Куьмекчи майишатрин пай

Эхиримжи йисара агропромышленный хел йигиндаказ вилик фенва, гьар жуьредин программаяр, инвестицийрин про­ектар уьмуьрдиз кечирмишзава.

СтIал Сулейманан районда хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилунал 2 СПОК, хуьруьн майишатдин 25 кархана, лежбервилинни фермервилин 45 майишат, 960 кас арендаторар машгъул я. Абурухъ галаз санал суьрсет гьасилунал агьалийрин хсуси куьмекчи майишатарни машгъул жезва, халкьдин суфра берекатлу авуник чпин пайни кутазва. И месэладай за райондин хуьруьн майишатдин (ЛПХ) ва суьрсетдин управленидин начальникдин заместитель Къазиагьмед Абумислимовахъ галаз суьгьбет авуна.

— Санлай къачурла, районда агропромышленный хиле 20666 хсуси куьмекчи майишат кардик ква, анра 21680 касди зегьмет чIугвазва, — лугьузва ада. — Абуру хуьруьн майишатдин саки вири, асул гьисабдай майвачивилин, къушчивилин хилера кIвалахзава. ЧIехи карханайрихъ, КФХ-рихъ галаз санал АПК-дин хиле хсуси куьмекчи майишатри кIвалахун, суьрсет гьасилун Россия патал алай вахтунда иллаки важиблу я. ГьикI лагьайтIа, масанрай гъидайдал вил тахьана, гьар са хизанди картуфралди, помидорралди, афнийралди, чичIекралди, якIалди, некIедалди ва  маса суьрсетдалди чпи-чеб таъминарзава. Малум хьайивал, эхиримжи вахтара районда и кардай налогар гузвай инсанрин кьадарни артух хьанва. Алай вахтунда абурун кьадар 1030-дав агакьзава.

Райондин хуьруьн майишатдин ва суьр­сетдин управленидай чаз ихьтин делилар гана: райондин куьлуь карч алай гьайванрин — 56 ва ири карч алай гьайванрин 60 процент ЛПХ-рал ацалтзава. Имни пис нетижа туш.

Эгер виликдай майвачивилел асул гьисабдай хуьруьн майишатдин карханаяр машгъул жезвайтIа, эхиримжи йисара ЛПХ-яр машгъул жезва. Абуру гьасилзавай ва кIватI хъийизвай салан майвайрин кьадарни йисалай-суз артухарзава. Идан гьа­къиндай алатай йисуз 29000 тонн салан майваяр кIватI хъувуни ачухдиз шагьидвалзава.

ЦIинин бегьер патални райондин ЛПХ-ри саки 300 гектарда салан майваяр цанва, анра помидоррин тарифдин бегьер агакьнава.

Эхиримжи йисара ЛПХ-ра кIвалин къушарин кьадарни артух хьанва. Гьавиляй агьалийриз къушарин якIукай, какайрикайни дарвал авач.

Райондин агьалийри чпин багълара­ гьар жуьредин емишар (ичер, пIинияр, шеф­телар, хутар…), саларани бустанра помидорар ва  маса суьрсет гьасилзава.

— Чи халкь чилин къадир авай, зегьметдал рикI алайди я, — давамарзава ихтилат Къазиагьмед Абумислимова. — И кар абуру чпин хсуси куьмекчи майишатра гьасилзавай суьрсетдалди къалурзава. Мадни, жуван сала-бустанда гьасилзавай няметар экологиядин жигьетдай къецепатан уьлквейрай гъизвайбуралай михьини я, инсанриз — менфятлуни.

Райондин хуьруьн майишатдин карханайра, лежбервилинни фермервилин майишатра, арендадин участокра хьиз, агьалийрин хсуси куьмекчи майишатрани гатун чуьлдин кIвалахар кьиле тухун, емишарни майваяр ва  маса няметар кIватI хъувун давам жезва.

Зегьмет агалкьунрин бине я. Инанмишвал ийиз кIанзава хьи, алай йисни СтIал Сулейманан районди АПК-дин хиле агалкьунар аваз акьалтIарда.

Хазран  Кьасумов