Девлетхан Мирзебалаева тежриба авай муаллим, зегьметдин ветеран, вичин буба Агьмедханан рехъ хкяна. Девлетхан 1959-йисуз Кьасумхуьруьн район­дин Зугьрабахуьре дидедиз хьана­. 8-класс чешнелудаказ акьалтIарна, ада юкьван образование Шихидхуьруьн мектебда къачуна.

И йисара ам рикI алаз баскетболдал, футболдал, чукурунрал­ машгъул жезвай. Спортдал машгъул хьу­нилай гъейри, ам школадин художест­вен­­ный самодеятельностдин активлу иш­тиракчини тир. ЧIехи классра кIел­за­вайла, каникулрин вахтунда ада уче­никрин бригададик кваз совхозда кIва­лахна, къазанмишай пулунихъ вичиз чIа­гъан къачуна, ам ягъиз чирна. Ада школада ва районда кьиле фейи музыкадин конкурсра, спортдин акъажунра иштиракна, виниз тир чкаярни кьуна. Школа акьалтIарайла, ада вичин уьмуьр спортдин рекьиз бахш­на. 1979-йисуз Девлетхан Хасавюртдин педучилищедин физкультурадин отделенидик экечIна. Кьвед лагьай курс акьалтIарайла, адаз Совет­рин Армиядин жергейриз эверзава.

Педучилищеда музыкадин образование къачунвай ам военный оркестрдиз аватзава. Школада авайла хьиз, къуллугъдин вахтундани военный частунин музыкадин ва спортдин мярекатра иштиракиз хьана. Приморский крайдин Лозо поселокда авай вичи къуллугъзавай полкунин патай волейболдай дивизиядин акъажунра иштиракиз фейи ам дивизиядин командирдин буйругъдалди спортдин ротадиз ракъурна. Ина адакай волейболдай тренер хьана.

Армиядай хтайла, кIелунар давамарна. Ам комсомолдин секретарвиле хкяна. КIе­лу­нин са йис амайла, эвленмиш хьайи ам уьмуьрдин юлдаш Нинани галаз Хасавюртдиз атана. Нинади фабрикада 6-разряддин швея-мотористка яз кIвалахиз, Девлетхана армиядай хкай фотоаппаратдалди шикилар ягъиз хьана. Хасавюртда Д.Мирзебалаеван хи­занда сад лагьай велед — руш Наиля ­хьана.

Яру дипломдалди училище акьал­тIа­рай Д.Мирзебалаева муаллимвилин зегь­­метдин рекьив 1983-йисуз Белиж поселокдин 1-школада гатIунна.

КIвалахдивай къерех тахьана, ам Дагпединститутдик экечIна.

Асул кIвалах школада ийиз, Д.Мир­зеба­лаева консервиярдай заводда производстводин гимнастикадин пешекар язни зегьмет чIугуна. 1991-йисуз Белижда гимназия­ ачухайла, 1-школадин муаллимар вири аниз хъфена. Вад йисуз гимназияда кIва­лах­на. Яргъал рехъ хьуниз килигна, ам кIвалин патав гвай 3-нумрадин юкьван школадиз хтана.

1996-йисалай ада, галатун тийижиз­, гьакъисагъвилелди ина зегьмет чIугваз­ва. Школадин коллективди Девлетхан му­аллим профкомдин председателвиле хкяна. И везифаяр ирид йисуз та­мамарна. Ам школадин «Леки» спортклубдин регьбер я. И клубда футболдай секцияда аялри ашкъидалди иштирак­зава.

Девлетхан Агьмедхановичан гъилик­ чирвилер къачузвай аялри са шумудра­ спортдин гьар жуьредин мярекатра­ кIвен­­кIвечи ва приздин чкаяр кьуна: кье­зил атлетикадай кIвенкIвечивал патал 11-класс­да кIелзавай аялар 1-чкадиз, ми­ни-фут­болдай ачух кIвен­кIвечивал патал хкя­гъай команда 2-чкадиз ла­йихлу хьана. Адан ученикар хьайи Артур Гьашимова, Эдгар Эрзиханова Краснодардин крайдин футболдин лигадин командайрик кваз чпин алакьунар къалурзава.

Белиждин спортшколада адан гъилик футболдай вердишвилер къачузвай  аялрикай кIватIнавай командади алай йисуз кьиле фейи дуствилин гуьруьшрин акъажунра Оружбадин, Самурдин, ЛукIарин, Макьарин, Нуьгдидин, Белиж хуьруьн командайрал гъалибвал къачуна.

Школадин директор Магьмуд Зейду­лаевича къейдзава: «Девлетхан Агьмед­ханович истемишдай муаллим я. Ада спортзал, ана авай тадаракар хъсан гьалда хуьниз кьетIен фикир гузва. КIва­лахдин юлдашрин тежрибади­кай, педа­гогикадин литературадин цIийи­ви­ле­рикай, интернетдикай менфят къачуна, вичин устадвал гьамиша хкажиз­ алахъзава. Вичин тежрибадикайни ада юлдашриз чирвал гузва. Ам ШМО-дин заседанийрал, педсоветдал, диде-бубайрин собранийрал рахада. Ада тухузвай ачух тарсариз райондин дережада еке къимет гузва».

Девлетхан муаллимди вичин кIва­лах­дикай икI лугьузва: «Инсан патал виридалайни важиблуди сагъламвал я. Иниз килигна, зун патал тарс — им не­тижайрихъ калтугун туш, аялрин сагъламвал мягькемарун патал, гзаф алахъна, тухузвай кIвалах я. Аялрин сагъламвал мягькемарун за кьилинди яз гьисабзава.

Спортзалдиз гуьгьуьлар ачух яз къвез­вай аялар акурла, жувазни пара­ шад жеда. Ина математикадай, урус чIа­лай атанвай, «кьвед» важиблу туш. Физический упражненияр ийиз, хкадариз, къугъваз, катиз, абурун вилер шадвилин нурарив ацIурда. Яваш-явашдиз аялар къуьнер дуьзарна, зирекдиз къекъведа, гадаярни рушар зиринг картаризни ­жейранриз элкъвейла, жувазни хуш жеда…»

Физкультурадин тарсари гьерекатри аялар чIехи ийизва, абуруз кьетIен алем чирзава, мягькемарзава. Физкультурадин тарсунин кьилин мурад-метлеб гьа им я.

Винидихъ кхьейвал, Девлетхан муаллим и йисара музыкадивайни къерех хьанач. Ада сифте «Чинар», ахпа «Белиж» ансамблар тешкилна. Мел-мехъеррик иш­­тиракиз, цIийиз арадал къвезвай хизанрин межлисар, мехъерар гурлу авуна. Адаз мехъер кьиле тухуз, тамадавал ийиз­ эверзава.

Яргъал йисара чIугур гьакъисагъ зегь­метдай, виниз тир пешекарвиляй, сагълам уьмуьр раиж авунай, акьалтзавай несилдиз тербия гунай ва спортдин хел вилик тухунай Девлетхан муаллимдин кIвалах са шумуд дережадин шабагьралди къейднава. Абурун арада Дербент райондин образованидин управленидин начальникдин, Белиж поселокдин кьилин, 3-нумрадин СОШ-дин, 2-нумрадин ДЮСШ-дин директоррин, РД-дин спортдин министерстводик квай спортдин школадин директордин, райондин образованидин профсоюзрин тешкилатдин председателдин гьуьрметдин шабагьар ава.

Девлетхан муаллимди, адан хизанди школадин коллективда ва Белиж поселокда гьуьрмет ва авторитет къазанмишнава. Хизанда кьуд рушни са гада тербияламишнава. Виридахъ чпин хизанар хьанва. Зарема филолог я. Маринади педучилищеда ва СПИ-да кIелна, ам логопед-дефектолог я. Индиради педучище куь­тягьна, Кумухъ хуьруьн аялрин бахчада тербиячивиле кIвалахзава. Динаради медучилищеда кIелна ам Белиж поселокдин поликлиникадин медсестра я. Ислама Астрахандин технический университетда ва ДГУ-дин Дербентда авай филиалда физкультурадин факультетда кIелна, Москвада кIвалахзава.

Девлетхан муаллимни адан уьмуьрдин юлдаш Нина цIуд хтулдин бахтлу чIехи бубани баде я.

Къагьриман Ибрагьимов