Чи ватанэгьлияр — гьар сана
Уьлкведин жуьреба-жуьре регионра медицинадин хиле агьалийрин сагъламвилин къаравулда акъвазнавай, гьакъисагъвилелди зегьмет чIугуналди, Ватандивай яргъара баркалладиз лайихлу хьанвай ватанэгьлияр тIимил авач. Абурун агалкьунрикай кхьин, муштулухар гун чаз фадлай адетдиз элкъвенва. 1995-йисан 22-январдиз Мегьарамдхуьре дидедиз хьайи, алай вахтунда Москвадин областдин Сергиев Посад шегьерда А.А. Вишневскийдин тIварунихъ галай Россиядин оборонадин министерстводин милли медицинадин виниз тир технологийрин ахтармишунрин медцентрадин (военный госпиталь) эндоскопиядин отделенидин заведующий, духтур-эндоскопист Пашаев Мегьамедвели Мамедовични гьахьтинбурукай сад я. Хиве авай везифаяр кьилиз акъудунай, виниз тир пешекарвиляй ва госпиталдин 60 йис тамам хьунихъ галаз алакъалу яз чи ватанэгьлидиз и мукьвара ведомстводин Гьуьрметдин грамота гана.
2011-йисуз Мегьарамдхуьруьн 1-нумрадин юкьван мектеб хъсан къиметралди ва вахтундилай вилик (экстерном) акьалтIарай жегьилди медицинадин рехъ хкягъунин къарар кьабулна, ам Астрахандин госмедуниверситетдин «сагъарунин кар» факультетдик экечIна. Жегьилди дерин чирвилер къачур 6 йис акуна-такуна акъатна. Вуз агалкьунралди акьалтIарай Мегьамедвели университетдин «къизилдин фондуна» гьатна. 2017-2019-йисара ада гьа ина «хирургия» пешедай ординатурада кIелунар давамарна. Адалай гуьгъуьнин пуд йисуз профессор В.Н. Розанован тIварунихъ галай Москвадин областдин больницада хирург яз зегьмет чIугуна. 2022-йисуз Н.В. Склифосовскийдин тIварунихъ галай тади куьмекдин илимдинни ахтармишунрин институтда эндоскопиядай пешекарвилин гьазурлухвал къачудай курсара кIелна. 2023-йисалай аспирантурада ава. Чи ватанэгьли эндоскопия, инсандин анатомия хилерай кхьенвай илимдин кIвалахрин авторни я.
М. Пашаева неинки ахтармишунар (гастроскопия, руфунин органрин УЗИ, эзофагогастродуоденоскопия, колоноскопия, бронхоскопия) ийизва, гьакI абурун бинедаллаз жуьреба-жуьре операциярни кьилиз акъудзава. КIвалахдин са акьван еке тежриба авачтIани, ада сагъар хъувур хейлин ксари медцентрайрин махсус сайтра кхьенвай разивилин къейдери, алхишрин келимайри духтурдин бажарагълувал, чирвилерин деринвал, инсанвилин виниз тир ерияр къалурзава. Ингье Мегьамедвели Мамедовичан тIварцIихъ вуч кхьенватIа:
«Са шумуд йисуз за руфунин тIал эхна. Ам къати хьайи вахтара духтуррин патавни фена, амма абуру меслят къалурай дарманрикай анжах са тIимил вахтунда куьмек жезвай. Са таниш касди заз Мегьамедвели духтурдин патав фин меслят къалурна. Ам, дугъриданни, вичин тIвар чIехи гьарфунилай кхьиниз лайихлу духтур я, ахьтинбур исятда тIимил ава. Ада зи тIалдай кьил акъудна. Гьелбетда, ада гайи меслятрал зани амална, зун тIалди гзаф икрагьнавай эхир. Духтурдин патавай сивел хъвер алаз хъфин гъвечIи кар туш. Сагърай вич!».
«Заз алатай йисан эхирра военный госпиталда гастроскопия авуна. Духтур за интернетда авай малуматрай жагъурна. Жувани адан тIварунихъ разивилин келимаяр кхьизва, масабурузни менфят хкатрай адан гъиликай. Икьван гагьди за жуьреба-жуьре пешекаррин гъилик 4 сеферда гастроскопия авурди я, 4 сефердани заз пис хьана, ахтармишун лазим тегьерда кьиле тухуз хьаначир. Амма Мегьамедвели духтурди а чIуру вахтар зи рикIелай ракъурна. Сагърай вич! КичIе тахьана, алад адан патав».
«За туьквендай хурмаяр маса къачуна. Гьеле тамамдаказ дигмиш тахьанвайвиляй абуру сивер атIузвайтIани, абурун ширинвиляй завай жуван нефсиниз тербет гуз хьанач. Галаз-галаз са шумуд тIуьрдалай кьулухъ руфуна пис тIал гьатна. Алахъна зун дарманралди тIал секинариз, амма гьал къвердавай пис жезвай зун хизанри духтурдин патав тухвана. Хъсан хьана гъавурда авай духтурдал гьалтна. Мегьамедвели Мамедовича тIалдай гьасятда кьил акъудна, зун аламатни хьана. Завай ада куьне вуч тIуьнва лагьана хабар кьуна. Зи сивяй хурмайрин тIвар акъатнамазди, ада кьил галтадна. Хиве кьан, заз чизвачир абур кьадардилай гзаф тIуьн бедендин сагъламвал патал пара хаталу тирди. Духтурди зун гъавурда турвал, вири кар абуру сивер атIуна (дубильные вещества) ава кьван. Абуру руфуна къван арадал гъизва. Бязи вахтара гьатта операция авун лазим къвезва. Эхь, хийирни пара кватIани, и емишдихъ, иллаки дигмиш тахьайла, гьахьтин «гьайбатни» ава. Духтурдин меслятрал амална, зун яцIа гьатнач. Сагърай Мегьамедвели духтур! Гьар са шей кьадардилай артух тIуьни чи бедендин сагъламвилиз кьецI гузвайди рикIелай ракъурна виже къведач».
Чи ватанэгьлидин тIварунихъ кхьенвай ихьтин къейдер мадни гъиз жеда. Эхь, вичин хиве еке жавабдарвал авайди гьиссзавай Мегьамедвели духтур патал инсанрин патай разивал къазанмишунихъ, абуруз сагъламдаказ уьмуьр давамардай мумкинвал гунихъ еке метлеб ава. Гьа им чи ватанэгьлидиз виридалайни еке шабагьдай я. И йикъара къейддай хайи югъ тебрик авунихъ галаз сад хьиз, чна гележегда адахъ мадни еке агалкьунар, кьве веледдиз тербия гузвай хизанда хушбахтлувал хьун алхишзава.
Рагнеда Рамалданова
