру иштиракзава. Чкадин гьукумдин органри ва райондин хуьрерин жемятди активнидаказ куьмекар гузва. Абуру кIулаз ядай чантадиз ухшар алатар ишлемишзава, цIай чкIизвай мулкар чиле авай кьурай векьерикай-кьаларикай михьзава ва кузвай чкаяр гьалкъада тун патал чил эгъуьнзава.
Малум тир делилрин бинедаллаз, Хуьруьгрин тамук цIай чкадин агьали тир дишегьлиди хуьруьвай 2 километрдин яргъа авай вичин сал михьун патал чиле авай кьурай векьериз ягъай цIукай акатна. Кьурай векьерилай цIай тадиз тарарал фена — шкьакь (смола) квай нарат тарари ва гару ам мадни къати авуна ва са куьруь вахтунда 1,5 гектар чил цIун къужахда гьатна…
ЦIай туьхуьрун четин кардиз элкъуьрзавай себебар ава: кузвай там дагъдин тик этегдал ала, аниз, мотоциклетдилай гъейри, маса са жуьредин техникадивайни физ жезвач; там асул гьисабдай наратдинди я, и тарарин цацар хьтин пешер, гьакIни чиле авай кьурай векьер-кьалар лап хъсандаказ кузва; цIай акатнавай участокдиз мукьва чкада цин чешмеяр, вацIар авач; жемятдин гъилера авай перер векь кудайла ишлемишиз къулай я, амма еке кул-кусар ва тарар кудайла — ваъ; гатфарин сифте кьиляй ина гарар жезва, абуру цIай гегьенш майданра чукIурзава.
«Алай вахтунда гьалар гуьзчивилик кутаз алакьнава, амма, эгер алава серенжемрин игьтияж арадал атайтIа, абур, гьелбетда, кьабулда. Зун МЧС-дин руководстводихъ ва райондин кьилихъ галаз датIана алакъада ава», — лагьанай региондин Кьили 16-мартдиз.
Пакадин юкъуз Сергей Меликова, хиве кьурвал ва, алава серенжем яз, Ахцегь райондиз Россиядин МЧС-дин яд хъичидай тадарак галай МИ-8 вертолет рекье тун тапшурмишна.
Инал къейд ийин, авиациядин такьатрикай менфят къачун патал талукь тир шартIар, гьич тахьайтIа, яд къачудай чешмеяр лазим я. Самур вацI гужлуди, зарбди я, вертолетдивай анай яд къачуз жезвач. Гьуьл лагьайтIа, яргъа ава, рекьиз гзаф вахт физва. И месэла гьялун патал гьа и юкъуз, муниципалитетдин администрациядин куьмекдалди, Калукрин хуьруьн патав «Самур» вацIун кьере яд къачудай махсус вир эгъуьнна. 18-мартдин пакамалай ада цIай туьхуьрунин кIвалах башламишна.
Сергей Меликова 18-мартдин нянихъ вичин телеграм-каналда хабар гайивал, цIай хкадарунин кардал вертолет желбнатIани, вилив хуьзвай нетижаяр арадал атанач. Са шумуд сеферда цIай квай мулкариз цавай яд хъичирайдалай кьулухъ, къати гар себеб яз, вертолетдивай мад цавуз хкаж жез хъхьанач. Гьавадин шартIар къулай хъхьанмазди, игьтияж амукьайтIа, вертолетди кIвалах давамарда.
Республикадин МЧС-дин векилди къейдзавайвал, кузвайди асул гьисабдай тамун агъада, чиле авай пай, яни алатай йисан пешер ва кьурай векьер я. Гьаниз килигна, цIай алатна фейи чкайрин чIехи пай тарар саламат яз амукьуник умудар кутунва. И фикирдин тереф Дагъустандин тамарин майишатдин Комитетдин кьил Вагьаб Абдулгьамидовани хуьзва. Республикадин тамара, гьа жергедай яз Ахцегь райондин Хуьруьгрин хуьруьн патавни, цIаяр кьунин хаталувал екеди хьунихъ галаз алакъалу яз, ада Дагъустандин жемятдивай тIебиатдив мукъаятдиз эгечIун тIалабна.
«Гатфар алукьунихъ галаз сад хьиз, кьурай векьериз цIай язавай дуьшуьшрин кьадар гзаф хьанва. Гьар юкъуз ихьтин 150-200 дуьшуьш пайда жезва. Гзаф тIалабзава! Кьурай векьериз-кьалариз цIаяр ягъ тавун ва гьам инсанар яшамиш жезвай хуьрер, гьамни тамар хаталувилик кутун тавун. Ахцегь райондин Хуьруьгрин хуьруьн патав акъваз тавуна пуд юкъуз кузвай цIай башламишнавайдини гьа идалай я. Гьуьрметлу дагъустанвияр, тIебиат хуьх!», — лагьана ада.
Газет чапдиз вахкузвай чIавуз хабар хьайивал, Хуьруьгрин тама цIай тамамдиз хкадарна.
Саида Мурадова
