Россиядин телеканалри кьве гьафте вилик кумаз уьлкведин Президент Владимир Путина ачух эфирда агьалийрин суалриз жавабар гудайдакай хабар гана. Суаларни атана 2 миллиондилай гзаф.
14-октябрдиз кьиле фейи мярекат виликанбуруз ухшарди тушир. Владимир Путина 400-лай виниз журналистар кIватI хьанвай гегьенш залда пресс-конференция тухвана ва ачух эфирда агьалийринни СМИ-рин векилрин суалриз жавабар гана.
Суалар, гьелбетда, жуьреба-жуьребур, сиясатдихъ, экономикадихъ, яшайишдихъ галаз алакъалубур, агьалийрин рикIерик секинсузвал кутазвайбур тир. Гзафни-гзаф суалар СВО-дихъ, коммунальный къуллугърихъ, тарифрихъ, здравоохраненидихъ, мажибрихъ, пенсийрихъ галаз алакъалубур гана. Владимир Путина ачух эфирда неинки чи агьалийриз, гьакI вири уьлкведиз, вири дуьньядиз жавабар гана. ГьикI лагьайтIа, 4 сятни 3 декьикьада кьиле фейи зурба мярекатдиз (я США-да, я коллективный Западда икI ачухдиз, яргъалди, демократвилелди агьалийрихъ галаз алакъадиз экъечIзавай регьбер авач) вири уьлквейрин политикар, журналистар килигзавай. Къейд ийидай мад са кар: эхиримжи кьве йисуз США-ди, Евросоюздин уьлквейри Россиядин са журналистни руководителрихъ галаз тешкилзавай пресс-конференцийриз ахъайзавач. Россияди и рекьяйни уьлкведа демократия авайди тестикьарзава.
Ачух эфирда (пресс-конференцияда) къецепатан уьлквейрин журналистрини иштиракна, абуру В.Путиназ суаларни гана.
Владимир Путина, йисан нетижаяр кьуналди, уьлкве виликди физвайдакай разивилелди малумарна. РФ-дин гьукуматди дуьз рехъ хкянава, Россия экономикадин, финансрин, технологийрин жигьетдай садалайни аслу тежедайвал кIвалахзава. Крым Россиядик эхкечIай йисалай уьлкведиз 17 агъзурдалай виниз къадагъаяр малумарнатIани, идалди Россиядин экономика, банкарин къурулуш михьиз барбатIиз кIанзавайтIани, РагъакIидай патан душманвилин планар кьилиз акъатнач.
Идан гьакъиндай делилри, рекъемри шагьидвалзава. Президентди малумарайвал, алай йисуз уьлкведин ВВП 3,5, инвестицийрин кьадар 10, промышленностдин бегьерлувал 3,4, военный промышленностдин – 7,5, мажибрин кьадар 7,5 процентдин хкаж хьана. Бейкаррин кьадар лап тIимил хьанва – 2,9 процентдин. Хуьруьн майишатдин зегьметчийри садрани тахьай хьтин бегьерар, иллаки техилдин, емишрин, салан майвайрин, гьасилна. Йисан къене агьалийрин дуллухарни артух хьана.
Кьуд сятдин вахтунда Владимир Путин 67 суалдиз жаваб гуз агакьна. Виридакай ихтилатдай мумкинвал авач, гьавиляй вирида итиж ийизвай месэлайрал акъвазда.
СВО. Чна Украинадиз, ислягьвилин икьрар кутIунуналди, нацистрикай, яракьрикай азад хьунин теклиф ганай. Амма рази хьанач. Чун дяведин махсус серенжем кьиле тухуниз мажбур хьана. Исятда ана 617 агъзур аскер ава. Кьвед лагьай мобилизациядин игьтияж авач. Эхиримжи делилралди, СВО-да иштиракиз кIанз, оборонадин министерстводихъ галаз 480 агъзур касди икьрарар кутIуннава. Вирида викIегьвилелди чпин буржи тамамарзава. Мобилизация авунвайбурукай 14 кас Россиядин Игит лагьай тIварцIиз лайихлу хьанва. Чи аскеррин кьулухъ ватанперес халкь гала. Ада армия патал 10 млрд манат кIватIна, СВО-дин иштиракчияр гьар юкъуз герек шейэралди таъминарзава. Чна вилик эцигнавай макьсад кьилиз акъатайла, дявени куьтягь жеда.
Яшайиш. Эхиримжи 10-15 йисуз уьлкведи инанмишвилелди виликди еримишзава, РагъакIидай патан санкцийризни килиг тавуна, промышленностди, хуьруьн майишатди, саки вири хилери бегьерлувилелди, къазанжияр къачуналди кIвалахзава. Ида яшайишдин месэлаярни гьялиз куьмек гузва. Вири регионра образованидин, здравоохраненидин, спортдин, культурадин дараматар эцигун, рекьер, куьчеяр туькIуьруьн, шегьерар , хуьрер аваданламишун давамарда. Пенсийрин, мажибрин кьадарар артухарда. 2024-йисан январдилай МРОТ-дин кьадар 19242 манатдиз барабар жеда.
Какаяр. Къайгъанах зи рикI алай хуьрекни я. Са вахтара за экуьнахъ цIуд какадин къайгъанах гьазурдай. Къимет багьа хьун игьтияждихъ галаз алакъалу хьанва. Какаяр къачузвай муьштерияр — гзаф, продукт вич тIимил я. Гьукуматди вахтунда импорт гегьеншарнач. И месэла чна гьа и йикъара гьялда.
Тариф. Заз чизвайвал, коммунальный къуллугърай къачузвай пулдин кьадарар йисни зура хкажнавач. Анжах къведай йисан июлдилай хкажда.
Алакъаяр. Чун исятдани РагъакIидай патахъ галаз амадагвилин алакъаяр хуьз, мягькемариз гьазур я. Амма абуруз кIанзавач. Чи виликан руководителриз хиве кьунатIани, цIалцIам гафар лагьанатIани, Евросоюзди чун кваз кьунач. Кьулухъ гадариз алахъна. Евросоюздин уьлквейрин кьилери меслятдин, амадагвилин рехъ хкянач, Украина яракьралди таъминарна. Миллетбазри гьужум башламишай йикъалай чи аскерри США-дин, РагъакIидай патан 700-далай виниз танкар, са шумуд агъзур броневик ва маса техника тергна.
Инанмишвал. Зун Россиядин чIехи халкьдихъ инанмиш я. И инанмишвал чаз вири рекьерай виликди фидай, уьлкве абадвилихъ тухудай, адан аслу туширвал, къудратлувал мадни мягькемардай замин я.
Нариман Ибрагьимов
