1,5 млрд манатдилай виниз
Уьлкведин гьукуматди медицинадин идарайра реабилитация кьиле тухудай тадаракар цIийи авунин серенжемдиз алай йисуз 1,5 миллиард манатдилай виниз пулдин такьатар ахъайда. Идакай уьлкведин Гьукуматдин сайтда хабар гузва. Къейдзавайвал, и мярекатар гьукуматди набутриз ва залан начагъвилер галукьай, операцияр авур, хасаратвилер хьайи инсанрив медицинадин реабилитация агакьарунин кIвалах регьятарун патал датIана тешкилзавай серенжем давамарун яз кьиле тухузвайди я.
Чешмеди кхьизвайвал, кьилди къачуртIа, пулдин такьатар уьлкведин жуьреба-жуьре регионра федеральный дережадин 49 тешкилатда медицинадин реабилитация ийидай отделенияр тамамдаказ ва гьакIни цIийи кьилелай тадаракламиш хъувун патал харжда. Санлай къачурла, чпикай ихтилат физвай идарайрив алай девирдин истемишунрив кьадай 600 уьлчме жуьреба-жуьре тадаракар агакьарда. И карди гьам амбулаторный, гьамни йиакъан стационардин шартIара сагъламвал чкадал хкидай ерилу серенжемар кьиле тухудай мумкинвал гуда.
Хабар гузвайвал, реабилитациядин къурулуш вилик тухунин кIвалах «Оптимальная для восстановления здоровья медицинская реабилитация» федеральный проектдин сергьятра аваз кьиле тухузва. И проект Россия 2023-йисалди яшайишдин ва экономикадин жигьетдай вилик тухунин теклифрин сиягьдик акатзава.
Къейдзавайвал, ихьтин теклифрин кьилин макьсадрикай сад — инсанрин яшайишдин ери хкажун я.
Чешмеди гьакIни кхьизвайвал, уьлкведин регионрин медицинадин идарайра реабилитациядин тадаракар цIийи хъувун патал 2024-йисуз федеральный бюджетда 7,7 миллиард манат фикирда кьунва.
Рекорддин кьадарда аваз
«Поле.рф» сайтда хабар гузвайвал, уьлкведин хуьруьн майишатдин министерстводи алай йисуз рекорддин кьадар техил экспорт авун вилив хуьзва. Кьилди къачуртIа, и рекъем 70 миллион тонндин дережада жедайдак умуд кутунва.
Чешмеди, Урусатдин хуьруьн майишатдин министрдин заместитель О. Лутан гафарал асаслу яз, къейдзавайвал, эхиримжи кьве йисуз (2022 ва 2023-йисар) вахчунвай еке бегьерар себеб яз, экспрот авунин жигьетдай винидихъ къалурнавай рекъемдив агакьун мумкин я.
Гьа са вахтунда сайтда кхьизвайвал, хуьруьн майишат 2023-йисуз вилик тухунин серенжем кьилиз акъудуниз талукь тир Милли проектди къалурзавайвал, хуьруьн майишатдин министерстводи виликамаз кьунвай делилралди, Урусатда 2024-йисан сезонда техилдин бегьердин кьадар 132 миллион тонндал кьван агъуз аватда.
Жува-жув сагъариз алахъайла…
Уьлкведин здравоохраненидин министерстводин телеграм-каналди хабар гузвайвал, Нижневартовскдин округдин духтурханадиз кьве вилинни экв вичиз затIар (предметар) ахкван тийидай кьван квахьнавай итим атанвай. Къейдзавайвал, адавай анжах ишигъдин кIалубар айру ийиз хъжезвай.
Духтур Марат Мусякаеван суьгьбетдай малум хьайивал, начагъ кас саки са йисан къене духтурривай куьмек тIалаб тавуна акъвазнавай. Ам вич-вичиз даваяр ийиз алахънавай. Кьилди къачуртIа, ада вилериз махсус стIалар вегьезвай. Агьалиди ихьтин серенжемралди вичин вилериз экв хкведайдак умуд кутунвай. Духтурди къейдзавайвал, сагъламвал мягькемардай герек серенжемар кьабул тавунмаз, вилерин экв чкадал хтанач. Марат Мусякаева къейдзавайвал, гьавиляй вилерин экв квахьнавай итим духтурханадиз акъатнамазди, гежел вегьин тавуна, адаз операция авун тайинарна.
Духтурри агьалидиз катарактадин факоэмульсификация кьиле тухудай къарар къабулна. ИкI, пешекарри ультрасесинин куьмекдалди итимдин рагъул хьанвай хрусталик (вилин шуьше хьиз аквадай пай) акъудна, адан чкадал тIебии туширди эхцигна.
Хабар гузвайвал, операция авурдалай кьулухъ агьалидин вилерин экв гьасятда 80 процентдин чкадал хтана.
Алай вахтунда итимди вич хъсандиз гьиссзава. Амбулаторный къайдада сагъламвал мягькемар хъувун патал ам кIвализ ахъай хъувунва.
Йигиндаказ маса гузва
«Автостат» агентстводин экспертрин къейдерай малум жезвайвал, уьлкведа, коммерциядин улакьрив гекъигайла, кьезил машинар маса гун йигиндаказ артух жезва.
ИкI, «Автостатди» къейдзавайвал, кьилди къачуртIа, экспертрин делилралди, 2024-йисан сифтегьан кьуд вацран къене уьлкведа саки 548 агъзур цIийи автомобилар маса ганва. Алатай йисан январь-апрель варцарив гекъигайла, им 74 процентдин гзаф я.
Хабар гузвайвал, маса гунин кьадар кар алай вири терефра артух хьанва, амма виридалайни гзаф кьезил машинар къачунва. Къейдзавайвал, ихьтин машинар маса гун 89 процентдин артух хьанва — 467,7 агъзур кьван. Гьа икI, Урусатда, санлай къачурла, маса ганвай автомобилрин умуми гьисабдикай 85 процент кьезил машинрал ацалтзава.
Коммерциядин техника маса гуникай рахайтIа, и хиле гьалар ихьтинбур я: алай йисан эвел кьилелай инихъ LCV-яр маса гун 38 процентдин артух хьанва (32,4 агъзур кьван). Автобусар маса гун 33 процентдин (7,3 агъзур кьван), пар чIугвадай машинар лагьайтIа, 4 процентдин (40,3 агъзур уьлчмедал кьван) артух хьанва.
Гьазурайди — Муса Агьмедов
