Уьмуьр — мани галаз

Са кьадар рекьиз фейила, адет яз, гьар са кас элкъвена кьулухъ килиг хъийида, фейи мензилар, алакьай крар-кIвалахар веревирдда, са гьихьтин ятIани нетижаяр кьада. Эминхуьре яшамиш жезвай ялцугъви Селимов Селим Сулеймановича мукьвара вичин 80 йисан юбилей къейдда. Уьмуьрдин и мензилдиз ам гьикI фена, и рекье адалай вуч ийиз ва таз алакьна?

Селим Селимов зи хуьруьнви хьиз, талукь миресни я. ЧIехи миресдихъ галаз за, гададин суса вилик гъайи атирлу чай хъваз-хъваз, адан уьмуьрдин ва зегьметдин рекьерикай суьгьбетна.

С. Селимов 1945-йисуз Етим Эминан ватан тир Ялцугърин хуьре чIехи, гьуьр­метлу лежбер хизанда дидедиз хьана. Адан буба Сулейман Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчи тир. Хьайи хирерикди ам 1943-йисуз хуьруьз рахкурна. Вичин 86 йисакай чIехи пай Сулейман бубади сифтедай — Ялцугърал, гуьгъуьнлай Аламишеда (Эминхуьре) лапагар, малар хуьз акъудна. Диде Сунади яргъал йисара Ялцугърал Етим Эминан тIварунихъ галай колхозда дояркавиле кIвалахна. Сулейман ва Суна Селимоври 5 гадани 3 руш уьмуьрдин шегьредал акъудна.

— Ялцугърал 7-класс акьалтIарай зун 1962-йисуз Бакудиз фена, шегьердин 42-нумрадин СМУ-да фялевиле кIва­лахал акъвазна, — ихтилатзава С. Сели­мова. — КIвалахни ийиз, за механизаторар гьазурдай курсарни акьалтIарна. Хайи хуьруьз хтана, за Етим Эминан тIва­рунихъ галай колхозда трактордал кьве йисуз кIвалахна.

1964-йисалай эгечIна, С. Селимова Германияда 3 йисуз армиядин жергейра къуллугъна.

1966-йисуз Кьиблепатан Дагъустанда чилер зурзуникди дагъдин хейлин хуьрер арандиз куьч хьана. Абурун арада Аламишедиз куьч хьайи Ялцугърин хуьрни авай.

Са йисалай Селимани хпитIарви руш Рагьимата чпин сирер сад авуна. Аранда — цIийи чкадал — кIвал-югъ кутур С. Селимова 1967-йисалай  1987-йисалди «Коммуна», «Зардиянский» ва «Аламишинский» совхозра тракториствиле, шофервиле намуслудаказ зегьмет чIугуна, ам райондин кIвенкIвечи механизаторрин жергеда хьана.

Тежрибалу малдарар, хипехъанар­ тир бубадивай ва дидедивай мал-къа­радихъ гелкъуьнин «сирер» чирай Селим Селимов «Аламишинский» совхоздин директор Жалалдин Агьмедова 1987-йисуз фермадин заведующийвиле тайинарна. И вахтунда совхоздин фермада ацадай 40 кал авай. Ада кIвалахай 16 йисан къене ацазвай калерин кьадар 200-далай алатна. С. Селимован теклифдалди совхозди Ахцегь райондин Хинерин хуьруьн  колхоздивай 300 лапаг къачуна. Абурун кьадарни 800-далай алатна. Нек ацунай ва государстводиз малдарвилин суьрсет гунай совхоз Кьиблепатан Дагъустанда вилик жергейра авай. КIвенкIвечи малдар С. Селимован шикил сифтедай совхоздин ва гуьгъуьнлай райондин Гьуьрметдин доскайра хьана.

1998-йисуз Селим Селимов пенсиядиз экъечIна.

— Зи фикирдалди, яшар — Аллагьдилай, кьуьзуьвал гьар са касдилай вичелай аслу я, — лугьузва С. Селимова. — Жуван салахъ-багъдихъ гелкъуьни, хизандин къайгъуйри заз кьуьзуь жедай мумкинвал гузвач. Мадни, гъвечIи чIавалай манияр лугьунал зи рикI ала. Гьевес­кар­ манидар яз, за хуьре, районда ва респуб­ликадин дережада тухузвай фес­тивалра, конкурсра, шадвилинни культурадин мярекатра иштиракзава.

Гьакъикъатдани, зи мирес Селим манияр лугьунин рекьяй шукур хьайи Халикьди кьетIен пай ганвай кас я. Адакай са шумудра Ахцегьа тухвай «Шарвили» эпосдин суварин фестивалдин лауреат хьана.

Алатай йисуз Селим Селимова Кьасумхуьрел кьиле тухвай «Пенкер баха» конкурсда иштиракна. Пешекар манидарри, ашукьри, искусстводин устадри иштиракай и конкурсда гьевескар манидар С. Селимов финалдиз акъатна, ам махсус пишкешдиз лайихлу хьана.

Селим Селимова фестивалра, конкурсра ва шадвилинни культурадин маса мярекатра асул гьисабдай куьгьне, чеб Ражаб Сафарова, Айдунбег Камилова, Жамал Шагьмарданова, Рагьимат Гьажие­вади, Дурия Рагьимовади ва машгьур маса устадри тамамариз хьайи манияр, чебни гьабурун сесиниз ухшар гъана, тамамарзава.

Селим Селимов, лугьудайвал, зуьр­не-далдам алачир мехъер я. Са бязи мярекатрал, ярар-дустарин арада манияр лугьудайла, адаз чIагъан, далдам, зуьрне герекни къвезвач, музыка галачиз адан кьетIен сес мадни ширин жезва. Адан кIвале хьайи са сятдин вахтунда Селим Селимова чаз устаддаказ «КъекъечI, цифер, зи виликай», «Доярка­ Суна», «Дагълара», «Пенкер баха» ва маса манияр тамамарна.

Малум хьайивал, Селиман буба Сулейманни хъсан манидар, зуьрнечи тир. Манияр тамамарунин рекьяй кьетIен бажарагъ Селиман стхайрихъ, гадайрихъ ва хтулрихъни ава.

— Чи Селимоврин тухумдин гзаф векилрин уьмуьр мани галаз кьиле физвайди я, — хъуьрез-хъуьрез лугьузва Селим Сулеймановича. — Ида чаз рикIин шадвал, хизандин бахтлувал, уьмуьрдин жегьилвал гузва.

Селиман уьмуьрдин юлдаш Рагьимат­ни гзаф къени, мегьрибан дишегьли я. Ам районда машгьур гамаринни халичайрин­ ус­тадрикай сад тир. Яшари вичин кар ийиз­ва: эхиримжи йисара адавай халкьдин и сеняткарвилел машгъул жез алакьзамач.

Селим ва Рагьимат Селимоврихъ 5 велед — 3 гадани 2 руш ава. Жуьреба-жуьре пешейрин сагьибар тир абурухъ чпин кIвал-югъ, хизанар хьанва. 16 хтулди ва птулри чIехи дидедизни бубадиз рикIин шадвал гузва.

Манидар тир Селиман гада Гьасана­ Эминхуьруьн культурадин кIвалин худо­­жест­венный руководителвиле кIвалах­­­­­­зава. Амни са шумуд фестивалдин ла­у­реат­ я.

— Зун зи кьисметдилай, фейи ва физвай уьмуьрдин рекьелай гзаф рази я, — лугьузва Селим Сулеймановича. — Алай вахтунда зи рикIе авай мурадрикай сад Донбассда тухузвай дяведин махсус серенжем­ чи гъалибвилелди куьтягь хьун, анин иштиракчияр сагъ-саламатдиз кIва­лериз хтун я.

ЧIехи ва гьуьрметлу хизандин кьил, хуьруьн агъсакъалрин советдин член, гье­вескар манидар, зегьметдин ветеран, хъсан общественник тир Селимов Селим­ Сулеймановичаз эминхуьруьнвийрин ара­да лайихлу гьуьрмет ава.

Хазран  Кьасумов