И йикъара Дагъустандин культурадин уьмуьрда кьиле фейи фольклордин ва адетдин культурадин «Дагъвияр» тIвар алай международный XXII фестивалдин мярекатрин иштиракчийри меркезвийриз ва мугьманриз гуьрчег ва яргъалди рикIел аламукьдай итижлу легьзеяр багъишна. Кьилин макьсад Дагъустандин, Россиядин ва дуьньядин халкьарин милли медениятдин ирс хуьникай ва вилик тухуникай, халкьарин арада дуствилин алакъаяр мягькемаруникай ва абурун культурадихъ галаз таниш хьуникай ибарат тир «Дагъвияр» фестиваль цIи Россиядин Гьукуматдин премиядин лауреат хьана.
Россиядин Президентди малумарнавай Хизандин йисаз бахшнавай и фестивалда цIи Белоруссиядин, Азербайжандин, Узбекистандин, Кьиблепатан Осетиядин, Индиядин, Сербиядин, Мексикадин (арада мензил аваз) ва Россиядин 19 региондин, гьа гьисабдай яз ЛНР-дин, Архангельскдин, Омскдин, Пермдин, Ростовдин, Калининграддин, Астрахандин областрай, Ставрополдин крайдай, Брянск, Ульяновск, Смоленск ва маса шегьеррай атанвай яратмишунардай коллективри чпин устадвал къалурна. Гьелбетда, иштиракчийрин арада Дагъларин уьлкведин яратмишунардай коллективрини еке чка кьунвай.
Фестивалдиз гьазурвал акунин месэлайриз талукьарнавай пресс-конференциядал Дагъустандин культурадин министр Зарема Бутаевади къейд авурвал, виликан йисара хьиз, цIини и мярекат Дагъустандин Кьилин ва Гьукуматдин, РФ-дин культурадин министерстводин, Россиядин В. Поленован тIварунихъ галай халкьдин яратмишунрин кIвалин, Дагъустандин культурадин министерстводин, РДНТ-дин (Республикадин халкьдин яратмишунрин кIвал) куьмекни галаз «Культура» милли проектдин сергьятра аваз ЮНЕСКО-дин крарин рекьяй РФ-дин комиссиядин къаюмвилик кваз тешкилнавай. Алатнавай 22 йисуз «Дагъвияр» фестивалда дуьньядин жуьреба-жуьре уьлквейрай (гьатта Шри-Ланкадай, Мексикадай, Тайланддай, Хорватиядай, Франциядай ва икI мад) — 60-дав агакьна, Россиядин регионрайни 100-лай виниз коллективри чпин устадвал къалурна. ЦIинин программани гзаф гегьеншди тир. Аник жуьреба-жуьре жанрайрин проектар — гала-концертар, халкьдин сеняткарвилин устадрин выставкаяр ва мастер-классар, пагьливанрин устадвилин, халкьдин пек-парталдин ва манийрин суварар, республикадин муниципалитетрин ансамблрин ва мугьманрин коллективрин фольклордин къекъуьнар (милли пек-парталар алаз), элкъвей столар квай.
Фестиваль ачухуниз талукьарнавай шад мярекатдал Зарема Бутаевади Дагъустан мугьманперес агьалийрин макан тирди, ина са шумуд диндин ва цIудралди жуьреба-жуьре миллетрин векилар дуствилелди яшамиш жезвайди къейдна.
— Меденият — им чи рикIер ачухарнавай рехъ я. Ам чун мадни хъсанариз чалишмиш жезва, «Дагъвияр» фестиваль лагьайтIа, чавай вири дуьньядиз хъсанвал, рикIин ачухвал ва деринвал гзаф кьадарда аваз къалуриз жезвай майдан я. Мугьманри чпин культура, гьунарар, устадвал чаз къалурзава, гьа са вахтунда абур Дагъларин уьлкведин культурадихъ галазни еке ашкъидалди таниш жезва, — алава хъувуна министрди.
Хъсан адетдиз элкъвенвайвал, ада фестивалдин иштиракчийрин тIварунихъ чими келимаяр кIелна. Абурун арада Дагъустандин Кьил Сергей Меликов, РФ-дин культурадин министр Ольга Любимова, Федерациядин Советдин илимдин, образованидин ва культурадин рекьяй Комитетдин председатель Лилия Гумерова, ЮНЕСКО-дин крарин рекьяй РФ-дин Комиссиядин жавабдар секретарь Татьяна Довгаленко ва гзаф масабур авай. Тебрикдин чарара Россиядин культурадин рекье лишанлу вакъиа Дагъустан Республикада (Кеферпатан Кавказда и жуьредин фестивалар мад санани авач) — гзаф миллетар ва са шумуд диндин векилар яшамиш жезвай, кьетIен культурадин адетралдини фольклордин девлетлу ирсиналди, халкьдин художественный сеняткарвилин ва устIарвилин пешейралди машгьур регионда — кьиле тухун дуьшуьшдин кар туширдал фикир желбнавай. Фестивалди жуьреба-жуьре фикирар авай ва культурадин рекьяй жуьреба-жуьре адетрал амалзавай инсанриз санал яратмишдай ва дуствилин алакъаяр мягькемардай мумкинвал гузвайди къейднавай.
Фестиваль ачухуниз талукьарнавай шад мярекатдилай кьулухъ Дагъустандин ва мугьманрин яратмишунрин коллективар, адет хьанвайвал, милли пек-партал алаз, меркездин Кьилин майдандилай М. Горькийдин тIварунихъ галай Урусрин драмтеатрдин дараматдал кьван Р. Гьамзатован куьчеда къекъвена.
Тамам 5 юкъуз «Дагъвияр» фестивалдин мярекатар, меркезда хьиз, республикадин жуьреба-жуьре муниципалитетрани кьиле фена.
Рагнеда Рамалданова
