Дагъустанда — цIийи заводар
Дагъустанда 2024-йисуз эцигунардай материалар акъуддай пуд завод кардик кутадай инвестпроект кьилиз акъудна акьалтIардай ният ава. Идакай «Дагъустан» РИА-ди хабар гузва.
РД-дин промышленностдинни алишверишдин министерстводин пресс-къуллугъдин делилралди, 1,7 миллиард манатдин къимет авай и инвестпроект уьмуьрдиз кечирмишзавайди «Капитал Инвест-Пром» ООО я. Проектдин сергьятра аваз арадал гъизвай заводра ихьтин метягьар акъудун фикирда кьунва: эцигунардай кирежар, кьуру къаришмаяр ва кьезил жуьредин бетондикай туькIуьрнавай тадаракар.
Чешмедин малуматралди, и проект кьилиз акъудуникди кIвалахдай цIийи 236 чка арадал къведа. 2023-йисан эхирдалди проект кьилиз акъудун патал инвесторди 1,2 миллиард манатдин кьадарда аваз пулдин такьатар чара авуна.
Чешмеди гьакIни хабар гузвайвал, кьилди къачуртIа, эцигунардай киреж акъуддай завод 2024-йисан 2-кварталдин эхирдалди, муькуь 2 объектни 2025-йисалди кардик кутадай фикир ава.
Сифте яз ракъурда
Дагъустандин компанияди сифте яз Узбекистандиз гьайванриз гудай ем ракъурда. Республикадин экспортдиз куьмек гудай центрадин делилралди, и кардин гьакъиндай къарар Узбекистандин карханайри Дагъустандихъ галаз алишверишдин хиле кIвалах кьиле тухунин сергьятра аваз кьабулна.
«РД-дин экспортдиз куьмек гудай центр» АНО-дин кьил Руслан Абаскъулиеван гафаралди, Узбекистанда агропромышленный комплекс лап хъсан дережада аваз виликди фенва. И кардихъ галаз алакъалу яз, и региондихъ гъвечIи ва чIехи карч алай гьайванриз, къушариз гудай емдин игьтияж ава. Абуруз менфятлу шейэр квай затIар ва балугъдин пи герекзава.
Центрадин руководителди гьакIни къейд авурвал, Дагъустандин карханади виликдай гьайванрин емдиз талукь метягьар Эрменистандин, Белоруссиядин, Къиргъизистандин ва Къазахстандин базарризни рекье тунай.
25 процентдилай гзаф
Уьлкведа кIватIнавай келемрин бегьердин умуми гьисабдин кьудан са паюнилай гзаф (25 процентдилай виниз) Дагъустанда гьасилнава. Идакай РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводин пресс-къуллугъди хабар гузва.
Ведомстводин телеграм-каналда кхьизвайвал, алай йисуз Дагъустанда 600 агъзур тонндилай гзаф келемар кIватI хъувунва. Им, санлай къачурла, вири уьлкведа хъсан рекъем я.
Чешмедин делилралди, республикада 2021-йисуз келемар анажах 13 агъзур гектардин мулкунал цанвайтIа, алай вахтунда и рекъем пуд сеферда артух хьанва.
Бес тежезвай суьрсетар
Дагъустанда тайин тир сезонрин вахтунда гьихьтин суьрсетар бес жезвачтIа малум хьанва. РД-дин промышленностдинни алишверишдин министр Низам Халилова къейд авурвал, региондиз къецепатай гъизвай продукция 25 йикъалай 42 йикъал кьван бес жезва. И рекъем метягьрин жуьрейрилай аслу я.
Гьа са вахтунда суьрсетдин метягьрихъ муьштерийрин патай еке игьтияж авайдини аквазвач. Министрдин гафаралди, республикада маса гузвай емишринни салан майвайрин, картуфрин умуми кьадардикай 80-90 процент Дагъустандин метягьрал ацалтзава, ноябрь-май варцара и рекъем анжах 30-35 процентдиз барабар хъжезва.
Н.Халилова гъавурда турвал, хъуьтIуьнни зулун вахтунда емишарни салан майваяр уьлкведин маса регионрай (Астрахандин, Брянскдин, Волгограддин, Нижний Новгороддин, Туладин областрай ва мсб.) гьакIни Персидский заливдин ва къецепатан са жерге маса уьлквейрай гъизва.
Министрдин гафаралди, Дагъустандиз импортдин суьрсет агакьарзавай кар алай уьлквеяр алай вахтунда Иран ва Азербайжан я. Кьилди къачуртIа, и уьлквейри республика са кьадар салан майвайралди, емишралди, кIерецралди, чаяралди, кьилдин сортарин шекердалди ва ширинлухралди таъминарзава. Макаронрин шейэр, чIахар, ва бакалеядин продукция (дуьгуьдилай гъейри) 100 процентдин кьадарда аваз уьлкведин маса регионрай гъизва.
Гзаф хьанва
Дагъустанда 2023-йисан ноябрдин вацра йисан инфляция 9,45 процентдал кьван хкаж хьана, октябрдин вацра и рекъем 8,52 процентдиз барабар тир. Идакай «Дагъустандин экономика» телеграм-каналди хабар гузва.
Къейдзавайвал, винидихъ къалурнавай рекъем, санлай къачурла, гьам Кеферпатан Кавказдин федеральный округда (8,31%), гьамни уьлкведа кьиле фенвай (7,48%) инфляциядин кьадардилай артух я.
ИкI, кьилди къачуртIа, ноябрдин вацра суьрсетдин къиметар, йисан муддат фикирда кьурла, 10,48 процентдин хкаж хьана, са варз идалай вилик и рекъем 8,89 процентдиз барабар тир.
Суьрсетдинбур туширбурук акатзавай метягьрин къиметрин кьадар, йисан муддат фикирда кьурла, ноябрдин вацра 7,82 процентдал кьван хкаж хьана, октябрдиз лагьайтIа, и рекъем 7,73 процентдикай ибарат тир.
Гьазурайди — Муса Агьмедов
