Зи дуст, экономикадин илимрин доктор, Дагъустандин Р. Гьамзатован тIварунихъ галай госпедуниверситетдин профессор Къараханов Мурад Нуруллагьовича и йикъара вичин 75 йис тамам хьунин юбилей къейдзава.
Мурад Нуруллагьовичан уьмуьрда адан буба, Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчи, Советрин кьушунрик кваз Румыния, Венгрия, Югославия, Чехословакия, Австрия азад авунин женгерин цIаярай батальондин командирдин заместителдин къуллугъдал алаз акъатай Нуруллагь Мурадовича важиблу чка кьазва. 1947-йисуз армиядин жергейрай хтай ам ислягь уьмуьрдин кIвалахрик активнидаказ экечIна. Мурад Нуруллагьовича Дербентдин тамарин майишатдин директор яз кIвалахай вахт кьетIендаказ къейд ийиз кIанзава. 1965-йисуз адан теклифдалди ва идарадик кваз Нарын-Къеледин патав гвай дагъдин этегдал сифтегьан тарар цанай, гуьгъуьнлай абурукай арадал атай нарат тарарин тамукай шегьердин гуьзел, тамашуниз лайих чка хьана. РД-дин тамарин майишатдин Агентстводин къарардалди нарат тарарин тамуз Н.М. Къараханован тIвар ганва ва анин мулкунал рикIел хуьнин лишан тир стела эцигун теклифнава.
Мурад Къараханов 1949-йисан 21-декабрдиз Ахцегьрин хуьре дидедиз хьана. 1951-йисуз хизан Дербент шегьердиз куьч хьана. Ина ада юкьван мектеб акьалтIарна ва Дагъустандин государстводин пединститутдик экечIна. Вуз акьалтIарай жегьилди Дербент шегьердин комсомолдин комитетдин секретарь яз кIвалахна, армиядин жергейра къуллугъна. 1976-йисуз ам Москва шегьерда аспирантурадик экечIна. КIелун акьалтIарайла, кандидатвилин диссертация хвена ва Дагпединститутдиз кIвалахал хтана.
Ина ада ассистентвилелай социогуманитарный дисциплинайрин кафедрадин профессордин къуллугъдал кьван рехъ атIана. 1999-йисуз экономикадин илимрин докторвилин диссертация хвена. Ада пединститутдин ректор Агьмед Мегьамедович Мегьамедов разивилелди рикIел хкизва. Адан идарадик квай вахтунда ДГПИ агалкьунралди виликди физвай, ам уьлкведа кIвенкIвечи вузрикай сад тир.
1983-2007-йисара М.Н. Къараханов художественно-графический факультетдин декан тир. Ина ада вич гъавурда авай регьбер, нетижалу тешкилатчи яз къалурна. Тарсар куьтягь хьайидалай кьулухъ факультетдин студентри абур патал тешкилнавай яратмишунрин дестейриз тади ийиз хьайи вахтар ада дамахдивди рикIел хкизва. Студентрин кIвалахар вирисоюздин ва международный выставкайра майдандиз акъудзавай, абурукай гзафбур вини дережадин шабагьралди къейднава. Выставкайрин кIвалахдик еке пай кутунай М.Н. Къарахановаз ВДНХ-дин къизилдин медаль ганва.
РФ-дин просвещенидин министерстводи художественно-графический факультет Россияда авай ихьтинбурун арада виридалайни хъсанбурукай сад яз гьисабнавай, факультетда ишлемишзавай халкьдин сеняткарвилин искусстводин сирер чирунин къайда — кIвенкIвечи тежрибадин школа яз.
Худграфда кIвалахуни искусстводал рикI хьунин гьиссер гужлу авуна, вини дережадин пешекарар тир халкьдин художникрихъ — Г.Н. Гьейбатовахъ, А.Б. Мусаевахъ, профессор Н.П. Рашидовахъ ва са жерге масабурухъ галаз сих алакъада аваз кIвалахдай мумкинвал гана. 2007-2013-йисара Къараханова ДГПУ-дин экономикадин ва еримлу хьунин рекьяй проректорвилин везифаяр тамамарна. И къуллугъдал алаз ада бюджетдилай къерехдай тир такьатар артухарунин, вуздин алатринни техникадин мумкинвилер гегьеншарунин рекьяй еке кIвалах тухвана. Адаз кIвалахдив рикIивай, пешекарвилелди, инсанрив гьахълудаказ, хъуьтуьлдаказ ва дикъетлувилелди эгечIун хас я. М.Н. Къарахановахъ Дагъустандин экономика еримлу авунин карда гьалтзавай четинвилериз талукь илимдин 120 кIвалах ава. Ада аспирантриз илимдин рекьяй регьбервалзава, алимдин гуьзчивилик кваз кандидатвилин вад диссертация хвенва.
Чирвилер гунин гьерекат нетижалудаказ тешкилунин ва еримлу авунин рекье гзаф йисарин зегьметдай, илимдин ахтармишунрин хиле активнидаказ кIвалахунай, вини дережадин пешекарар ва илимдинни педагогикадин кадрияр гьазурунин кардик виле акьадай хьтин пай кутунай М.Н. Къарахановаз «Россиядин Федерациядин вини дережадин пешекар образованидин гьуьрметлу работник» лагьай тIвар ганва.
Мурад Нуруллагьович гьуьрметлу хизандин сагьибни я. Адан уьмуьрдин юлдаш, гьеле институтда кIелзавай йисара таниш хьайи Галина Алиевнани Ахцегьрин хуьряй я. Педагогикадин илимрин кандидат, профессор ва РФ-дин вини дережадин пешекар образованидин гьуьрметлу работник тир ада ДГПУ-да зегьмет чIугвазва.
Эхиримжи йисара гатун отпускдин йикъара абур мукьвал-мукьвал Ахцегьиз хъфизва, ина яшамиш жезвай багърийрихъ галаз гуьруьш жезва, михьи гьавадал, багълара сейрзава, сагъламвал патал хийирлу ятарин чими гьамамрал физва — и крари адаз къуват ва гьевес гузва. Ахцегьиз хтайла, ада гьар сеферда Ушехънарин гуьтIуь куьчейра сейрда — ина вилик вахтарин кьетIен гьава аваз гьисабзава. ГъвечIи чIавуз ам иниз вичин халудин патав мукьвал-мукьвал хкведай. Мурад Нуруллагьовича шадвилелди къейдзавайвал, райондин цIийи регьберрин ва меценатрин куьмекдалди хуьр аваданламишунин рекье гзаф кIвалахар ийизва. Ам умудлу я хьи, вичиз ухшарди авачир кьетIен чка тир адан ватандин гележег экуьди жеда.
Мурад Нуруллагьовичаз чна хайи югъ тебрикзава. Къуй адахъ яргъал йисарин уьмуьр, кIубанвал, хизанда хушбахтвал, кIвалахда мадни агалкьунар хьурай!
Н.Г. Фаталиев,
Дагъустандин государстводин аграрный университетдин профессор
