Кьисметди инсан акъуд тийидай чка жедач. КIелиз, гьихьтин къуллугъдал кIвала­хиз хьайитIани, дуьз инсанди вич алай чка гуьрчегарда, жемият патал хийирдин кIва­лахар ийида, патарив гвайбуруз хъсан фи­кирар­ тада. Ихьтинбурукай сад Магьмудов Феликсни  я.

Ам 1956-йисуз Кьван­цIи­ла школа-интернатдин директорвиле кIва­­лахай Агъамирзе Муъминовичан­ хизан­да Агъа СтIалдал дидедиз хьана. Диде­ Бесханум Агь­медовна кIвалин кайвани тир. Абуруз­ вад аял хьана. Феликс чIехиди тир. КIе­­лунал-кхьинал, гьисабунрал­ гзаф рикI алайди хьуниз килигна, бубади ам, вад йис тамам хьайила, КьванцIилрин школадин гьазурлухвилин классда туна. 1966-йисуз абур Агъа СтIалдал хквезва. 1973-йисуз хуь­руьн­ школа ада къизилдин медалдалди­ куьтягьна. 8-10-классра кIелдайла, алава­ яз, Моск­вадин госуниверситетдин матема­тикадин школада заочнидаказ кIелна. КIе­лунра хъсан нетижаяр къазанмишнавай  Феликсаз МГУ-дай­ математик я лагьай шагьадатнама ва ана кIелун патал теклиф атана. Ада рикIел хкизвайвал, муаллимриз авторитет амайди­ туш лагьана, бубади Феликс Москвадиз ракъурнач. Гьа и йисуз ам ДГТИ-дин механикадинни математикадин факультетдик экечIна. Ина кIелзавай йисара­ ам датIана залан атлетикадал машгъул хьана, институтдин патай акъажунра­ иштиракна, кIвенкIвечивилинни приз­дин чкаяр­ни кьуна. 1979-йисуз вуз акьал­тIарай­ла, Феликс Нальчик шегьердин станокар акъуддай заводдиз ракъурна. Ина ам кьилин технологиядин отделда 3-дережадин технологвиле кIвалахал эцигна. И йисан ноябрдин вацра адаз армиядин жергейра­ къуллугъиз­ эвер гана. Ам Нахичеванда авай мотострелковый полкуниз акъатна. Спортротадиз физ кIанзавай, амма кьисмет хьанач. Залан атлетикадал машгъул хьун — рикIе авай къаст — ада вичи къуллугъзавай частуна кьилиз акъудна.

Армиядай хтайла, са йисуз Дербентдин­ шлифовальный станокар акъуддай завод­дин кьилин технологиядин отделда инже­нер-технолог яз кIвалахна. 1981-йисуз ам Днепропетровск шегьердиз фена.

– КIвалахдай чкани аваз, Днепропет­ровск шегьердиз финин себеб вуч тир? — хабар кьуна за.

— Ана зи стхайри химтехнологиядин ­институтда кIелзавай. Украинадин и шегьерда вири СССР-дай залан атлетикадал машгъул жезвай тIвар-ван авай спортсменар кIватI жезвай. Зи рикI, жуван зегьметдин пешедал хьиз, залан атлетикадал гзаф алай.

Ина Феликс Агъамирзоевича Южный машиностроительный заводдин профтехучилищеда технологиядин махсус предмет­рай чирвилер гузвай муаллимвиле 1984-йисалди зегьмет чIугуна. И йисарани ада залан атлетикадал машгъул хьун давамарна. Залан атлетикадай (штангаяр) спортдин хиле къазанмишнавай агалкьунрай ам СССР-дин спортдин мастервилин дережадиз хкаж хьана.

Гуьгъуьнлай стхадин патав Сума шегьердиз хтайла, кIваляй бубадин кефияр авач лагьай телеграмма атана. ИкI, элкъве­на ватандиз хтана, стхаяр Разикни Арсен Украинадин Сума шегьерда амукьна. Абур кьведни карчияр я.

Дербентда 16-нумрадин СПТУ-да кIва­ла­­хал акъвазна. Ф. Магьмудова рикIел хкиз­­вайвал, училищедин директор Халид­ Шу­­гъаевич чина берекат авай итим тир. Ам адан патав вичиз фадлай чизвай, Дербентда яшамиш жезвай Мегьамед Къурбан­ис­маилова тухвана. Ина Феликс Агъа­мирзое­вича производство чирдай мастервиле ва профкомдин председателвиле геж­далди кIва­лахна. Ада ана эцигунардай ва маса ­хилерай гзаф пешекарар гьазурна. 1994-йисуз­ училищедиз цIийи директор атана. В. Мус­тафаева «са клеткада кьве аслан жедай­ди туш» лагьана, Магьмудоваз Кьасум­хуьрел ачухзавай филиалдин кьиле акъвазун тек­лифна. Саки 2006-йисан эхирдалди Ф. Магь­мудова Кьасумхуьрел хейлин жегьилриз гьар жуьре пешеяр чирна.

Образованидин хиле къазанмишнавай агалкьунрай 2003-йисуз ам РФ-дин сифтегьан пешекарвилин образованидин Гьуьр­метлу работник лагьай тIварцIиз лайихлу хьана.

2010-йисуз Ф. Магьмудов СтIал Сулейманан райондин администрацияди ачухна­вай «Куьреагро» МТС-дин директорвиле эцигна. Ада рикIел хкизвайвал, районда чIе­хи колхозар, совхозар пайи-паяр хьана, са шумуд виш гъвечIи-гъвечIи кьилдин майишатарни КФХ-яр арадал атанвай. Майишат­ра авай техника пайна, куьгьнебурни­ ишле­мишдай гьалда амачир. Нетижада гзаф кьадар хийирлу чилер магьсулар цун тавуна амукьнавай. И татугай гьал фикирда кьуна, районда МТС арадал гъана. Сифте нубатда вилик техника къачунин ва тежрибалу пешекарар хкягъунин месэла акъвазнавай. Карханадиз 22 кас пешекарар кьабулна. ЦIуд трактор, 2 комбайн, грейдер, экскаватор, автокран къачуна, — абурухъ акалдай хуьруьн майишатдин вири жуьредин агрегатарни.

— А вахтунда чна КIварчагъ дереда­ 135 гектар чил дериндай къарагъарна­, ци­пицI­рин цIийи чIереяр, ДаркIушрал ципицI­рин багъ арадал гъана. ЦипицIчийриз куьмек яз, цементдин пасенкаяр акъуддай цех кардик­ кутуна. ТахьайтIа, чун мегъуьн даяхар акIу­руниз мажбур жезвай. Абурни яргъалди физ­­вачир, ктIизвай. Испик пата авай Гьезерхуьре чил гьазурна, тум кIватIна, къуьлерин буба-нехв цана. Хуьр ана амачир, вири гьарниз эвичIнавай. Сифте йисуз 35 тонн, кьвед лагьай йисуз 45 гектардай 100 тонн нехв кIватIна. Нехуьн чIахар авуна. МТС-да захъ галаз санал кIвалахай, вичин хиве авай везифайрив намуслувилелди эгечIна, гьакъисагъвилелди зегьмет чIугур тежрибалу агроном Агьмад Магьмудован зегьметни къейд ийиз кIанзава, — лагьана ада.

Кьве йисалай ам муаллимвиле кIвала­хиз хайи хуьруьн школадиз хтана.

– Феликс Агъамирзоевич, куьне 2019-йисалай хуьруьн школадиз регьбервал гузва. Школадин тарихдикай куьрелди суьгьбет авуна кIанзавай.

— Чи хуьре 1916-йисуз светский школа­ ачухнай. 1927-йисуз — пуд кIвалин школа. Ахпа адахъ са кIвал мад гилиг хъувуна, сифтегьан классрин школа хьана. 1936-йисуз ам тамам тушир юкьван школадиз элкъуьрна.

Чилер зурзай 1966-йисуз 190 аял гьакьдай школадин цIийи дарамат эцигна. 1968-йисуз адаз юкьван школадин дережа  гана. 1989-йисуз хуьре 624 ученик гьакьдай пуд мертебадин типовой школадин дарамат эцигна. И йисара школадиз К. Ибрамхалилова, М. Рамазанова, А. Мегьамедтагьирова, Р. Нагъиева гьакъисагъвилелди регьбервал гана.

Къе Агъа СтIалрин школада кIелзавай 352 аялдиз 63 муаллимди чирвилер гузва. Абурукай 8 муаллимдихъ — кьилин ва 10-дахъ сад лагьай категорияр ава. 8 кас РФ-дин умуми образованидин гьуьрметлу работникар, 2 РД-дин образованидин отличникар я. Са муаллим РД-дин культурадин Гьуьр­метлу работник, садни РФ-дин образованидин министерстводин грамотадиз лайихлу хьанва. Жуьреба-жуьре конкурсра иштиракиз, муаллимри кIвенкIвечивилин ва приздин чкаяр кьазва. Абурун арада лезги чIалан муаллим Мадина Ферзилаева, математик Альбина Ражабова, сифтегьан класс­ра тарсар гузвай муаллим Гуьласрет Саидгьасанова ва масабур ава.

– Куь кIвалахдин девирда школада гьихьтин дегишвилер хьанва?

— Сифте нубатда лагьана кIанда, аялрин чирвилер хкажуниз кьетIен фикир гуз гатIунна. Жувани завучри, тарсариз физ, аялрин кIелунрал гуьзчивал тухвана. Аялрин чирвилерал — диде-бубайрини гуьзчивал ийидайвал, классрин руководителри диде-бубайрихъ галаз, гьакI чна  вири школадин собранияр кьиле тухвана, гилани тухузва. Низам хкажунизни фикир гана.

2022-йисуз райондин кьиле авайбурун куьмекдалди куьгьне хьанвай школадин дарамат цIийи кьилелай туькIуьр хъийидай программадик кутаз алакьна. Шаз школадин дарамат цIийи кьилелай туькIуьр хъувуна. Столар, стулар, доскаяр, шкафар цIийибуралди эвезнава. ЦIийи 42 компьютер хканва. Гила школада аялриз кIелдай, муаллимриз тарсар тухудай вири къулай шартIар ава.

– 40 штатдал 63 муаллимди кIвалах­зава. Муаллимри наразивал къалурзавачни?  

— Хуьруьн школада им, дугъриданни, тIал алай месэла я. Зун директорвиле эцигайла, ина 86 муаллимди кIвалахзавай. ТIи­мил сятер вугуз, кIвалахал кьабулнавай­ абур. Гила муаллимрин кьадар 63 хьанватIани, 40 штатдин сятер виридаз бес жезвач. Жедай­вал кIвалахна кIанда. Идан патахъай нара­зи­вилерни ава. Аялрин кьадар, класс-комп­лектар гзаф тахьанмаз, и месэла гьялиз хьун четин я.

Суьгьбет яргъалди хьанатIани, СВО-дин иштиракчийриз жедай куьмек ракъурзавай чи волонтеррин отряддикайни кьве гаф лугьуз кIанзава. Школада  недай, алукIдай, сифте лазим авай гигиенадин затIар кIватI­на, шемер, аялри аскерриз кхьенвай чарар аваз посылкаяр военный частуниз рекье туна. Частунин командир, полковник В. Ковалевалай чи школадиз аялрин зегьметдилай разивал къалурзавай чар хтана.

СтIал Сулейманан райондин образованидин управленидин начальник Гьуьсейн Шихбабаев:

— Агъа СтIалрин школа цIийи кьилелай туькIуьр хъувурла, муаллимриз яратмишдай тегьерда кIвалахдай хъсан шартIар арадал атанва. Феликс Агъамирзоевича регьбервал гуз гатIунайдилай инихъ ана материалринни техникадин база хъсан хьанва. Школада интернет, компьютеррин класс ава. «Точка Роста» программадай пуд кабинет кардик ква. Кабинетар алай аямдин мебелдалдини техникадин такьатралди тадаракламишнава. Ф. Магьмудов, вичивайни, гьакI къвалав гвайбурувайни кIеви  истемишунардайди хьиз, куьмекдин гъилни яргъи ийидайди я. Райондин жемиятдин палатадин председателдин заместителни яз, кIвалахдив ам яратмишунардай тегьерда эгечIзава. Ам са шумуд шабагьдин сагьиб я.

Феликс Агъамирзоевич туькIвей, гьуьр­метлу хизандин кьил я. Адан уьмуьрдин юлдаш Фая Къурбановнади «Кпул ятар» санаторийда медсестравиле кIвалахзава. Абурухъ кьилин образование авай пуд велед ва ругуд хтул ава.

Къагьриман  Ибрагьимов