Чи диде-бубайрин эрзи­ман му­рад веледар динж хьун, абуру­ чпин уьмуьр лайихлудаказ, инсанрин­ арада баркаллу краралди ва тIва­раралди тухун я. Гьар са бубади ва дидеди веледрин уьмуьр хъсанди хьун патал чан эцигзава. Акьван лезги дидеяр заз акуна хьи, чпин руфуна гъуд туна, чпиз азаб гана, аялриз дарвал тагуз, абуруз хъсан тербия гайи, вирибурун арада абурун кьил вине­ туна, кIвачIел акьалдарай. Къенин зи ихтилат Сайтарахуьряй тир мастер-буровик, Сухокумск шегьердиз вахтадин жуьреда кIвалахиз физ-хтай Вагьабов Алисмананни ФатIиматан хизандин  чIехи хва Керимакай я.

Са сеферда Москвадиз фидай рекье зун авай купеда Сайтарахуьряй тир са яшлу итим ацукьна. Ам, меркезда яшамиш жезвай­  хцел кьил чIугуна, ахпа Кефердихъ кIвалахиз физвайди тир. Рекье инай-анай куьлуь ихтилатар кватайла, ада чпин хуьруьнви, Мос­квада авай  «Акрон» ОАО карханадин вице-президент Керимани куьмек гун яз, вичиз кIвалахал теклифзавайди, Кеферда мажибарни пара тирвиляй вич аниз физвайдакай лагьана. Адаз сусар­ гъидай гадаяр авай. Вич чара авачиз физвайди я лагьанай ада. Ахпа­ ада завай, мажал хьайитIа, чпин миресдин патав  фена,  са вад тIуб ихтилат зи  ктабра тун тIа­лабнай.

Москвада жуван дердияр агудайла, за Керим Вагьабов жа­­гъурна. Зун ада вичи теклифай чIавуз Москвадин балкIанрин 1-заводдиз­ рекье гьатна. Москвадин областдин Успенский райондин гуьзел тIебиатдин къужахда авай заводдив зун таксиди фад агакьарна. Ингье зун чи лезгидин кабинетдиз гьахьна. Сифте акурла, заз ам урус хьиз хьанай. Лацу якIарин, экуь вилер авай Керим Вагьабовахъ галаз таниш хьайила, рахунрай заз ам залан­ хесет­рин инсан яз акунай. Хуьруьнвидин тIалабун ада кьилиз акъуднач. Ада вич журналистривай пара яргъа кас я лагьана. Амма зи яратмишунриз ада гьуьрметна, заз багьа аманат гана, рекье хтунай. Адалай инихъ са кьадар вахт алатнава. И йикъара зи рикIел 2-июлдиз адан 65 йисан юбилей  тирди хтана. Гила, за адавай гьич хабарни кьун тавуна, и очерк кьхьизва. ГьикI лагьайтIа, адан хва  Великий Новгородда  яшамиш  жезвай Алисман зи таниш яз хьана. Адан хва Эльдаракай за  куьруь макъалаяр кхьенай. ЦIикьвед йиса аваз дзюдодай акъажунра къазанмишнавай 30-далай виниз къизилдин­ медалрин  сагьиб тир  Эльдар Керим Вагьабован хтул я.

1959-йисан 2-июль Сайтарахуьре гуьлуьшан югъ тир. Вагьа­бов Алисманан хизанда сифте аял — хва — хьана, адал чпин  чIехи буба­дин тIвар Керим эцигна. Диде ФатIимата аял сифте хурудив агудайла, вичин экуь вилер авай баладилай кап алтадиз, Аллагьдивай адаз бахтлу кьисметдин иеси хьунин дуьаяр авунай. Кериман аялвал багьаз ва харуз акъат­завай, адан гуьгъуьниз мад пуд стхани пуд вах хтана. Аялар арада гьуьрмет аваз чIехи жезвай. Абуруз куьчеда кIинтI-лаш къугъвадай вахт авачир, кIелунал, кIвалин кIвалахра куьмекар гунал машгъул тир. Регьберни — Керим. Гьар са аялди  диде-бубадиз чпелай алакьдай куьмекар гузвай. Хуьруьн аялар фад акьалтда. Хайи маканда 4 синифдин  мектеб акьалтIарна, Керима патав гвай Уллу-Гъетягърин юкьван мектебда  кIелун давамарна. Пуд километр  мензилдиз, гагь марфадик акатиз, гагь гарун хура аваз физ хтанай. Гъилиз аттестат атайла, Керим Вагьабов Новгороддиз, чIехи кIелунар ийида лагьана, фена. Ана адан  мукьва-кьили Гуьляли авай.

Хцин гуьгъуьниз дидеди варцелай  геждалди дуьаяр  авунай. Новгороддин вузрикай  ада политехнический институтдин автомобилрин факультет хкяна. Зур йисуз кIелна, ахпа ада аскервилин буржи кьилиз акъудна. Им Керим  вичин бубадин дустунин рушал ашукь хьанвай вахт тир. Иер, ачух чин авай Селем Кериман  рикIи  фадлай чIугунвай. Ленинграддин медучилище куьтягьна хтанвай Селемал Керим мад сеферда туьш хьана. Алисмана­, дустунин руш  виле акуна, къилихар вад йиса авайдалай инихъ хъсандиз чизвай Селеман тIвар кьунай… Жегьилри,  энгел тавуна,  мехъерарна. Абур Новгороддиз хъфена. Керима вузд­а кIелун давамарнач, са куь ятIани ам шаклувиле тунвай. Шегьерда хайи,  гьаятда са цицIибни  вилериз такур Селема Керимаз, хуьруьн майишатдикай рахаз, калер, хипер, чуьллер, багълар акун, ада хуьруьн майишатдин вузда кIел­найтIа, хъсан тир лагьайла, ада Селемахъ яб акална, Новгороддин хуьруьн майишатдин  Академиядик экечIнай. Жегьил хизан патал им пара агъур вахт хьана. Кериман буба, авариядик акатна, кечмиш хьана. Хуьре ругуд аял дидедин вилеризни гъилериз тамашиз амукьна.

Диплом вахчуна, Керим  Алисмановичакай шегьерда авай «Ак­рон» ОАО карханадик акатзавай чIехи куьмекчи майишатдин директор хьана. Саки 20 йисуз ана кIвалахна. Ада хуьруьн майишатдин  еке карханайриз регьбервал гузвай. И йисара са туьгьметни  къачун тавуна, еке ихтибарлувал аваз, гьакъисагъвилелди зегьмет чIугунай. Ам кьилин конторади Москвадиз, чпин гуьзчивилик квай балкIанрин 1-заводдиз кIвалахал  рекье туна. Керим Алисмановича «Акрон» ПАО-дин вице-президент яз кIвалахизни 20 йис хьанва. Зегьметдин  книжкада авайди са карханада кIвалахна лагьай са чин я. И карханада  адан везифайриз вил вегьейла, зун кьил элкъвез амукьна, чи ватанэгьли зурба менеджер я. Ам виринра вахтунда вичин крар кьиле тухуз агакьзава. Жавабдарвал и карда адаз сифте йикъалай хас я. Ам вич руьгьдиз кIубан, къенин кар пакадал тевегьдай регьбер я. Гьакъисагъвилелди зегьмет чIугунай адаз гьам кьилин карханадин сагьибди, министерствойри, гьам Москвадин областдин районрин чIехибуру гзаф грамотаяр, чухсагъулдин чарар гана. И мукьвара  ам «Акрондин» лайихлу работник лагьай ме­далдизни лайихлу хьанва. Керим Вагьабован вилериз шабагьар аквазвач. Ам патал кьилинди вичел тамам 40 йисуз ихтибарнавай чIехи кIвалахра, уьтквемдаказ зегьмет чIугуна, далу акIадар тавун я. Ада зегьмет чIугвазвай заводди и зулуз арадал атай йи­къалай инихъ 100 йисан юбилей къейдда. И лишанлу вакъиа ла­йихлудаказ кьиле тухун патал гьазурвилер акунин жилавар гвайдини чи ватанэгьли я.

Вичин кеспидал, уьмуьрдал рази Керим Алисмановича вичелай рази авуна хайи стхаяр, вахар. Абур  вири, Новгороддин берекатлу чилел гъана, динжарна, абуруз бубавал авуна. К. Вагьабован хизанда руш Сабина ва хва Алисман, хъсан тербия гана, динжарнава. Ам пуд хтулдин чIехи буба я. ЧIехи хтул Давида МГУ акьалтIарна. Керим ва адан кайвани Селем кьилеваз, вири Вагьабовар мукьвара жедай адан мехъерин гьазурвилерин юртада ава. Алисманан хва дзюдодай чемпион я —  винидихъ тIвар кьунвай Эльдар. Алисманан руш Таися художественный школада машгъул я. Азад вахтара Вагьабоврин хизан санал кIватI жеда, межлис къурмишда. Иллаки — абурун хизандиз кIандай ФатIимат дидеди  иштиракдайла. Абурун суфрадихъ заз лезги ашукьарни акунай. Кериман бубадин кьуьлерал рикI алайди тир. Керима вичини  пара рикI алаз кьуьлерда. А кьуьлерик зил кьадайди  ФатIимат тир. Гьайиф хьи, Керим Алисмановичан 60 йисан юбилейда иштиракна, ахпа  са тIимил вахтунилай ам  рагьметдиз фена. А чIавуз ада вичин хцихъ галаз авур кьуьл акурла, зи бедендиз цак акьатна, гуя вири тавазар амукьна абурун санал авур кьуьлуьна… Диде рикI секин, динж яз хъфена дуьньядилай. Ахьтин бахт адаз гайиди хва Керим я. Амма Керимаз диде, вичиз тамашиз, шехьай вахтар гьикьван хьанатIа чидач. А накъвар акурди анжах са  Селем я. ФатIиматаз акI жедай хьи, гуя етим яз амукьай са кIеретI аялрин къайгъуйра играми хва Керим галат ва адан къуьнер агъур хьанва. И чIавуз ам дертлу фикиррикай хкудайди  Селем тир. Вагьабоврин кIвализ сифте кам вегьейла, адаз къариди “чан свас,  вун зи пенжердин экв я” лагьанай. Селем Кериман рикIин эквни я. Абур саки 45 йисуз санал яшамиш жезва. Абурун  арада  цуькведилай кьезил, серин са гафни хьанач. Чина берекатдин нур авай, кIвалин чимивал хуьзвай, аялрин гъавурда акьадай ва хтулрал чан эцигзавай бадени я Селем Вагьабова. Адани яргъал вахтунда Новгородда  «Акрон» ОАО карханадик акатзавай пегьриздин лабораторияда медработник яз кIвалахна.

Керим Алисманович вичин кьисметдилай пара рази я. Сиф­тени-сифте — вичин диде-буба­ди­лай, ахпа вичин уьмуьрдин юлдаш Селемалай, аялрилай ва хтулрилай, вичел рекьера гьалтай  камаллу инсанрилай.

Вагьабоври хайи ватанда чпин  хсуси кIвал  эцигнава. И фикирдик къуьн кутурди Селеман диде я. Хизанар гатуз, ял ягъиз, хквезва. Керим Вагьабова, селлери тухвана, чIур хьанвай хуьруьн рехъ акурла, вичин къуватралди Сайтарахуьруьн рехъ гуьнгуьна хтуна. Бубайрин сурарани къайда туна. Москвадани ада инсанриз вичелай алакьдай куьмекар гузвайди заз поездда гьалтай адан хуьруьнвидин суьгьбетдайни чир хьанай. Бубадин ватан диб я, дидедин чан — руьгь. Дидеди фу чрадай хьар акурла, Кериман вилик аял вахтар хкведа… Адаз вичин хайи Сайтарахуьр, СтIал Сулейманан район, Дагъус­тан гьар са рекьяй абад хьана кIан­завайди кьатIана за гьасятда гуьруьшдани. Са гафуналди, хуьре ял яна, рикI алахьна, меркездиз Ке­рим Алисманович диде-бубадин экуь къаматар рикIе аваз хъфизва. Уьлчуьдал кьван ам мили шагьварди рекье хутазва. Ибуру адаз цIийи гьиссер, цIийи фикирар ва дагъвидиз хас тир кIубанвал  гузва. Къуват, руьгьдин кIубанвал адаз кIвалахал герек я цIийи юкъуз.

Гьуьрметлу Керим Алисманович! Квез 65 йисан юбилей мубаракрай! Къуй гьар са диде-бубадиз, лезги  халкьдиз куьн хьтин вафалу рухваяр пара хьурай! За лагьайтIа, гьамиша чи халкьдин лезги намус хуьзвай  рухвайрин хизанрал, абурун игит тIварарал  ва баркаван  крарал дамахзава.

Бикеханум  Алибегова